Wat is duurzaam voedsel? De pret -en winstmaximalisatie is dat alvast niet, zegt Jan Peter van Doorn, founding partner van The Food Agency. De consument is verantwoordelijk, maar de voedingsproducenten moeten hun aandeel ook pakken, net als de overheid, om tot duurzame voeding te komen.
Laten we vooraf vaststellen dat er voedsel nodig is om te blijven leven en om dat leven ook een bepaalde kwaliteit te geven. Je zou dat zero-base kunnen bekijken: hoeveelheid, juiste samenstelling, niveau van luxe. Dit kan leiden tot de kwantificering van de vraagkant: dit hebben we nodig voor 9 miljard mensen gedurende x jaar. Vervolgens kijk je of de aarde dat voor 9 miljard mensen kan produceren. Ervan uitgaand dat dit eerlijk verdeeld wordt.
Tegen 2035 heeft 50% van de wereldbevolking overgewicht. Alvast niet eerlijk. Voor wat we dan tekortkomen zullen we een oplossing moeten zoeken. Dat kan door de hoeveelheid per bewoner van de aarde te verlagen, als dat nog kan, of middelen te gebruiken die, meestal niet duurzaam, de productie verhogen.
Op de vraag “wat is duurzaam voedsel?” is dit dan ook het eerste antwoord: voedsel dat niet meer dan strikt nodig is wordt geconsumeerd. Het ‘overeten’ wat nu plaatsvindt hoeft dan niet geproduceerd te worden. En misschien zit daar ook wel een tweede antwoord in: voedsel van de juiste samenstelling (als daar goed over nagedacht wordt, dat is wel een dingetje) dat niet meer dan strikt noodzakelijk wordt geconsumeerd, creëert een gezonde eet(levens)stijl en is daarmee vanuit dat oogpunt duurzaam.
Mooi hoe productie en consumptie daarin kunnen samenvallen. Dat doen ze nu niet. Als ik een beetje kijk naar mijn expertise - marketing/reclame/consumentengedrag - zijn er wel wat opmerkingen te maken.
Mensen met lage en middeninkomens bezuinigen eerder op voedsel dan op vermaak. Ofwel via aanbiedingen (die door de hevige onderlinge concurrentie van supermarken volop aanwezig zijn) of door bezuinigen dat leidt tot minder consumeren, goedkoper consumeren.
Bij deze groepen is dit ook mogelijk omdat eten niet tot de identiteit creërende producten hoort. Niet tot het goede leven, zogezegd. Bij de hogere SES (sociaal economische status) speelt dat wel een rol. Maar die uit zich voornamelijk in Ottolenghi kookboeken, kookeilanden, wijnvoorraadjes en buitenhuis eten.
Als je kijkt naar de productiekant van voedsel, dan is er wel wat aan de hand. Daar is de ethiek over gezond en duurzaam volledig verdwenen. Het is een markt geworden met een wereldbevolking die niet alleen al autonoom groeit, dank u wel, maar die ook nog eens 20 tot 25% dikker gemaakt moet worden.
Het overdadige aanbod van voedsel in de supermarkt, op elke hoek van de straat en vele plekken daartussen plus de enorme hoeveelheid communicatie in alle vormen van media, geven onweerstaanbare prikkels in het genotcentrum van de hersenen. En dat al vele decennia lang, uitmondend in een zeer verslaafd consumptiegedrag.
En laten we tevens vaststellen dat de producten die dit veroorzaken daar steevast voor in elkaar zijn gezet: suiker, zout, vet. Ik heb al eens eerder verhaalt over de torture test: hoe lang kan je iets dooreten of doordrinken?
'Blijf kopen'
Als je kijkt naar de assortimenten van BigFood (Unilever, Nestlé, Heinz/Kraft etc.) dan bestaan die voor 80% uit dit soort producten. Die allemaal passen, volgens Paul Polman, ex-CEO van Unilever, in een uitgebalanceerd dieet. Wat hij eigenlijk zegt: we zijn qua succes van dit soort producten afhankelijk, blijf ze kopen. De verhalen over gezondheid en duurzaamheid die door BigFood op dit gebied verteld worden blijven vaak verhalen.
Vastgelopen
We zijn wereldwijd verslaafd aan chocolade. Dat kan wel wat minder. Wat kan je op die vaak beste gronden ook verbouwen? Iets beters. Daarbij: voor gezond voedsel is nauwelijks een industrie nodig. Hoe duurzaam is dat.
Kortom: de industrie en de consument zijn vastgelopen.
De oplossing kan je ingewikkeld maken en laten gaan over wie, wat en hoe wil ik als mens of als bedrijf zijn. Scherper gesteld: hoe gaan we om met de pret -en winstmaximalisatie? Ik verwacht daar wel een langdurig en stroperig proces. Mensen veranderen niet graag.
Het kan misschien korter:
- Interventies in opvoeding en onderwijs
- Wetgeving
- Belastingmaatregelen
Ik hoef ze niet uit te werken, omdat ze al vele malen hier op Foodlog zijn langsgekomen.
Samenvattend: je zou zoals onze premier het altijd afdoet het tot verantwoordelijkheid van de consument kunnen maken en daar ligt die ook, maar zowel bedrijfsleven (ethiek) als overheid (stimulering) spelen er ook een aanzienlijke rol in. Het is niet zo onduidelijk.
Dit artikel afdrukken
Tegen 2035 heeft 50% van de wereldbevolking overgewicht. Alvast niet eerlijk. Voor wat we dan tekortkomen zullen we een oplossing moeten zoeken. Dat kan door de hoeveelheid per bewoner van de aarde te verlagen, als dat nog kan, of middelen te gebruiken die, meestal niet duurzaam, de productie verhogen.
Duurzaam voedsel is voedsel dat niet meer dan strikt nodig wordt geconsumeerdNiet meer dan strikt nodig
Op de vraag “wat is duurzaam voedsel?” is dit dan ook het eerste antwoord: voedsel dat niet meer dan strikt nodig is wordt geconsumeerd. Het ‘overeten’ wat nu plaatsvindt hoeft dan niet geproduceerd te worden. En misschien zit daar ook wel een tweede antwoord in: voedsel van de juiste samenstelling (als daar goed over nagedacht wordt, dat is wel een dingetje) dat niet meer dan strikt noodzakelijk wordt geconsumeerd, creëert een gezonde eet(levens)stijl en is daarmee vanuit dat oogpunt duurzaam.
Mooi hoe productie en consumptie daarin kunnen samenvallen. Dat doen ze nu niet. Als ik een beetje kijk naar mijn expertise - marketing/reclame/consumentengedrag - zijn er wel wat opmerkingen te maken.
Mensen met lage en middeninkomens bezuinigen eerder op voedsel dan op vermaak. Ofwel via aanbiedingen (die door de hevige onderlinge concurrentie van supermarken volop aanwezig zijn) of door bezuinigen dat leidt tot minder consumeren, goedkoper consumeren.
Bij deze groepen is dit ook mogelijk omdat eten niet tot de identiteit creërende producten hoort. Niet tot het goede leven, zogezegd. Bij de hogere SES (sociaal economische status) speelt dat wel een rol. Maar die uit zich voornamelijk in Ottolenghi kookboeken, kookeilanden, wijnvoorraadjes en buitenhuis eten.
Als je kijkt naar de productiekant van voedsel, dan is er wel wat aan de handEthiek verdwenen
Als je kijkt naar de productiekant van voedsel, dan is er wel wat aan de hand. Daar is de ethiek over gezond en duurzaam volledig verdwenen. Het is een markt geworden met een wereldbevolking die niet alleen al autonoom groeit, dank u wel, maar die ook nog eens 20 tot 25% dikker gemaakt moet worden.
Het overdadige aanbod van voedsel in de supermarkt, op elke hoek van de straat en vele plekken daartussen plus de enorme hoeveelheid communicatie in alle vormen van media, geven onweerstaanbare prikkels in het genotcentrum van de hersenen. En dat al vele decennia lang, uitmondend in een zeer verslaafd consumptiegedrag.
En laten we tevens vaststellen dat de producten die dit veroorzaken daar steevast voor in elkaar zijn gezet: suiker, zout, vet. Ik heb al eens eerder verhaalt over de torture test: hoe lang kan je iets dooreten of doordrinken?
'Blijf kopen'
Als je kijkt naar de assortimenten van BigFood (Unilever, Nestlé, Heinz/Kraft etc.) dan bestaan die voor 80% uit dit soort producten. Die allemaal passen, volgens Paul Polman, ex-CEO van Unilever, in een uitgebalanceerd dieet. Wat hij eigenlijk zegt: we zijn qua succes van dit soort producten afhankelijk, blijf ze kopen. De verhalen over gezondheid en duurzaamheid die door BigFood op dit gebied verteld worden blijven vaak verhalen.
Vastgelopen
We zijn wereldwijd verslaafd aan chocolade. Dat kan wel wat minder. Wat kan je op die vaak beste gronden ook verbouwen? Iets beters. Daarbij: voor gezond voedsel is nauwelijks een industrie nodig. Hoe duurzaam is dat.
Kortom: de industrie en de consument zijn vastgelopen.
Op het gebied van gezondheid is echter nog maar weinig daadkrachtige sense of urgency waar te nemenNiet heel duurzaam allemaal. Maar in het economische systeem waarin we leven van minor importance. Totdat de zorgkosten uit de hand lopen en het milieu de klos is. Je kan zeggen dat we daar zo langzamerhand wel zijn aangeland. Op het gebied van gezondheid is echter nog maar weinig daadkrachtige sense of urgency waar te nemen. Om maar niet te spreken over het klimaat. Het is behoorlijk hardnekkig allemaal.
De oplossing kan je ingewikkeld maken en laten gaan over wie, wat en hoe wil ik als mens of als bedrijf zijn. Scherper gesteld: hoe gaan we om met de pret -en winstmaximalisatie? Ik verwacht daar wel een langdurig en stroperig proces. Mensen veranderen niet graag.
Het kan misschien korter:
- Interventies in opvoeding en onderwijs
- Wetgeving
- Belastingmaatregelen
Ik hoef ze niet uit te werken, omdat ze al vele malen hier op Foodlog zijn langsgekomen.
Samenvattend: je zou zoals onze premier het altijd afdoet het tot verantwoordelijkheid van de consument kunnen maken en daar ligt die ook, maar zowel bedrijfsleven (ethiek) als overheid (stimulering) spelen er ook een aanzienlijke rol in. Het is niet zo onduidelijk.
In Wat is ...? gaan we met bekende en minder bekende mensen op zoek naar wat hen motiveert om te ontdekken of we elkaar van daaruit weer kunnen vinden. Waarom we dit doen lees je in De ontdekking van de ander. Bekijk ook de introductie tot de duurzaam voedselreeks of het overzicht van de serie.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Helder betoog Jan Peter. Zoals je zegt zijn wij als consument verantwoordelijkheid. Ook al is deze zich daarvan vaak niet bewust.
Dat zijn we ook in het verkeer, en daar wordt wel degelijk preventief beleid gevoerd door overheden. Kan jij het verschil duiden tussen preventie in het verkeer en preventie in voeding?
Interessante vergelijking Ton. Verkeer gaat tussen mensen, dus daar zijn regels voor. En een dodelijk ongeluk is weer wat anders dan kanker of hartfalen.
Maar de overheid moet zoals ik schrijf een veel grotere rol spelen op eetgebied. Maar die vindt de 50.000 doden die per jaar aan roken, eten en drinken overlijden kennelijk niet zo erg. Dat zijn er drie keer meer dan Covid.
Ik schrijf, ik weet het, misschien wat makkelijk over verantwoordelijkheid, maar dat is best een ingewikkeld concept.
#2 Jan Peter, ik zag in jouw betoog ook geen reden voor commentaar, maar eerder een vraag voor de samenleving. Als verkeer minder dan 1000 levens eist, zal dat hoogst waarschijnlijk komen omdat overheden preventieve eisen stellen ten behoeve van mensen, zowel voor hun zelf (riem, helm, airbag) als voor medeweggebruikers (kreukelzone, stoplichten, zebrapad).
Hier wordt de keuze niet overgelaten aan de consument of aan de fabrikant, maar afgedwongen door wetgeving.
Ik denk dus niet dat het de onderlinge verantwoordelijkheid is van mensen, maar zoals jij ook stelt de overheid en fabrikant, die slechte voeding en de gevolgen daarvan gewoon niet samen wil reguleren.
Klaarblijkelijk is de voedingslobby nog sterker dan de autolobby.
Jan Peter, je zegt met zoveel woorden dat je denkt vanuit verantwoordelijkheid en merkt in #2 op dat je het begrip intuïtief laat. Dat zeg je ook in de tekst en dat doe je wel vaker.
Zullen we eens proberen te achterhalen wat je onder verantwoordelijkheid verstaat? Je kunt het gevoel bijvoorbeeld denken als de plicht die je hebt (of ervaart, als je het bij een goede intuïtie houdt) als je ook vrijheid geniet.
Ik zeg maar wat om het gesprek op gang te helpen. Wat zeg jij?
Het is een beetje een schemergebied, Dick. Verantwoordelijkheid nemen voor jezelf en de ander of de verantwoordelijkheid afschuiven. Het laatste wordt lijkt het steeds meer gedaan. Men vindt steeds vaker dat de overheid het moet oplossen (klimaat, stikstof, energie). Soms grijpt de overheid in als het mis dreigt te gaan (verkeer). Voor wat betreft voedsel is dat nog niet zover. Ik weet niet Ton of dat lobby afhankelijk is. Zou kunnen. De oplopende zorgkosten worden wel een reden voor de overheid om zolangzamerhand in te grijpen.
Belangrijk ook bij dat ingrijpen is of wetgeving en handhaving daarvan mogelijk is. Snackbar verbieden binnen een straal van 250 meter van een school, geen sigaretten zichtbaar. Kan dat ook met snoep? Niet meer dan 1 zak chips in de week?
Als dat niet zo is wordt het boterzacht en hangt het af van voorlichting, die zoals we ergens anders konden lezen niet opgewassen is tegen de reclame van de voedselindustrie.