Lees ook
Marketingman Michael Uetz trapte de tweede dag van het World Meat Congress (WMC) af met voor Nederlandse begrippen opmerkelijke woorden: “We moeten de consument een reden geven om vlees in hun voedingspatroon te houden.” Hij sprak over de houding van Amerikaanse consumenten. In de VS is minder vlees eten minder gewoon dan bij ons, zegt Uetz. De meerderheid van de Amerikanen is een gemaksliefhebber, toegewijde carnivoor of traditionele vleeseter. Wel is er een trendsettende minderheid die gevoelig is voor claims op het gebied van dierenwelzijn, de klimaat- en milieu-effecten van vlees en de gevolgen van vlees eten voor hun eigen gezondheid. Die consumenten zijn net als die in Nederland gevoelig voor ‘beter voor…’-claims en zijn bereid meer te betalen voor zulk beter vlees.

Kweekvlees
Het 'vlezige' publiek intimideerde Maarten Bosch niet. Hij is directeur van Mosa Meat en met zijn bedrijf onderdeel van de 7.340 m2 grote kweekvleescampus. Het bedrijf experimenteert met de productie van rundvlees gekweekt uit dierlijke cellen, zonder het fokken of slachten van dieren. “Een vriendelijke manier om rundvlees te maken”, noemt Bosch het duurzame alternatief voor de traditionele vleesproductie. Mosa gebruikt cellen van een koe en kweekt die inmiddels met plantaardige voedingsstoffen op tot spier- en vetweefsel; nog niet zo lang geleden was daar nog kalfsserum voor nodig. Nu kan het bedrijf van één dierlijk monster 80.000 burgers maken.

Kweekvlees zal het niet allemaal oplossen, maar dat hoeft ook niet
In vergelijking met ‘echt’ rundvlees is de milieu-impact kleiner: het kost 95% minder land, 93% minder luchtvervuiling en 78% minder water zegt Mosa. Een artikel op Foodlog deed stof opwaaien omdat kweekvlees mogelijk een grotere klimaatimpact heeft dan echt vlees. Het probleem schuilt in het feit dat er nog altijd geen complete analyses zijn gedaan van de CO2 bij grootschalige productie. Die bestaat nog nergens in de wereld. Daar komt nog eens bij dat er nogal eens een hele productiebatch moet worden weggegooid vanwege de hoge besmettingsrisico's die met de kweek gepaard gaan. Het Amerikaanse bedrijf Upside Foods kweekt daarom kippenspiercellen in plastic flesjes, een bewerkelijk, niet schaalbaar en sterk vervuilend proces vanwege het plasticafval.

Mede doordat er nog geen goedkeuring is voor de toelating van kweekvlees op de markt (behalve in Singapore en sinds kort de VS) en de tijd die het kost om de productie op te schalen, is de zaal kritisch. Omdat er nog vele voetangels en klemmen aan de productie van kweekvlees kleven is de consensus dat het voor 2030 geen rol van betekenis zal spelen. Bosch maakt duidelijk dat er meerdere oplossingen voor de eiwittransitie zijn: “Waarom zou je moeten kiezen?” Niyati Gupta van Fork and Good, dat zich richt op de kweek van varkensvlees, vindt dat ook: “Kweekvlees zal het niet allemaal oplossen, maar dat hoeft ook niet. We moeten alle hulpmiddelen benutten.”

Het moment voelde alsof de vleesindustrie voor het eerst kennismaakt met kweekvlees en nog erg moet wennen aan de gedachte dat het een eetbaar alternatief kan zijn. En dan is er nog niet gesproken over hybride vlees. Dat is een uitstekende en smakelijke oplossing, maar het publiek wil liever 100% dierloze producten als het een vegan eetmoment kiest en daarom zijn hybride producten uit de belangstelling van de industrie verdwenen.

Dublin Declaration
De wereld blijft vlees eten en de vraag stijgt, maakte de eerste dag van het congres al duidelijk. Als gevolg van de sterke bevolkingsgroei verwachten onderzoekers een toename van de wereldwijde vleesconsumptie met 14% ten opzichte van nu in 2030. Die groei zit nagenoeg volledig in gevogelte en geldt niet voor rundvlees waarvan de piekproductie is bereikt. In Azië zal bij toenemende welvaart ook de consumptie van varkensvlees toenemen. Ook de productie van het dure rundvlees blijft onderdeel van het voedselsysteem en zal vermoedelijk vooral duurder worden omdat de schaarste eraan toeneemt.

Vee houdt voedingsstoffen vast in de koolstofcyclus en biedt met name kinderen en arme mensen goede voeding
Om wat zij betrouwbare informatie over de gezondheidseffecten, duurzaamheid, sociaal-culturele en economische waarden van vlees vinden te kunnen onderzoeken, stelde een aantal onderzoekers de Verklaring van Dublin op. Tegen de sterk negatieve houding die jegens dierlijke producten is ontstaan, willen zij aandacht vragen voor de mens als omnivoor en het belang van dierlijke producten voor de gezonde groei van kinderen en de gezondheid van volwassenen. In een korte video legt de Brusselse onderzoeker Frédéric Leroy dat uit. De onderzoekers kijken naar de rol van vlees in menselijke voeding wereldwijd. Wat hen betreft heeft vleesconsumptie gezondheidsvoordelen en houdt vee voedingsstoffen vast in de koolstofcyclus (wat dieren eten wordt mest en daarna weer eetbare plant) en produceert het tegelijkertijd voeding van hoge kwaliteit. In arme landen is vlees zelfs een onmisbare bron van gezonde eiwitten en vetten omdat het beschikbare plantaardige voedsel voedingskundig tekortschiet.

Wereld Natuur Fonds
De Amerikaan Jason Clay van het Wereld Natuur Fonds zegt dat hij niet naar Maastricht is gekomen om op te roepen tot een wereld zonder vlees. Ja, geeft hij toe, voedselproductie in combinatie met klimaatverandering hebben de grootste impact op onze leefomgeving. Maar "veranderingen in het klimaat zullen veranderen waar en hoe we vlees en voedsel produceren”, zegt hij, “en daar zullen we op moeten anticiperen”.

De Amerikaan Jason Clay van het Wereld Natuur Fonds zegt dat hij niet naar Maastricht is gekomen om op te roepen tot een wereld zonder vlees.
De gemiddelde CO2-voetafdruk van vlees kan extreem verschillen. Niet alleen door verschillen in productieprocessen, maar ook door verschillen in de manier waarop de CO2 is berekend in levenscyclusanalyses. Martijn Bouwknegt van vleesverwerker en levensmiddelenfabrikant Vion wijst op de verschillen tussen berekeningen. De grootste component van de uitstoot van broeikasgassen is veevoer, maar die is stukken lager als je dat maakt van onder meer oud brood en gebroken koekjes zoals die vooral in het varkensvoer gaan. Bouwknegt laat ook zien dat je moet corrigeren voor de hoeveelheid eiwit wanneer je dierlijke eiwitten vergelijkt met plantaardige eiwitten. Om een portie vlees van 70 gram te evenaren is een grotere berg bonen nodig. Ook plantaardig voedsel heeft immers een CO2-voetafdruk. Volgens Bouwknegt is nog veel winst te behalen in het verkleinen van de CO2-voetafdruk van vlees en is er dierlijke productie die heel duurzaam kan zijn. Het probleem is dat de samenleving die boodschap niet meer gelooft en er daarom niet meer naar wil luisteren.

Landen die niet willen vaccineren, hebben als triest alternatief het ruimen van dieren
Ziekten
Jenny Hutchison van de World Organisation for Animal Health (WOAH) wijst op klimaatverandering als oorzaak voor ziekten. Door warmere en nattere weersomstandigheden kunnen dierziekten zich sneller verspreiden. Dat heeft niet alleen consequenties voor de voedselzekerheid, maar ook voor de volksgezondheid, dierenwelzijn en de bestaanszekerheid van veehouders. Ander weer is een extra risico voor de veehouderij. De WOAH heeft een standaardprocedure opgezet om de risico’s in te perken bij uitbraken van dierziekten zoals bijvoorbeeld de Afrikaanse varkenspest in China en het oosten van Europa of de inmiddels wereldwijde vogelgriep. Door dieren te vaccineren beschermen landen hun volksgezondheid alsook de diergezondheid. Sommige landen accepteren geen producten van gevaccineerde dieren en sluiten hun grenzen. Dat heeft waarschijnlijk te maken met dat het niet vast te stellen is of virusdeeltjes afkomstig zijn van een ziek dier of van een vaccinatie. Landen die daardoor niet willen vaccineren, hebben als triest alternatief het ruimen van dieren.

Ook in Frankrijk rammelt de vijand aan de deur
Uittredend International Meat Secretariat-voorzitter Guillaume Roué sloot het congres af door zijn vertrouwen in de toekomst van de sector uit te spreken. Hij vindt dat de vleesindustrie voor de bestaanszekerheid van boeren moet zorgen. De Fransman ziet de grootste uitdagingen in het vinden van jonge investeerders en het oplossen van economische en technische problemen. Over milieukwesties rept hij met geen woord, wel maakt hij zich zorgen over 'de vijanden' van de sector. De Volkskrant wijdt deze week een artikel aan de culturele verbondenheid van Fransen aan het eten van vlees. Met name rundvlees zou op een voetstuk staan. Niettemin wil de Franse Rekenkamer ook al dat de veestapel wordt afgebouwd. Ook in Frankrijk rammelt de vijand aan de deur.
Dit artikel afdrukken