Groei van de voedseleconomie zit in het Oosten

In Nederland zijn de prijzen van voedsel en drank sterk gestegen en zullen ze op een hoog niveau blijven, zegt Atradius. Dat heeft tot gevolg dat consumenten minder en minder dure producten kopen. Ze kijken goed naar de prijs voor ze iets in hun winkelwagentje leggen en geven minder geld uit in restaurants. Ondanks de hoge prijzen, laten omzetcijfers en -prognoses van Oxford Economics waarop Atradius zich baseert zien dat de verkoop van voedingsmiddelen en dranken in Nederland dit jaar met 5,2% zal stijgen. Daarmee zit ons land ruim boven Spanje (+1%), Italie (+2%), en het VK (+ 2,2%). Frankrijk (-1%) en Duitsland (-2,6%, onze belangrijkste handelspartner voor voeding) krimpen.

Volgens Atradius compenseren Nederlanders met name voor de hoge prijzen door hun winkelwagens minder te vullen en in restaurants de hand op de knip te houden.

De prognose voor de groei van de verkopen in de EU en het VK is dit jaar gemiddeld 1,3% en volgend jaar 1,5%. Voor 2025 wordt in Nederland een verdere groei van 2,3% verwacht, wat hoger is dan het gemiddelde in de EU en het VK. De hogere output voor Nederland ten opzichte van andere Europese landen is het gevolg van hogere inflatie die in 2023 tot hogere prijzen leidde. Mogelijk spelen ook de gestegen lonen - die de consumptie op niveau houden - een rol.

Risico's en kansen in Europa
Het lijkt er allemaal geruststellend uit te zien, maar Atradius ziet ook onzekerheden die het gunstige plaatje kunnen veranderen. Onvoorspelbaar en heftiger weer kan de productiegroei negatief beïnvloeden. Dat geldt ook voor de invloed van het natuurverschijnsel El Niño, de oorlog in Oekraïne, en conflicten in het Midden-Oosten.

Als de inflatie daalt, hebben mensen meer te besteden, wat kan resulteren in hogere kassabonbedragen met duurdere en weer luxere producten. De Europese Green Deal kan helpen om voedselsystemen eerlijker en duurzamer te maken, denkt Atradius. Vooral meer jonge mensen kopen hun boodschappen online en ook dat biedt nieuwe kansen volgens Atradius.

Bedreigingen zitten in de open grenzen die buitenlandse importen een risico laat worden voor Europese productie. Die kan daardoor te duur worden en als gevolg daarvan sterk krimpen. Net als boeren is Atradius niet gerust op een goede afloop van de handelsovereenkomst Mercosur tussen de EU en Zuid-Amerika vanwege de kostprijsverschillen tussen de twee continenten. Atradius signaleert dat politieke spanningen en oorlogen de voedselzekerheid in Europa kunnen bedreigen. Die bedreigingen door een ongelijk speelveld in productiekosten speelt ook op het Europese continent zelf. Zo meldde het Russische persbureau Interfax gisteren dat de Oekraiënse industriële producent van kippen MHP 5% is gegroeid door meer export naar de EU; het bedrijf kreeg de ruimte door de oorlog en de behoefte van EU-landen aan betaalbare kip. Ook klimaatverandering en infectieziektes van gewas en dieren zijn een risico voor de landbouw en kunnen bij mislukte oogsten inflatie weer de kop doen opsteken.

De groei zit in het Oosten
Atradius laat op basis van Oxford Economics cijfers de verschuiving in de wereldeconomie zien: de groei voor de dranken- en levensmiddelenproductie zit niet in de oude wereld (EU, VS) maar in het Oosten (Asia Pacific). Europa en nog meer de VS blijven achter bij de groei in het Oosten van de wereld. Dat is misschien het grootste nieuws van het rapport.

De VS en Nederland zijn van oudsher de grootste exporteurs van voedsel naar de wereldmarkt. Die rol verandert met de opkomst van Azië en wordt vermoedelijk versterkt door de conflicten tussen de grote geopolitieke machtsblokken die beter hun eigen voedselindustrie verder kunnen aanjagen om voedselzeker te zijn. Niettemin heeft ieder continent te maken met zijn eigen klimaatuitdagingen om voldoende voedsel te kunnen verbouwen. Sommige regio's hebben daarbij een voordeel boven andere. Rusland is zeer geschikt om de landbouwproductie uit te breiden en bouwt daar sinds de annexatie van de Krim en de val van MH17 naarstig aan door. Begin dit jaar verscheen een rapport van het Center for Strategic and International Studies dat een indruk geeft van de Russische inspanningen om een grootmacht te worden op het gebied van voedsel. Onderbuurman China heeft een tekort aan voedsel van eigen bodem, zodat te verwachten valt dat de geopolitieke band tussen de twee grote landen nauwer zal worden. Interfax meldde in februari dat de Russische landbouwproductie in 2023 ondanks de oorlog in Oekraïne met 2,9% is gestegen.