Terugkijkend naar de jaren ‘60 wordt duidelijk dat er destijds een verschuiving plaatsvond naar langere houdbaarheid. In die tijd kwam de melkboer langs de deuren met zijn bus waarin een halve liter pomp stond, en huisvrouwen haalden melk met pannetjes op. Melken werd met de hand gedaan, en melk werd vervoerd naar de fabriek in melkbussen. Al snel werd duidelijk dat efficiëntie vereist was. Melk ging in flessen, pasteurisatie werd geïntroduceerd, glas werd vervangen door karton, en de houdbaarheid werd verder opgerekt. Het gebruik van pesticiden in de zestiger jaren is nog maar een deel van het verhaal, zoals het nu streng verboden DDT en later Gramoxone als onkruidverdelger waarmee je letterlijk alles mee dood kon spuiten. En wat te denken van onkruidbestrijder glyfosaat, waar onderzoek aangeeft dat het kankerverwekkend is.

Voedseltransformatie
Onze voeding onderging eveneens een chemische transformatie, met de komst van E-nummers, kleur- geur- en smaakstoffen. Fabrikanten stopten er van alles in en haalden er ook het nodige uit, met als resultaat een langere houdbaarheid ook buiten de koelkast. Producten werden opgefluft met zout, suiker en andere stoffen om het te laten smaken, er beter uit te laten zien, of dooreet-effecten te realiseren.

Kortom, eten is big business. De voedingsmiddelenindustrie is een miljarden business en de lobby in Brussel en Den Haag is immens: de suikerlobby, de foodretail-lobby, de broodlobby, de zuivellobby, en zo kan ik nog even doorgaan. Het doel is winstmaximalisatie, ofwel het tegenhouden van wetgeving, het ontkennen van krimpflatie, het voorkomen van de suiker- en vleestaks, enzovoort.

De transitie naar een duurzaam en betaalbaar voedsel- en gezondheidssysteem verandert onze kijk op voeding
De transitie naar een duurzaam en betaalbaar voedsel- en gezondheidssysteem verandert onze kijk op voeding. Op de achtergrond spelen welvaartsziekten (obesitas, diabetes, hart- en vaatziekten, kanker) en duurzaamheid (schaarste aan kostbare nutriënten zoals dierlijke eiwitten) een rol in de hoofden van de makers van gezondheidsbeleid. Belastingen en maatregelen zijn in voorbereiding, en zeer noodzakelijk. Nu is het moment voor de overheid om eindelijk haar verantwoordelijkheid te nemen en fondsen vrij te maken voor preventie en doelgericht leefstijlbeleid.

Leefstijl als zorgkosten killer
Er zijn steeds meer welvaartsziekten, waarbij leefstijl in 70% van de gevallen de belangrijkste oorzaak is van chronische aandoeningen. Het kankeronderzoek van BMG Oncology toont schokkende cijfers over een toename van 79,1% van kanker tussen 2009 en 2019, en een toename van 27,7% in het aantal sterfgevallen. Een belangrijke oorzaak hiervan is ongezonde voeding en het gebruik van alcohol en tabak. Kunnen we meer gezonde levensjaren krijgen door anders te leven?

Gezondheidszorg moet veel meer voortkomen uit de bewustwording van de samenleving
Het antwoord daarop is ja, te beginnen met het kiezen voor vers en zoveel mogelijk onbewerkt eten, beweging, voldoende slaap en ontspanning, ofwel je mentale gezondheid. Een gezonde leefstijl is meer dan ooit een grote uitdaging voor de samenleving en voor de politiek. Een nieuw kabinet moet serieus zijn verantwoordelijkheid nemen en zich inzetten voor preventie en de bestrijding van chronische ziekten. Ook bedrijven moeten hun steentje bijdragen door te zorgen voor een gezonde werkomgeving; het aanbieden van gezonde voeding moet de standaard zijn.

De zorgkosten overstijgen de 100 miljard, er heerst een ernstig tekort aan personeel in de zorg en bovendien een hoog ziekteverzuim onder zorgmedewerkers. Als het gaat om Nederland gezonder maken, moeten we niet vasthouden aan de huidige koers, die te traag, te kleinschalig en te versnipperd is met beperkte budgetten. Met alle respect voor veel initiatieven blijven ze vaak klein, krijgen ze nooit echte tractie en hebben ze geen enkele invloed op het collectieve bewustzijn van de samenleving. Er is behoefte aan een grootschalige verandering die aansluit op het universum waardoor grote energievelden actief worden: een horizon van kwaliteit van leven.

Daarover denken we nu over na met een team van 'masterminds'. Gezondheidszorg moet veel meer voortkomen uit de bewustwording van de samenleving. Gezond oud worden wil iedereen, maar wat is daarvoor nodig? Zelfs als je beseft dat het leven niet altijd volledig te beheersen is, zijn er tal van mogelijkheden om lekkerder in je vel te zitten en meer de regie over je eigen leven te nemen.

If you cannot do great things, do small things in a great way (Napoleon Hill).

In Wat is ...? gaan we met bekende en minder bekende mensen op zoek naar wat hen motiveert om te ontdekken of we elkaar van daaruit weer kunnen vinden. Waarom we dit doen lees je in De ontdekking van de ander. Bekijk ook de introductie tot de gezondreeks of het overzicht van de serie Wat is gezond? met de drie thema's Wat is gezondheid?, Wat is gezonde voeding? en Wat is ultrabewerkt voedsel?
Dit artikel afdrukken