Net nu de Nutri-Score in Nederland officieel van kracht wordt, besteedt de ongebonden Franse onlinekrant Mediapart uitgebreid aandacht aan de uitgebreide campagne van de Italiaanse regering onder leiding van Giorgia Meloni tegen de implementatie van de Nutri-Score in Europa. Ook wij werden afgelopen jaar benaderd door lobbyisten van de Italianen.
Met zijn vijf kleuren die horen bij de letters A (groen=de beste keuze die je in een productgroep kunt maken) tot en met E (rood=te vermijden in grote hoeveelheden) is het voedingslabel bedoeld om consumenten te helpen gezondere keuzes te maken. Meloni en haar een eind rechts van het midden staande regering vinden dat het systeem traditionele Italiaanse producten discrimineert. De kazen en hammen waar het land bekend om staat, bevatten te veel vet en zout en krijgen daarom een Nutri-Score die de traditionele Italiaanse waar afraadt. Datzelfde geldt voor de wereldberoemde hazelnotenpasta Nutella van het industriële concern Ferrero-Rocher die te zoet en vet is.
Meloni beloofde in 2021 om zich te verzetten tegen dit labelingsysteem. Sinds haar aantreden als premier van Italië heeft ze deze belofte waargemaakt. Ze heeft het onderwerp tot een politiek campagnepunt in Italië gemaakt, gesteund door acties zoals 'flash mobs' en straatbijeenkomsten onder leiding van haar partij Fratelli d'Italia (FI).
Valse argumenten
In deze periode verspreidde Italië verschillende argumenten tegen de Nutri-Score, waaronder de nodige onzinnige. Lollobrigida beweerde onder meer dat wijn een E zou krijgen. Dat is niet het geval want wijn is niet opgenomen in de classificatie. Ook beweerden de Italianen dat de Europese voedselveiligheidswaakhond EFSA tegen Nutri-Score zou adviseren. Een lobbybureau deed het werk en benaderde ons met dat nieuws. Foodlog checkte het; het bleek niet te kloppen. Niettemin kreeg Italië steun van Roemenië, Tsjechië, Griekenland, Letland, Hongarije en Cyprus die steun hebben voor een meer traditionele manier van leven en het logo zien als een vorm van doordravend voedingsmodernisme. Voedingsmiddelen worden gescoord op het gehalte aan vet, suiker, eiwitten, vezels en de toevoeging van nog wat groenten. De fabrikant die dat handig doet maakt van een E een D en van die D soms een C. En wie al op een C zit, kan best tot een B komen met wat nog wat moeite. Wat voegt dat toe terwijl het mijn eetcultuur vernaggelt, zegt de conservatief?
Gastro-nationalisme
Mediapart ziet in de Italiaanse oppositie tegen de Nutri-Score 'gastro-nationalisme', een vergaande nadruk op de bescherming van traditionele producten en tevens commerciële promotie van 'Made in Italy' (waaronder Nutella). De overheden van Duitsland, Frankrijk, Spanje, België, Luxemburg, Zwitserland en nu ook Nederland ondersteunen de Nutri-Score. Het uit verschillende Europese nationaliteiten samengestelde wetenschappelijk comité achter het logo heeft recent een strengere nieuwe versie van het algoritme van de Nutri-Score goedgekeurd, die vanaf 1 januari 2024 van kracht is.
In Nederland viel de oppositie van voedingsdeskundigen op. Hun argumenten werden niet ingegeven door nationalisme, maar door de zorg dat pizza en snacks met een A het publiek zouden verwarren omdat het zou kunnen denken dat die even gezond zijn als water of broccoli. Ook moest een duidelijk onderscheid worden gemaakt, vonden ze, tussen wit (zonder vezels) en bruin (met) brood. De zuivelindustrie was tegen omdat kaas en yoghurt kunnen gelden als gezond, maar vanwege vette en zoute besognes toch minder gezond werden dan die pizza's met een groene A. Gek was bovendien dat als gezond bekend staande olijfolie aanvankelijk oranje kleurde. De jongste, strengere regels voor het logo nemen een aantal van die bezwaren weg. De Nederlanders - die de A het liefst zouden reserveren voor producten uit de Schijf van Vijf - krijgen alvast een klein beetje hun zin.
Opvallend is ook de pro-Nutri-Score campagne van Foodwatch, dat al 3 jaar nadrukkelijk de invoering van het logo door heel Europa steunt. Frank Lindner van Foodwatch schreef hier: "Wie een beter logo heeft dat ook wetenschappelijk en onafhankelijk is ontwikkeld, dat door het merendeel van de consumenten (en vooral door degene met een achterstand in 'voedselgeletterdheid') makkelijk wordt begrepen door het kleur/letterstelsel, en dat door aanpassingen aan de algoritmes alleen maar beter en beter wordt, die mag het zeggen. Foodwatch is voorstander van Nutri-Score. We zien het logo zelfs het liefst verplicht door de hele EU ingevoerd, zonder uitzonderingen voor wie of wat dan ook. Een product dat hoog is in vet, zout, suiker, echt niets mis mee op z'n tijd. Maar je moet er gewoon niet teveel van eten. Kijk ook maar eens hoe naadloos de Italiaanse/Mediterrane Voedselpiramide aansluit op Nutri-Score."
Ook de Consumentenbond en de Europese bond van consumentenbonden BEUC zijn - om precies dezelfde redenen - nadrukkelijk voor.
Niettemin blijft de toekomst van de Nutri-Score als EU-label onzeker. Italië en de medestanders van dat land zullen hun oppositie niet opgeven, terwijl bovendien te verwachten valt dat de Europese verkiezingen in juni aanstaande naar rechts en daarmee gastro-conservatiever zullen uitvallen. Deze landen zullen daardoor gemakkelijker hun vuist kunnen laten zien tegen algemene verplichte invoering van de Nutri-Score zoals de zittende Europese Commissie misschien wel zou hebben gewild.
Symbolisch doekje voor het bloeden?
Wij beschreven onlangs de essentie van Nutri-Score: een logo voor de beste foute keuze. Ook al staat de A ook op al het verpakte verse fruit en sla, sperziebonen en broccoli, het logo moet de consument helpen om de beste keuze te maken uit 'foute' producten. Onze overheid wil Nederlanders leren dat ze pas moeten kiezen tussen een A, een B of hooguit een C score als ze voor het foute schap staan. De gezonde keuze maak je volgens Den Haag met de Schijf van Vijf.
Gaat het werken? Prof. em. Tiny van Boekel, levensmiddelentechnoloog en ooit bijna door twee traditionele koks gelyncht omdat hij de zegeningen van de moderne tijd omarmt, motiveerde eerder op Foodlog waarom hij de Nederlandse overheid afraadde om de Nutri-Score in te voeren: het is een schijnoplossing die de volksgezondheid niet gaat verbeteren en ook de Schijf van Vijf pakt het werkelijke probleem - gedragsverandering - niet aan. Van Boekel ziet een klein en symbolisch doekje voor het politieke bloeden dat als een grote daad in het belang van de volksgezondheid wordt gepresenteerd.
Dit artikel afdrukken
Meloni beloofde in 2021 om zich te verzetten tegen dit labelingsysteem. Sinds haar aantreden als premier van Italië heeft ze deze belofte waargemaakt. Ze heeft het onderwerp tot een politiek campagnepunt in Italië gemaakt, gesteund door acties zoals 'flash mobs' en straatbijeenkomsten onder leiding van haar partij Fratelli d'Italia (FI).
Meloni beloofde in 2021 om zich te verzetten tegen dit labelingsysteemMediapart dook in de uitgebreide lobbycampagne van de Italiaanse regering in Brussel en Straatsburg tegen de Nutri-Score en brengt daarover gedetailleerd verslag uit. Janusz Wojciechowski, de Eurocommissaris voor landbouw en lid van de Poolse partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS), is politiek verwant met Fratelli d'Italia. Hij ontving in november 2022 de Italiaanse minister van Landbouw Francesco Lollobrigida, Meloni's zwager en zou in het geheim uitgebreid hebben geluisterd naar diens pleidooi tegen het logo. Voorts zouden leden van de Italiaanse regering in overleggen met hun collega's uit Roemenië, Tjechië, Griekenland , Letland, Hongarije en Cyprus Brussel tegen de Nutri-Score hebben willen opzetten.
Valse argumenten
In deze periode verspreidde Italië verschillende argumenten tegen de Nutri-Score, waaronder de nodige onzinnige. Lollobrigida beweerde onder meer dat wijn een E zou krijgen. Dat is niet het geval want wijn is niet opgenomen in de classificatie. Ook beweerden de Italianen dat de Europese voedselveiligheidswaakhond EFSA tegen Nutri-Score zou adviseren. Een lobbybureau deed het werk en benaderde ons met dat nieuws. Foodlog checkte het; het bleek niet te kloppen. Niettemin kreeg Italië steun van Roemenië, Tsjechië, Griekenland, Letland, Hongarije en Cyprus die steun hebben voor een meer traditionele manier van leven en het logo zien als een vorm van doordravend voedingsmodernisme. Voedingsmiddelen worden gescoord op het gehalte aan vet, suiker, eiwitten, vezels en de toevoeging van nog wat groenten. De fabrikant die dat handig doet maakt van een E een D en van die D soms een C. En wie al op een C zit, kan best tot een B komen met wat nog wat moeite. Wat voegt dat toe terwijl het mijn eetcultuur vernaggelt, zegt de conservatief?
Gastro-nationalisme
Mediapart ziet in de Italiaanse oppositie tegen de Nutri-Score 'gastro-nationalisme', een vergaande nadruk op de bescherming van traditionele producten en tevens commerciële promotie van 'Made in Italy' (waaronder Nutella). De overheden van Duitsland, Frankrijk, Spanje, België, Luxemburg, Zwitserland en nu ook Nederland ondersteunen de Nutri-Score. Het uit verschillende Europese nationaliteiten samengestelde wetenschappelijk comité achter het logo heeft recent een strengere nieuwe versie van het algoritme van de Nutri-Score goedgekeurd, die vanaf 1 januari 2024 van kracht is.
In Nederland viel de oppositie van voedingsdeskundigen op. Hun argumenten werden niet ingegeven door nationalisme, maar door de zorg dat pizza en snacks met een A het publiek zouden verwarren omdat het zou kunnen denken dat die even gezond zijn als water of broccoli. Ook moest een duidelijk onderscheid worden gemaakt, vonden ze, tussen wit (zonder vezels) en bruin (met) brood. De zuivelindustrie was tegen omdat kaas en yoghurt kunnen gelden als gezond, maar vanwege vette en zoute besognes toch minder gezond werden dan die pizza's met een groene A. Gek was bovendien dat als gezond bekend staande olijfolie aanvankelijk oranje kleurde. De jongste, strengere regels voor het logo nemen een aantal van die bezwaren weg. De Nederlanders - die de A het liefst zouden reserveren voor producten uit de Schijf van Vijf - krijgen alvast een klein beetje hun zin.
Belangrijkste veranderingen jongste editie van het Nutri-Score algoritme
Het algoritme van de Nutri-Score ondergaat een aantal belangrijke veranderingen, voor zowel dranken als vaste voeding:
Dranken:
Het algoritme van de Nutri-Score ondergaat een aantal belangrijke veranderingen, voor zowel dranken als vaste voeding:
Dranken:
- Water: alleen water zal nog een Nutri-Score A krijgen.
- Andere Dranken: alle andere dranken krijgen hoogstens score B.
- Melk: melk wordt nu als een drank beschouwd, in plaats van als algemeen levensmiddel. Magere en halfvolle melk krijgen een betere score dan volle melk, gebaseerd op het vetgehalte.
- Melkgebonden en Plantaardige Dranken: ook op melk gebaseerde dranken en plantaardige dranken worden opgenomen, met een onderscheid tussen ongezoete en gezoete varianten.
- Light Frisdranken: light frisdranken gaan van Nutri-Score B naar C, rekening houdend met het suikergehalte en een aangepast algoritme dat kunstmatige zoetstoffen minder stimuleert.
- Zout- en suikergehalte: er wordt meer rekening gehouden met het zout- en suikergehalte, wat invloed heeft op producten zoals gesuikerde yoghurt en ontbijtgranen.
- Volkoren vs. geraffineerde producten: er komt een duidelijker onderscheid tussen vezelrijke volkorenproducten en geraffineerde producten. Bijvoorbeeld, volkorenbrood krijgt score A en geraffineerd brood krijgt score C.
- Vette vis: vette vissoorten zoals sardienen en tonijn krijgen een betere score, van B naar A, vanwege hun hoge voedingswaarde en plaats in een gezond voedingspatroon.
- Harde kazen: harde kazen met een laag zoutgehalte krijgen een betere score.
- Oliën: oliën met een lager gehalte aan verzadigde vetten, zoals olijfolie, koolzaadolie en zonnebloemolie, krijgen een betere score, veranderend van C naar B.
- Vlees: gevogelte krijgt een betere score dan rood vlees.
Wie iets beters heeft, moet het vooral zeggenFoodwatch, Consumentenbond en BEUC zijn voor
Opvallend is ook de pro-Nutri-Score campagne van Foodwatch, dat al 3 jaar nadrukkelijk de invoering van het logo door heel Europa steunt. Frank Lindner van Foodwatch schreef hier: "Wie een beter logo heeft dat ook wetenschappelijk en onafhankelijk is ontwikkeld, dat door het merendeel van de consumenten (en vooral door degene met een achterstand in 'voedselgeletterdheid') makkelijk wordt begrepen door het kleur/letterstelsel, en dat door aanpassingen aan de algoritmes alleen maar beter en beter wordt, die mag het zeggen. Foodwatch is voorstander van Nutri-Score. We zien het logo zelfs het liefst verplicht door de hele EU ingevoerd, zonder uitzonderingen voor wie of wat dan ook. Een product dat hoog is in vet, zout, suiker, echt niets mis mee op z'n tijd. Maar je moet er gewoon niet teveel van eten. Kijk ook maar eens hoe naadloos de Italiaanse/Mediterrane Voedselpiramide aansluit op Nutri-Score."
Ook de Consumentenbond en de Europese bond van consumentenbonden BEUC zijn - om precies dezelfde redenen - nadrukkelijk voor.
Niettemin blijft de toekomst van de Nutri-Score als EU-label onzeker. Italië en de medestanders van dat land zullen hun oppositie niet opgeven, terwijl bovendien te verwachten valt dat de Europese verkiezingen in juni aanstaande naar rechts en daarmee gastro-conservatiever zullen uitvallen. Deze landen zullen daardoor gemakkelijker hun vuist kunnen laten zien tegen algemene verplichte invoering van de Nutri-Score zoals de zittende Europese Commissie misschien wel zou hebben gewild.
Symbolisch doekje voor het bloeden?
Wij beschreven onlangs de essentie van Nutri-Score: een logo voor de beste foute keuze. Ook al staat de A ook op al het verpakte verse fruit en sla, sperziebonen en broccoli, het logo moet de consument helpen om de beste keuze te maken uit 'foute' producten. Onze overheid wil Nederlanders leren dat ze pas moeten kiezen tussen een A, een B of hooguit een C score als ze voor het foute schap staan. De gezonde keuze maak je volgens Den Haag met de Schijf van Vijf.
Gaat het werken? Prof. em. Tiny van Boekel, levensmiddelentechnoloog en ooit bijna door twee traditionele koks gelyncht omdat hij de zegeningen van de moderne tijd omarmt, motiveerde eerder op Foodlog waarom hij de Nederlandse overheid afraadde om de Nutri-Score in te voeren: het is een schijnoplossing die de volksgezondheid niet gaat verbeteren en ook de Schijf van Vijf pakt het werkelijke probleem - gedragsverandering - niet aan. Van Boekel ziet een klein en symbolisch doekje voor het politieke bloeden dat als een grote daad in het belang van de volksgezondheid wordt gepresenteerd.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Helder stuk Cécile ! Los van de vooral door politiek-economische- (die gastro-nationalisten, mooie term..) en persoonlijke motieven (de wetenschappers-uitvinders en de consumenten organisaties die niet meer terug kunnen) gedreven discussie blijf ik net als Tiny van Boekel zitten met de vraag of dit logo iets gaat veranderen. Durft men dit straks te evalueren / onderzoeken ? Ik ben bang dat veel consumenten het logo niet zullen begrijpen. Ik denk daarom ook dat de term 'een logo voor de beste foute keuze' de lading aardig dekt. En die consument koopt gewoon chips of lekker vette kaas omdat hij/zij daar trek in heeft (en het mogelijk net in de aanbieding is). Of daar dan een C, D of E op staat dat maakt niet uit. Misschien zelfs nog erger: chips hebben een C score (of soms zelfs een B). Als consument denk ik dan bij zo'n C : lekker neutraal, niet goed maar zeker ook niet slecht. En laat die toevallig deze week net in de bonus zijn (B en C chips). Net als de walnoten overigens: Nutriscore A. Heel gezond, dus neem maar er maar lekker veel van (650 kcal/100 gram).
Naast de andere bezwaren, is m.i. een fundamenteel bezwaar tegen dit logo dat het suggereert dat we weten welke stofjes leiden tot gezond- of ongezondheid. Het verhaal rondom de wankele evidence mbt verzadigd vet (en al helemaal uit zuivel) is al ruimschoots aan bod geweest alhier en is illustratief voor hoe weinig we daadwerkelijk op stofjesniveau aan overtuigende evidence hebben.
Al bijna 8 jaar geleden schreef ik een stukje over de merkwaardige tweespalt tussen de beoordeling van evidence over verzadigd vet door de Gezondheidsraad (namelijk: er is geen evidence tegen en al helemaal niet bij zuivel) en het aanhoudende advies van het Voedingscentrum tegen producten met wat meer verzadigd vet zoals volle yoghurt. En nu lees ik dat het nieuwe Nutri-sore algoritme volle yoghurt lager gaat scoren dan magere. Zie hier het probleem: het opnemen van ideeën in richtlijnen (en nu in een algoritme) leidt tot een verankering van paradigma's. En paradigma's zijn geen sterke basis om de volksgezondheid mee te willen beïnvloeden, want ze zijn sterk gebaseerd op overtuigingen.
Laat dat nou gelden voor vrijwel alle aspecten waarmee gerekend wordt in Nutri-sore: het algoritme is een gekristalliseerde vorm van overtuigingen. Geen van die overtuigingen zijn stevig te onderbouwen met evidence en zeker niet als ze betrokken worden op alle soorten voedingsmiddelen (honing of agavesiroop kunnen evenveel suiker bevatten, maar hebben echt andere fysiologische effecten. Appelpartjes, -puree, of -moes bevatten precies evenveel suiker, maar hebben andere fysiologische effecten).
Daarmee creërt de invoering van Nutri-sore twee dingen:
1. het doet het voorkomen alsof we weten welk stofje (on)gezond is, terwijl al lang duidelijk is dat we daar bijzonder weinig hard in kunnen maken
2. Het verankert deze ideeën in een algoritme, waardoor de ideeën vrijwel onwrikbaar worden.
Bedenk vervolgens maar eens hoe rampzalig dit uitpakt als de ideeën niet "slechts" niet werken om de volksgezondheid te verbeteren, maar misschien zelfs keihard de verkeerde kant op sturen. Met Renger vraag ik mij dan ook ernstig af of men durft het logo te evalueren. Met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid kunnen we vaststellen dat het logo het voedselaanbod niet fundamenteel zal veranderen, de business models veranderen hiermee niet, het aandeel verse groenten, vlees, fruit, vis, noten, kruiden, etc. (het enige waarvan we op grond van logica wèl kunnen stellen dat het gunstig is voor de gezondheid) zal er niet van omhoog gaan
#Dennis klopt helemaal!
Daarnaast zijn alle andere nuances zoek.
Zo is niet alle zonnebloemolie over één kam te scheren. Je hebt ook ongeraffineerde/bewerkte biologische zonnebloem olie in glas, waar de nutriënten uit de pit nog in zitten.
Pesticiden gebruik/ parasieten/ Round Up, middelen - ook in de productiebodem terechtkomend - (aangetoonde residuen in het eindproduct) wegen niet mee. Noch allerlei verdachte of slechte toevoegingen behalve suiker en zout.
De enorm waardevolle extra waarde van sommige producten (start de dag met olijven in hun vette olie! en rauwmelkse boérenkaas A+ ... of geiten/schapenzuivel.. naast een ei... en salade. Écht desembrood - ook een relatieve plus score - erbij (of witte bonen met een A score uit de pot ;).
Versimpeling ten top. Geen vervanging voor inhoudelijk en praktisch voedingsonderwijs (begin aan de vóórkant).
Al hoorde ik laatst leerlingen in de supermarkt discussiëren over die nutri-score bij hun aankopen....
Ook nog ongeloofwaardig zolang er veranderingen blijven optreden, maar dat kan niet anders met een voortschrijdend inzicht.
Zojuist gezien:
AH Vloer Nederlands WIT heel Nutriscore A.
AH Volkoren heel ook A.
De Zaanse Hoeve Roomboter ongezouten 250g Nutriscore D.
De Zaanse Hoeve Roomboter ongezouten 500g Nutriscore E.
renger witkamp #1 , dank voor het compliment! Ik vrees dat de discussies, hoe waardevol wellicht ook op deelaspecten, vooral het beeld bij de consument vertroebelen en dat daardoor de te bereiken winst bij de consument bij voorbaat al verloren is. "Dit logo hoef ik niet serieus te nemen". En ik vrees ook dat Nederland een kans laat lopen door de publiekscampagnes pas in april te starten.
Toen ik voor het eerst met Serge Hercberg sprak (alweer jaren geleden), benadrukte hij direct dat de Nutri-Score pas van toepassing is als je in de supermarkt staat. Het is een aanvulling op het algemene voedingsadvies: "Eet vers, liefst biologisch, en als je dan toch iets uit de supermarkt koopt, kies dan uit het aanbod van het product dat je wilt de beste Nutri-Score."
Die boodschap lijkt me voor werkelijk iedereen begrijpelijk - voor de preciezen: lees 'eet volgens de Schijf van Vijf' in plaats van 'eet vers' en we zijn waar we met z'n allen wezen willen.