Jan Buining is blij dat er aandacht is ontstaan voor de vraag of ultrabewerkt eten wel zo normaal is als de boodschappentas van de gemiddelde Nederland doet vermoeden. Twijfels over de grote hoeveelheid additieven in zulke producten was er al een tijdje. Hij is oprichter van TastyBasics en maakt gezonde en voedzame producten van onbewerkte grondstoffen. Volgens Buining zien we iets over het hoofd: de bewerkte grondstoffen die de bouwstenen zijn van ultrabewerkte voeding.
Bewerkte grondstoffen zijn vaak geconcentreerde koolhydraten (waaronder suikers) en vetten, waarbij essentiële voedingsstoffen zijn verdrongen. Het is hoog tijd dat we deze ingrediënten onder de loep nemen en beseffen dat etenswaren met dergelijke lage voedingswaarde de gezonde keuze in de weg staan. Eigenlijk mogen ze niet langer 'voeding' genoemd worden.
Het gaat er niet om de rol van additieven uit te vlakken. Allereerst: additieven worden vaak toegevoegd om de houdbaarheid en smaak van voedingsmiddelen te verbeteren. Hoewel er uitgebreide toelatingsprocedures zijn, lijkt het logisch om ze niet onnodig in te zetten. Terwijl we ons concentreren op deze toevoegingen, ontglipt ons vaak de cruciale rol van bewerkte grondstoffen in ultrabewerkte voeding.
Ondervoed en ontregeld
Deze bewerkte ingrediënten worden gecreëerd door grondstoffen te onderwerpen aan industriële processen als separeren, centrifugeren en uitzeven. Het resultaat is een mengsel van één of maar enkele voedingstoffen. Samen zijn de ingrediënten zeer arm aan de essentiële componenten die ons lichaam nodig heeft. Onderzoeken wijzen uit dat tot wel 40% van de mensen kwalitatief ondervoed is.
Onze spijsvertering is geëvolueerd over honderdduizenden jaren. De recente opkomst van intensieve industriële verwerking van landbouwproducten vormt een grote afwijking in ons evolutionaire dieet. Het is nooit serieus onderzocht of deze industriële bewerking van grondstoffen wel gezond is, en of het ons risico op chronische ziekten niet vergroot.
Het industrieel bewerken van grondstoffen is niet helemaal een nieuw fenomeen. Het raakte in schwung als een manier om honger te bestrijden en voedsel goedkoop te produceren. Destijds waren er echter geen strenge toelatingsprocedures. Dit heeft veel later geleid tot een overmatige inzet van suikers en andere bewerkte ingrediënten, wat op zijn beurt heeft bijgedragen aan een epidemie van chronische ziekten.
Wat kunnen we hieraan doen? Onze huidige maatregelen en voorlichtingscampagnes richten zich op het bestrijden van de symptomen van deze industriële bewerking: de calorieconcentratie, overmatige suikerinname en hoge gehalten aan verzadigde vetten. Het is tijd om de focus te verleggen naar de basis: een voedselaanbod gebaseerd op onbewerkt voedsel. Gevarieerde onbewerkte voeding kan nauwelijks leiden tot ongezonde eetgewoonten. Waarschuwingen voor overmatige inname van suikers, vetten en andere voedingsstoffen zijn dan overbodig.
Hoewel we niet van de ene op de andere dag de industriële bewerking van grondstoffen kunnen verbieden, kunnen de voedingsindustrie en voedselproducenten wel stappen ondernemen om zich voor te bereiden op een nieuwe maatschappelijke rol: het aanbieden van gezondere opties. Dit vereist inzet en veranderingen in de sector. Chefs die ons ‘buiten de deur eten’ bereiden, moeten leren hoe ze heerlijke maaltijden kunnen bereiden met onbewerkte ingrediënten. Geen geitenpaadjes die neerkomen op veel zetmeel om dikkere sauzen te maken. Geen slagroom om ze voller van smaak te krijgen. En ook niet grenzeloos suikerconcentraten gebruiken om van alles nog zoeter dan zoet te maken. Voedseltechnologen die voor de supermarkt ontwikkelen, moeten zich richten op het creëren van gezonde en smakelijke producten, zonder steeds terug te vallen op bijvoorbeeld pure vetten, suiker en uitgemalen bloem. En laat u niet vertellen dat het niet kan, of alleen ten koste van genot.
Professionals zijn opgeleid in het paradigma dat je niet hoeft te letten op de gezondheidseffecten van voeding. De sector en zijn bedrijven zijn nog niet eens begonnen met het serieus onderzoeken of gezond ook lekker kan zijn. Als we net zo veel aandacht en energie geven aan ‘productie zonder bewerkte grondstoffen’ als we hebben gestoken in het ‘over de top lekker’, dan kan er veel meer dan we nu voor mogelijk houden.
Terwijl we ons terecht zorgen maken over voedseladditieven en hun goedkeuring, mogen we de bewerkte grondstoffen in ultrabewerkte voeding niet over het hoofd zien. Deze grondstoffen vormen de basis van vele problemen in onze moderne voeding en staan aan de basis van de vloedgolf aan chronische ziekten. Het is tijd om ons te concentreren op het bevorderen van onbewerkte en gevarieerde voeding: onze gezondheid en welzijn hangen ervan af.
Dit artikel afdrukken
Het gaat er niet om de rol van additieven uit te vlakken. Allereerst: additieven worden vaak toegevoegd om de houdbaarheid en smaak van voedingsmiddelen te verbeteren. Hoewel er uitgebreide toelatingsprocedures zijn, lijkt het logisch om ze niet onnodig in te zetten. Terwijl we ons concentreren op deze toevoegingen, ontglipt ons vaak de cruciale rol van bewerkte grondstoffen in ultrabewerkte voeding.
Ondervoed en ontregeld
Deze bewerkte ingrediënten worden gecreëerd door grondstoffen te onderwerpen aan industriële processen als separeren, centrifugeren en uitzeven. Het resultaat is een mengsel van één of maar enkele voedingstoffen. Samen zijn de ingrediënten zeer arm aan de essentiële componenten die ons lichaam nodig heeft. Onderzoeken wijzen uit dat tot wel 40% van de mensen kwalitatief ondervoed is.
Het is verontrustend om te beseffen dat meer dan de helft van alle calorieën die we consumeren afkomstig is van industrieel bewerkte grondstoffenVetten en geconcentreerde koolhydraten kunnen daarnaast een ontregelend effect hebben op onze hele spijsvertering. Ze verstoren bijvoorbeeld de regulatie van energieopslag en verzadigingssignalen. Dat kan leiden tot overmatige calorie-inname en gewichtstoename, maar ook rechtstreeks tot ziekten zoals diabetes. Het is verontrustend om te beseffen dat meer dan de helft van alle calorieën die we consumeren afkomstig is van dergelijke industrieel bewerkte grondstoffen.
Onze spijsvertering is geëvolueerd over honderdduizenden jaren. De recente opkomst van intensieve industriële verwerking van landbouwproducten vormt een grote afwijking in ons evolutionaire dieet. Het is nooit serieus onderzocht of deze industriële bewerking van grondstoffen wel gezond is, en of het ons risico op chronische ziekten niet vergroot.
Het industrieel bewerken van grondstoffen is niet helemaal een nieuw fenomeen. Het raakte in schwung als een manier om honger te bestrijden en voedsel goedkoop te produceren. Destijds waren er echter geen strenge toelatingsprocedures. Dit heeft veel later geleid tot een overmatige inzet van suikers en andere bewerkte ingrediënten, wat op zijn beurt heeft bijgedragen aan een epidemie van chronische ziekten.
Het is tijd om de focus te verleggen naar de basis: een voedselaanbod gebaseerd op onbewerkt voedselTerug naar de basis
Wat kunnen we hieraan doen? Onze huidige maatregelen en voorlichtingscampagnes richten zich op het bestrijden van de symptomen van deze industriële bewerking: de calorieconcentratie, overmatige suikerinname en hoge gehalten aan verzadigde vetten. Het is tijd om de focus te verleggen naar de basis: een voedselaanbod gebaseerd op onbewerkt voedsel. Gevarieerde onbewerkte voeding kan nauwelijks leiden tot ongezonde eetgewoonten. Waarschuwingen voor overmatige inname van suikers, vetten en andere voedingsstoffen zijn dan overbodig.
Hoewel we niet van de ene op de andere dag de industriële bewerking van grondstoffen kunnen verbieden, kunnen de voedingsindustrie en voedselproducenten wel stappen ondernemen om zich voor te bereiden op een nieuwe maatschappelijke rol: het aanbieden van gezondere opties. Dit vereist inzet en veranderingen in de sector. Chefs die ons ‘buiten de deur eten’ bereiden, moeten leren hoe ze heerlijke maaltijden kunnen bereiden met onbewerkte ingrediënten. Geen geitenpaadjes die neerkomen op veel zetmeel om dikkere sauzen te maken. Geen slagroom om ze voller van smaak te krijgen. En ook niet grenzeloos suikerconcentraten gebruiken om van alles nog zoeter dan zoet te maken. Voedseltechnologen die voor de supermarkt ontwikkelen, moeten zich richten op het creëren van gezonde en smakelijke producten, zonder steeds terug te vallen op bijvoorbeeld pure vetten, suiker en uitgemalen bloem. En laat u niet vertellen dat het niet kan, of alleen ten koste van genot.
Het is tijd om ons te concentreren op het bevorderen van onbewerkte en gevarieerde voeding: onze gezondheid en welzijn hangen ervan afLekker gezond
Professionals zijn opgeleid in het paradigma dat je niet hoeft te letten op de gezondheidseffecten van voeding. De sector en zijn bedrijven zijn nog niet eens begonnen met het serieus onderzoeken of gezond ook lekker kan zijn. Als we net zo veel aandacht en energie geven aan ‘productie zonder bewerkte grondstoffen’ als we hebben gestoken in het ‘over de top lekker’, dan kan er veel meer dan we nu voor mogelijk houden.
Terwijl we ons terecht zorgen maken over voedseladditieven en hun goedkeuring, mogen we de bewerkte grondstoffen in ultrabewerkte voeding niet over het hoofd zien. Deze grondstoffen vormen de basis van vele problemen in onze moderne voeding en staan aan de basis van de vloedgolf aan chronische ziekten. Het is tijd om ons te concentreren op het bevorderen van onbewerkte en gevarieerde voeding: onze gezondheid en welzijn hangen ervan af.
In Wat is ...? gaan we met bekende en minder bekende mensen op zoek naar wat hen motiveert om te ontdekken of we elkaar van daaruit weer kunnen vinden. Waarom we dit doen lees je in De ontdekking van de ander. Bekijk ook de introductie tot de gezondreeks of het overzicht van de serie Wat is gezond? met de drie thema's Wat is gezondheid?, Wat is gezonde voeding? en Wat is ultrabewerkt voedsel?
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
In deze advertorial zegt de schrijver dat 'tot wel 40% van de mensen kwalitatief ondervoed is'. Omdat uit grondstoffen 'essentiele componenten worden gehaald die ons lichaam nodig heeft'. Maar verderop in het stuk: 'Het is nooit serieus onderzocht of deze industriële bewerking van grondstoffen wel gezond is, en of het ons risico op chronische ziekten niet vergroot.'
Wouter suggereert dat dit een advertorial is. Daar is foodlog idd niet helder over. Geldt voor meer content. Krijgt een gastauteur alle ruimte? Is dit dan een gastauteur? (staat nergens). Kan hier nog van een 'redactionele vinger aan de pols' gesproken worden? Is foodlog verantwoordelijk voor de inhoud? Hoe kritisch moeten wij dit lezen? etc.
Kennelijk worden we niet vertrouwd. Mogelijk komt dat omdat we vanuit veel verschillende perspectieven willen blijven kijken en noch 'dom rechts' noch (de uitdrukking wordt minder vaak gebruikt) 'dom links' of (nog minder gebruikt) 'domweg midden' zijn. Daardoor zijn we moeilijk direct te plaatsten. Ik zie het maar als een compliment.
Betaalde content wordt vooraf gegaan door de rode letters INGEZONDEN. Als die er niet staan, zoals hier, is er dus geen sprake van betaalde content, maar die kost die content FL geld.
Daar is Foodlog volstrekt duidelijk over. De 'Wat is serie?' lijkt ons ook nogal duidelijk: die brengt perspectieven. Zie wat er onder de tekst staat of lees de lang geleden geschreven inleiding op de serie er nog eens op na.
Dan over Jan Buining in het bijzonder. We hebben hem uitgenodigd - net zoals voor hem inmiddels talloze anderen - om zijn perspectief op gezond voedsel te brengen. Waarom? Omdat we weten dat hij een bedrijf vanuit een overtuiging is gestart.
Ik zou er voor willen waken zo suggestief ('dom links' of 'dom rechts'?) met deze content om te gaan als de geachte 2 voorgaande commentatoren dat doen. We proberen sinds 2005 een site te maken die open is. Dat kan alleen privaat. Er is geen publiek geld voor. Financieel gezien is het buitengewoon dom (zonder links of rechts).
Dan inhoudelijk op #1. Recent presenteerden we een onderzoek (commercieel betaald door NZO) dat blootlegde dat voedingswetenschap (en hetzelfde valt vermoedelijk te zeggen voor alle levenswetenschappen) nog sterk gebaseerd is op overtuigingen zonder kritische reflectie. Omdat die ontbreekt, menen overtuigden veel te weten en meent het publiek dat ook omdat we hen zijn geloven vanwege wat ze beweren en ons niet (of niet meer) realiseren dat de gezonde essentie van wetenschap twijfel is. Het bijzondere van het onderzoek was, dat het geen onderzoekersoordeel over het vak opleverde maar door voedings- en gezondheidsonderzoekers zelf wordt geconstateerd.
Tijdens de presentatie lanceerde ik de stelling dat het gaat om rationaliteit ten aanzien van het weinige dat we weten (een en ander onder verwijzing naar de wijze titel van Stephen Toulmin: Return to Reason).
Het kan inderdaad niet zo zijn dat we weten wat die ondervoeding inhoudt, maar het is geen gek rationeel uitgangspunt om er als wijze stelregel van uit te gaan dat mensen zijn geëvolueerd met een beperkt bewerkt menu. Wie dat als uitgangspunt neemt, komt tot een pleidooi voor een nieuwe levensmiddelentechnologie. Daar pleit Dennis Zeilstra hier al vele jaren voor. En, heel opmerkelijk ook al pakken noch 'dom rechts' of 'dom links' het op, ook Tiny van Boekel pleitte nog niet zo lang geleden op onze politiek gelukkig moeilijk te plaatsen pagina's voor een nadrukkelijk minder bewerkt levensmiddelenpakket en dito manier van die bewaarbaar maken. Wat Jan Buining doet, past goed bij wat Tiny voorstelt.
Wat Tiny - een gerespecteerd levensmiddelentechnoloog met een lange staat van dienst - is te beschouwen als een revolutie in het vak. De huidige inrichting van de levensmiddelenproductie is er nl. niet op berekend. Het vergt omgooien van heel wat processen.
Na het lezen van bovenstaand artikel en de site van tastybasics.nl blijft het voor mij onduidelijk wat onbewerkte grondstoffen zijn. Slagroom of suiker is dit volgens bovenstaand artikel niet maar wat dan wel?
Op de site staat:
‘Whole Foods zijn ingrediënten die de natuur ons gegeven heeft. Puur, dus precies zoals je ze tegenkomt aan bomen- en struiken. Want waarom zouden we de natuur proberen te veranderen, als het alles biedt dat we nodig hebben? Whole Foods is zoals het woord al zegt ‘hele voeding’. Er is niets aan toegevoegd zoals suikers. Er is ook niets uitgehaald, zoals vitamines en mineralen.’
En verder:
‘Whole Foods producten zijn gemaakt op basis van ‘hele’, onbewerkte ingrediënten. Deze ingrediënten bevatten de natuurlijke verhouding aan voedingsstoffen.’
De ingrediëntenlijst van tastybasics kaas-peper crackers bevat onder andere tarwegluten, raapolie, soja-eiwit en tarwezemelen. Grondstoffen die bewerkt zijn en niet meer de natuurlijke verhouding aan voedingsstoffen bezitten van bijvoorbeeld de oorspronkelijke graankorrel, raapzaad of sojaboon.
Kan iemand mij uitleggen waarom deze ingrediënten wholefood worden genoemd en slagroom bijvoorbeeld niet?