Bij elkaar haalden de korteketenbedrijven tussen het tweede kwartaal van 2019 en het eerste kwartaal van 2020 ongeveer €1,5 miljard aan omzet. Ter vergelijking: supermarkten zetten in 2020 circa €45 miljard om.
Kampioen korteketenverkopen is de sierteelt die €583 miljoen omzet uit de korte keten haalde (36,7% van de totaalomzet), gevolgd door de voedingstuinbouw met een korteketenomzet van €398 miljoen (34,1% van de totale omzet). Melkveebedrijven haalden €182 miljoen uit de korte keten (35%), akkerbouwbedrijven €108 miljoen (27%) en leghenbedrijven €56 miljoen (20%).
Het effect van de coronacrisis is uit deze cijfers nog niet volledig af te leiden, want die begon pas vanaf het tweede kwartaal van 2020 op te spelen. Het is te verwachten dat het aandeel van de korteketenverkoop in 2020 verder is gestegen; voor veel boerenondernemers bleek een kraampje langs de weg of een bezorg- dan wel afhaaldienst een reddingsboei in de door lockdowns ontregelde economie.
Opvallend zijn de regionale verschillen, signaleert het CBS. "Gemeenten met veel bedrijven in de sierteelt en voedingstuinbouw zoals het Westland (130 bedrijven), West Betuwe (89 bedrijven), Horst aan de Maas (87 bedrijven), Alphen aan den Rijn (68 bedrijven) en Zundert (67 bedrijven) springen direct in het oog." In de provincies Friesland, Groningen en Drenthe zijn er verhoudingsgewijs minder bedrijven die aan korteketenverkoop doen.
Dat sierteelt het nog beter doet dan voeding is niet verwonderlijk: bloemen en planten zijn direct het eindproduct. Bij voeding is dat minder vaak het geval, c.q. is het kopen van een product dat na de boer geen bewerking heeft ondergaan minder populair. Zo bekeken valt met name de omzet van eieren wat tegen; slecht 20% van de totale omzet wordt direct verkocht tegen een gemiddelde van een derde van de omzet in alle sectoren. Net als potplanten zijn eieren immers direct af erf immers niet anders dan de eieren die je in de winkel koopt of bestelt bij Picnic.
De cijfers laten vooral zien dat directe verkoop veel logistieke en andere verkoopkosten scheelt en de boer met weinig kilo's veel geld oplevert. In termen van volume is de verkoop van korteketenproducten slechts een beperkt deel van het geproduceerde aantal kilo's. Helaas geeft het CBS naast de omzetten in geld niet ook die in volume (kilo's).
Omdat Nederlandse boeren tussen de 70-90% buiten Nederland verkopen, moet geconstateerd worden dat 13,2% van de bedrijven ruim een derde van de totale omzet binnenhalen op een slechts beperkt deel van het volume. Bijna 87% laat de kans liggen om van die grote marge te profiteren.
Wie zich realiseert dat bijvoorbeeld Albert Heijn twee servicebedrijven exclusief in dienst heeft om uitsluitend voor zijn supermarkten groente en fruit en vlees in te kopen en verwerken, zou kunnen zeggen dat ook die supermarkt bij de omzet van de korteketen met 1 extra stap opgeteld zou mogen worden. Dat betekent bovendien dat het maar de vraag is of de 71% van de omzet die via 1 tussenstap is verkocht wel de ruime marge heeft opgeleverd die het begrip korteketen suggereert.
Steeds meer landbouwbedrijven verkopen hun producten direct of via één tussenschakel aan consumenten, blijkt uit cijfers v @statistiekcbs. De korte voedselketens leiden tot minder transport, zorgen voor een eerlijke prijs voor de producent en vergroten het voedselbewustzijn. pic.twitter.com/j06JhGoVvp
— Ministerie van Landbouw, Natuur & Voedselkwaliteit (@minlnv) February 12, 2021
#Voedsel | Steeds meer #boeren verkopen hun producten lokaal, direct aan de consument. Volgens Gabe Venema van #WUR is deze stijging een gevolg van de zoektocht van bedrijven naar nieuwe verdienmodellen. 'Het kan leiden tot een extra inkomstenbron.' https://t.co/TD7FUcdy4I
— Wageningen U&R (@WUR) February 12, 2021
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Dick, het heeft even geduurd, voordat ik wist hoe ik een antwoord op jouw vraag moest formuleren. Het antwoord is nee. We praten wat voedselvoorziening betreft niet over Nederland, en korte ketens, maar over Europa, en dan is er helemaal niet zoveel voedsel over. Het blijft voor mij logisch om dan voedsel te produceren op die plekken met veel comparatieve voordelen.
Maar daarna komt dus de discussie over de marge.
Eerst bevreemden me de cijfers van het CBS; geheel in tegenstelling met mijn ervaringskennis. Mijn ervaringskennis is dat veel publiek geld gestopt wordt in wensdenken alsof iedere particulier zomaar direct zou kunnen leveren aan de supermarkt. Maar zelfs op het niveau van Noord Nederland is het merk Puur Noord Nederland van de Zaaister uit Leek niet goed van de grond gekomen. Dat komt omdat de logistiek voor bedrijven die geen vrachtwagen vol kunnen leveren de killing factor is, en in het geheel niet efficiënt, zoals ergens beweerd. Ik deel dan ook in het geheel niet de conclusie dat er logistieke voordelen te halen zijn voor de individuele bedrijven.
Bevreemdend, totdat je het een tijdje op je in laat werken. Bloemen, ja daar zijn tuinbouwbedrijven bij die waarschijnlijk direct de hele partij kunnen leveren aan een supermarkt of iets soortgelijks. Melkveehouderij, maar 182 miljoen. Ah, daar zijn dan een aantal bedrijven bij die 10 tot 20 miljoen liter melk omzetten (ook van andere boeren), en dan wel aan de supermarkten kunnen leveren. Ze staan in het schap, met een prijs die 50 tot 100 % hoger is dan de gewone (A, B of C) merken. Men slaagt erin door met alleen een etiket ergens op te plakken, consumenten voor de gek te houden. Oké hoor, ware het niet dat dat gebeurd op basis van onkunde. Dat die onkunde bij de consument bestaat, is jammer. Maar dat de politiek daar dan ook in gaat geloven, ook op basis van onkunde, dat maakt je dan boos.
Want er staat dus, dat er logistiek voordelen te halen zijn, en de indruk wordt gewekt alsof 87 % van de boeren geld laat liggen. Wanneer je dan als politicus over weinig kennis van de sector beschikt en deze cijfers worden je voorgeschoteld, o wat past dat goed in het wensdenken dat elke boer zou moeten beginnen met lokale verkoop. Ondertussen gaat het om grootschalige bedrijven, met een eigen PR afdeling, die erin slagen om de consument te laten denken dat men eieren met broodkruimels kan produceren.
En wat betreft het overschot aan boeren, daar hoeven we niets aan te doen. Dat gaat razendsnel; die afname van het aantal boeren. Niet alleen vanwege het inkomen, nu ook vooral vanwege de demotivatie om op te volgen. Laat dat nu ook net betreurd worden door de politicus. Het blijft bevreemdend.
#13 Dat is er toch al met het beter leven keurmerk, en dan lekker als sector afhankelijk worden van de dierenbescherming.
Veel van wat er mis gaat is te verklaren uit het overschot aan boeren: afnemers kunnen eisen stellen want 'voor jou minstens 100 anderen', grond en productierechten absurd hoog door moordende onderlinge concurrentie, intensivering daardoor te extreem doorgevoerd waardoor o.a. milieuproblemen, bedrijven te klein voor investeringen in arbeidsbesparende en -verlichtende technieken waardoor uurloon te laag en gezondheidsrisico's te groot.
Onbegrijpelijk dat de meeste politieke partijen dit niet willen toegeven en als consequentie krimp als oplossing stimuleren, in plaats van bedrijfsopvolging met subsidies of anderszins te promoten.
Weet ik, EJ, #10, maar als bijvoorbeeld er een leveranciercooperatie van 2 sterrenvlees zou komen, en die coöperatie zou met de dierenbescherming af kunnen spreken dat deze 2 sterren een exclusieve samenwerking betekent van de coöperatie met de dierenbescherming.
Dan zou je ook iets af kunnen spreken over kwantiteit en prijs. En nog meer dingen als je wil.
Op dit moment is de macht weer bij de boer weggeglipt. De supermarkten willen sterrenvlees, iedere slachterij stapt er in en de boer moet het met een fooitje voor de inspanningen doen.
Om nog even een andere insteek op dit verhaal te doen, soms kom je ook nog op verassingen uit
toen ik jaren geleden begon met huisverkoop van eieren kreeg ik vaak de opmerking te horen "die eieren pellen best lastig", dus nu verkoop ik geen eieren meer die minder dan 2 dagen oud zijn omdat er best veel mensen niet blij waren met die hele verse eieren.
Of bv een plaatselijk restaurant die wel eieren af wilde nemen liefst met rekening maar dan zou ik mij moeten registreren als pakstation en daar heb ik dan weer niet genoeg omvang voor.