Onderzoek Nog meer verwarring over verzadigd vet

In de jongste studie concludeert een team van Amerikaanse en Nederlandse onderzoekers dat de consumptie van verzadigd vet de kans op hart- en vaatziekten vergroot. Ze baseren zich op de data van ruim 100.000 mensen die over bijna 30 jaar zijn verzameld. Iedere 2 of 5 jaar noteerden deze mensen aan de hand van een vragenlijst hoe vaak ze welke voedingsmiddelen in het voorafgaande jaar hadden gegeten.

De onderzoekers bekeken welke mensen in de periode van 30 jaar hart- en vaatziekten ontwikkelden of daar aan overleden. Aan de hand van deze data berekenden ze of de inname van verzadigd vet het risico op hart- en vaatziekten verhoogt. Volgens hen is het verband aantoonbaar en dus zetten ze nog een stap verder. Ze stellen dat als mensen 1% van de vetzuren bestaand uit een keten van 12 tot 18 koolstofatomen vervangen door meervoudig onverzadigde vetzuren, volkorenproducten, of plantaardige eiwitten, hun risico op hart- en vaatziekten met 7% daalt.

Vraag om intrekken van het onderzoek
De uitkomsten van dit onderzoek riepen direct reacties op. Verschillende wetenschappers vragen in reacties op BMJ om intrekking van het artikel. Er is kritiek op bijna alle aspecten van het onderzoek. De gebruikte Food Frequency Questionnaire zou geen betrouwbaar wetenschappelijk meetinstrument zijn, zeker niet als mensen maar 1 keer in de 4 jaar die lijst in hoeven te vullen. De statistische analyses zouden niet correct zijn opgezet en de uitkomsten zouden niet goed zijn geïnterpreteerd.

Daar komt nog bij dat in een cohortstudie als deze hooguit correlaties gevonden kunnen worden en geen causaliteit mag worden vastgesteld, zeggen de critici. Voorts wijzen ze op conflicterende belangen van de onderzoekers van Unilever. De critici onderbouwen hun uitspraken met referenties naar andere onderzoeken en reviews die geen verband vinden tussen verzadigd vet en hart- en vaatziekten. Zo willen ze de wereld duidelijk maken dat de onderzoekers van Harvard en Unilever onzin verkondigen.

Discussie zonder einde
Het debat over de verzadigd vet is al bijna een halve eeuw aan de gang en blijft onverminderd fel. Drie prestigieuze Harvard-onderzoekers – die inmiddels allemaal zijn overleden – werden er onlangs van beschuldigd zich te hebben laten omkopen. Inmiddels is duidelijk dat er twee kampen zijn ontstaan: je bent voor verzadigd vet of je bent er tegen. Een tussenpositie lijkt allang niet meer te bestaan.

Verwarring en vertrouwensverlies
Wie van de twee gelijk heeft zullen we wellicht nooit weten, omdat beide kampen hun eigen argumenten en onderzoek organiseren. Tegenover het ene onderzoek lijkt altijd wel een ander onderzoek te staan. Misschien moeten we daarom maar accepteren dat we er nooit zekerheid over zullen krijgen.

Ondertussen zaaien al die studies meer verwarring dan duidelijkheid. Het eindresultaat is dat niemand het meer weet en de gewone mens door al die tegenstrijdige onderzoeken het vertrouwen in de wetenschap hard aan het verliezen is. Aan het laatste levert dit onderzoek in ieder geval wel een nieuwe bijdrage.