Dat concludeert The Economist in een artikel dat een lange aanloop neemt om een al vaak gemaakt punt te maken: de calorie moet worden weggestreept uit de dieetleer.
Het gerespecteerde Britse liberale blad verklaart de calorie dood. Het begint zijn onderbouwing met het verhaal van een Mexicaanse man die als adolescent tijdens een overval met de dood werd bedreigd. De angstpiek van het voorval zou een depressie hebben veroorzaakt die weer leidde tot een eetstoornis die zijn lichaamsgewicht op 103 kilo bracht. Net als iedereen die te zwaar is en daar hartklachten van krijgt, moest hij minder calorieën gaan eten van de dokter. Maar dat hielp hem niet.
In tegenstelling tot wat wetenschappers - en daarom nationale gezondheidsautoriteiten - een dikke honderd jaar hebben gedacht, is de ene calorie de andere niet. De gedachte dat alle calorieën hetzelfde zijn, is volgens The Economist een grove misvatting die tot het uitdijende probleem van obesitas heeft geleid. Dat ontdekte ook de man uit het ondersteunende verhaal van het blad. Hij viel pas af toen hij geen calorieën meer telde, maar weer vet en verzadigende producten ging eten.
Dik van een denkfoutje
In een korte video legt het blad, voor wie het nog niet wist, uit dat de consumptie van suikers is opgejaagd door een verkeerde gevolgtrekking uit de constatering dat eiwitten en koolhydraten per gram maar 4 calorieën leveren terwijl een gram vet goed is voor 9 calorieën. Vet werd in de ban gedaan vanuit de gedachte dat alle calorieën gelijk zijn; aangezien je ruim 2 gram suikers of eiwit kunt nemen tegen 1 gram vet was gauw bekeken welk van de drie zogeheten macronutriënten in het wetenschappelijke zwartboek van de diëtist kwam. Voortaan moest niet alleen de patiënt, maar ook de hele bevolking op vet letten. En omdat eiwitten te duur zijn als alternatief, werd de consumptie van koolhydraten (suikers) aangejaagd. Ook, en misschien wel juist, die van geraffineerde want die vinden we het lekkerst en verkopen daarom goed.
Te veel bemoeienis?
Zijn koolhydraten fout? Nee, ze leveren je van nature energie. Je moet letten op het soort koolhydraten dat je eet. Van de suiker in een appel heb je niet zo snel weer honger omdat de vrucht als geheel vult. Hetzelfde geldt voor een snee bruinbrood versus een wit kadetje. Dus: koolhydraten zoals suikers uit volle granen zijn niet per se ongezond voor dagelijks gebruik, maar de geraffineerde (zoals suiker uit biet en riet en geraffineerd meel voor witte kadetjes of croissants) moet je mijden.
Het moment van de demonisering van vet is rechtstreeks in de volksgezondheidsstatistieken terug te vinden, laat het blad in de video zien. Tijd om die ban en de resten die er nog van te vinden zijn uit de dieetleer te schrappen, concludeert The Economist. Corrigeren dus. Toch is nog menig officieel voedingadvies bang voor vet, zoals bleek nadat het Amerikaanse en eveneens gerespecteerde blad Time Magazine vet weer in ere herstelde op zijn voorpagina.
Terecht of niet? In de dieetleer en leefstijlcoaching is bitter weinig zeker, maar geldt domweg het volgende als gezond verstand: eet gevarieerd, niet te veel, niet te geraffineerd, beweeg veel en bezuinig niet op slaap. Ingewikkelder is het niet. Misschien moet de conclusie wel zijn dat wetenschappers zich veel te veel met voeding zijn gaan bemoeien.
Maar goed, hoe krijg je de geest weer in de fles, nu er een hele industrie op is gebouwd? Waar dat toe kan leiden, is inmiddels wel duidelijk gebleken.
Dit artikel afdrukken
In tegenstelling tot wat wetenschappers - en daarom nationale gezondheidsautoriteiten - een dikke honderd jaar hebben gedacht, is de ene calorie de andere niet. De gedachte dat alle calorieën hetzelfde zijn, is volgens The Economist een grove misvatting die tot het uitdijende probleem van obesitas heeft geleid. Dat ontdekte ook de man uit het ondersteunende verhaal van het blad. Hij viel pas af toen hij geen calorieën meer telde, maar weer vet en verzadigende producten ging eten.
Dik van een denkfoutje
In een korte video legt het blad, voor wie het nog niet wist, uit dat de consumptie van suikers is opgejaagd door een verkeerde gevolgtrekking uit de constatering dat eiwitten en koolhydraten per gram maar 4 calorieën leveren terwijl een gram vet goed is voor 9 calorieën. Vet werd in de ban gedaan vanuit de gedachte dat alle calorieën gelijk zijn; aangezien je ruim 2 gram suikers of eiwit kunt nemen tegen 1 gram vet was gauw bekeken welk van de drie zogeheten macronutriënten in het wetenschappelijke zwartboek van de diëtist kwam. Voortaan moest niet alleen de patiënt, maar ook de hele bevolking op vet letten. En omdat eiwitten te duur zijn als alternatief, werd de consumptie van koolhydraten (suikers) aangejaagd. Ook, en misschien wel juist, die van geraffineerde want die vinden we het lekkerst en verkopen daarom goed.
Misschien moet de conclusie wel zijn dat wetenschappers zich veel te veel met voeding zijn gaan bemoeienGeraffineerde suiker wordt snel in je bloed opgenomen en verdwijnt er weer even snel uit om als vet in je lichaam te worden opgeslagen als je niet genoeg beweegt. Van die verdwijning krijg je steeds opnieuw honger en dat stimuleert tot meer eten dan goed voor je is. Daarom maakte het denkfoutje ons wereldwijd steeds vetter. Dat kwam niet van het vet, maar van de suiker.
Te veel bemoeienis?
Zijn koolhydraten fout? Nee, ze leveren je van nature energie. Je moet letten op het soort koolhydraten dat je eet. Van de suiker in een appel heb je niet zo snel weer honger omdat de vrucht als geheel vult. Hetzelfde geldt voor een snee bruinbrood versus een wit kadetje. Dus: koolhydraten zoals suikers uit volle granen zijn niet per se ongezond voor dagelijks gebruik, maar de geraffineerde (zoals suiker uit biet en riet en geraffineerd meel voor witte kadetjes of croissants) moet je mijden.
Het moment van de demonisering van vet is rechtstreeks in de volksgezondheidsstatistieken terug te vinden, laat het blad in de video zien. Tijd om die ban en de resten die er nog van te vinden zijn uit de dieetleer te schrappen, concludeert The Economist. Corrigeren dus. Toch is nog menig officieel voedingadvies bang voor vet, zoals bleek nadat het Amerikaanse en eveneens gerespecteerde blad Time Magazine vet weer in ere herstelde op zijn voorpagina.
Terecht of niet? In de dieetleer en leefstijlcoaching is bitter weinig zeker, maar geldt domweg het volgende als gezond verstand: eet gevarieerd, niet te veel, niet te geraffineerd, beweeg veel en bezuinig niet op slaap. Ingewikkelder is het niet. Misschien moet de conclusie wel zijn dat wetenschappers zich veel te veel met voeding zijn gaan bemoeien.
Maar goed, hoe krijg je de geest weer in de fles, nu er een hele industrie op is gebouwd? Waar dat toe kan leiden, is inmiddels wel duidelijk gebleken.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Mooi artikel van de Economist, hoor. En het klinkt best plausibel. Maar wat je zelf al schrijft: in de dieetleer en leefstijlcoaching is bitter weinig zeker. Want het uitvoeren goed onderzoek naar de effecten van bepaalde soorten voeding is bijna onmogelijk.
Ik vond dit artikel van George Monbiot in de Guardian leerzaam. Het gaat niet zozeer om suikers versus vet, zegt hij, maar om 'succesvolle' inspanningen van voedselfabrikanten om voedsel te maken dat zo lekker is dat het ons natuurlijke verzadigingsgevoel omzeilt. Dat combineren de voedselfabrikanten, zo vervolgt Monbiot, met de boodschap dat wie dik wordt, dat aan zichzelf en vooral aan zijn gebrek aan wilskracht te wijten heeft.
Wetenschap als zodanig bestaat eigenlijk niet, het geen vak noch een werkwoord. Wel is er zoiets als een wetenschappelijke methode. De wetenschappelijke methode is een manier van werken die als doel heeft dingen over de wereld te leren en te begrijpen. Waar deze methode géén uitspraak over doet, is de betekenis van die kennis.
Het paradoxale van het voorbeeld van calorieën, is dat de wetenschappelijke methode ons heeft geleerd dat vet 9 kcal per gram bevat, en dat dat gegeven een grote mate van zekerheid heeft. Maar de gevolgtrekking dat we daarom dús beter eiwitten of koolhydraten kunnen eten is helemaal geen uitkomst van de wetenschappelijke methode. Het is een misplaatste opvatting van de betekenis van de wetenschappelijke conclusie over kcal per gram vet of koolhydraten.
Met andere woorden, het is m.i. onjuist om dit een wetenschappelijke dwaling te noemen, want de dwaling zit hem in de (buiten-wetenschappelijke) interpretatie. De industrie maakt gretig gebruik van de magische status van het woord 'wetenschap', en op allerhande gebieden wordt maar al te vaak geschermd met 'het is wetenschappelijk bewezen', in veel gevallen juist ook als het om een interpretatie gaat. Dáár wringt m.i. de schoen, en daar zit meteen een manier om die geest terug in de fles te krijgen.
Euhm, Dennis, mag ik je toch wat vragen?
Kun je raden wat?
Dick, brand los ;-). Ik gok iets over verantwoordelijkheid?
Ik zou je willen vragen: hoe noem je hoogleraren en mensen die dr. in de voedingsleer zijn die adviezen formuleren?
Ik begrijp nl. dat je dat geen wetenschappers vindt. Dat lijkt me tamelijk absurd. Het leidt nl. tot de gedachte dat wetenschap een idee is, maar geen praktijk van mensen van vlees en bloed.