3 min
Dat denkt milieufilosoof Matthijs Schouten. Alexis de Roode luisterde naar eerste debat in de zevende serie van It's the Food, my Friend!. Kantelen we of dwalen we in rondjes?
Dankzij een groeiend tapijt van duurzame voedseliniatiefjes en met inzet van true cost accounting naderen we het omslagpunt waar de maatschappij anders zal omgaan met voedsel en vlees. Of loopt de groene sector gewoon in een kringetje?
Milieufilosoof Matthijs Schouten was de ster van de avond bij de nieuwe aflevering van "It's the food, my friend!" De andere sprekers - hippe cateraar Lotte Wouters, NZO-baas Tjeerd de Groot en jonge natuurboer Jaring Brunia - werden door debatleider Felix Rottenberg telkens met vaste hand teruggeleid naar reflecties op het betoog van Schouten.
Cultuur en ethiek van vlees eten
In duizelingwekkend tempo hield Schouten een verhaal over de cultuur en ethiek van vlees eten, waarin de mythologie, religie en filosofie van de mensheid samensmolt met de Burren in Ierland, een voor Europa uniek stuk karstlandschap. Schouten liet zien hoe veeteelt in de Burren 6000 jaar lang een cruciale rol speelde bij het in stand houden van een adembenemende biodiversiteit; en hoe dit in de afgelopen 30 jaar te gronde is gegaan onder druk van EU-landbouwbeleid, met enorme ecologische en sociale kosten als gevolg. De Burren is daarbij uiteraard pars pro toto voor de wereldwijde situatie in de voedselsector.
'Kanteling'
Tijdens de discussie klinkt uit de zaal een dissonant geluid. Lisanne Buik, alumnus van de YFM Academie en ondernemer: "Zeven jaar geleden waren we ook hier. Toen hadden we het ook al over het internaliseren van geëxternaliseerde kosten. Wat is er nu nieuw? Ik heb het gevoel dat we met z'n allen in cirkeltjes aan het rondrennen zijn."
Schouten is niet van zijn stuk te krijgen. Hij ziet overal om zich heen kleinschalige duurzame voedselinitiatieven de kop opsteken, die dertig jaar geleden nog ondenkbaar waren. Of die kleine veranderingen genoeg zijn om het complexe voedselsysteem te veranderen? Schouten denkt van wel. "Gedragspychologen geven aan dat een maatschappij kantelt als 30% van de mensen anders is gaan kijken. Vijf jaar geleden zat we op 15% andersdenkenden, nu op 20% of 25%." Met een lachje van voorbehoud: "Nog drie jaar en we zijn er!"
Reacties uit de zaal
In de naborrel na afloop licht Lisanne Buik haar speldenprik toe: "Als je jaren in de YFM meeloopt, hoor je vaak dezelfde dingen. Matthijs Schouten heeft een sterk verhaal, maar ik miste de rebellie. Ik had op wat meer revolutie gehoopt. Dat vind ik ook de taak van een filosoof."
Joszi Smeets, directeur Youth Food Movement: "Ik ben vooral trots op Jaring Brunia en Lotte Wouters, zij komen uit de YFM voort en laten zien waar de vragen die Schouten stelt, in de praktijk toe kunnen leiden!"
Natascha Kooiman, Smaackmakers, 10YFP programma UNEP/FAO: "Ik zit in de adviesraad van een VN-programma rond voedsel en de Sustainable Development Goals. Daar heb ik het idee van true cost accounting ingebracht, dat vanavond door Matthijs Schouten nadrukkelijk naar voren werd gebracht. De eerste toepassingen zijn er al, zoals het True Cost of Food initiatief van Eosta. In combinatie met de eiwittransitie is dat een belangrijke oplossing."
Dennis Dos Santos, technisch beheerder vastgoed, actief in lokale politiek Rotterdam: "Ik ben met iemand meegekomen en kijk hier als buitenstaander naar. Ik heb het gevoel dat veel aangedragen oplossingen symptoombestrijding zijn van een essentieel probleem: de begeerte van de consument naar "meer voor minder", All you can eat, Primark, Mediamarkt, Action. Dat zit heel diep."
Fotocredits: Mathijs Schouten in De Rode Hoed, Michiel Wijnbergh
Dit artikel afdrukken
Milieufilosoof Matthijs Schouten was de ster van de avond bij de nieuwe aflevering van "It's the food, my friend!" De andere sprekers - hippe cateraar Lotte Wouters, NZO-baas Tjeerd de Groot en jonge natuurboer Jaring Brunia - werden door debatleider Felix Rottenberg telkens met vaste hand teruggeleid naar reflecties op het betoog van Schouten.
Cultuur en ethiek van vlees eten
In duizelingwekkend tempo hield Schouten een verhaal over de cultuur en ethiek van vlees eten, waarin de mythologie, religie en filosofie van de mensheid samensmolt met de Burren in Ierland, een voor Europa uniek stuk karstlandschap. Schouten liet zien hoe veeteelt in de Burren 6000 jaar lang een cruciale rol speelde bij het in stand houden van een adembenemende biodiversiteit; en hoe dit in de afgelopen 30 jaar te gronde is gegaan onder druk van EU-landbouwbeleid, met enorme ecologische en sociale kosten als gevolg. De Burren is daarbij uiteraard pars pro toto voor de wereldwijde situatie in de voedselsector.
Die kosten moeten zichtbaar worden in de prijs van voedsel. We betalen ze toch al. Via belasting betalen wij de kosten van landschapsherstel en uitkeringen voor boeren die failliet gaanEen oplossing, aldus Schouten, is het zichtbaar maken van die ecologische en sociale kosten, die nu op de maatschappij worden afgewenteld. "Die kosten moeten zichtbaar worden in de prijs van voedsel. We betalen ze toch al. Via belasting betalen wij de kosten van landschapsherstel en uitkeringen voor boeren die failliet gaan."
'Kanteling'
Tijdens de discussie klinkt uit de zaal een dissonant geluid. Lisanne Buik, alumnus van de YFM Academie en ondernemer: "Zeven jaar geleden waren we ook hier. Toen hadden we het ook al over het internaliseren van geëxternaliseerde kosten. Wat is er nu nieuw? Ik heb het gevoel dat we met z'n allen in cirkeltjes aan het rondrennen zijn."
Schouten is niet van zijn stuk te krijgen. Hij ziet overal om zich heen kleinschalige duurzame voedselinitiatieven de kop opsteken, die dertig jaar geleden nog ondenkbaar waren. Of die kleine veranderingen genoeg zijn om het complexe voedselsysteem te veranderen? Schouten denkt van wel. "Gedragspychologen geven aan dat een maatschappij kantelt als 30% van de mensen anders is gaan kijken. Vijf jaar geleden zat we op 15% andersdenkenden, nu op 20% of 25%." Met een lachje van voorbehoud: "Nog drie jaar en we zijn er!"
Reacties uit de zaal
In de naborrel na afloop licht Lisanne Buik haar speldenprik toe: "Als je jaren in de YFM meeloopt, hoor je vaak dezelfde dingen. Matthijs Schouten heeft een sterk verhaal, maar ik miste de rebellie. Ik had op wat meer revolutie gehoopt. Dat vind ik ook de taak van een filosoof."
Joszi Smeets, directeur Youth Food Movement: "Ik ben vooral trots op Jaring Brunia en Lotte Wouters, zij komen uit de YFM voort en laten zien waar de vragen die Schouten stelt, in de praktijk toe kunnen leiden!"
Ik had op wat meer revolutie gehoopt. Dat vind ik ook de taak van een filosoofJeffrey Spangenberg, ondernemer Urban Food&Farming: "Die vernieuwende initiatieven geven hoop. Zelf werk ik voor de Tuinen van West, een stadslandbouwproject in Amsterdam Nieuw-West. Toch vraag ik me af of al deze speldenprikken genoeg zijn om het grote mechaniek, de ecologie van de macht, te veranderen. Soms ben ik zelfs bang dat deze afwijkingen van de industriële norm erbij horen, dat ze de opium voor het volk zijn, waarmee we tevreden worden gehouden."
Natascha Kooiman, Smaackmakers, 10YFP programma UNEP/FAO: "Ik zit in de adviesraad van een VN-programma rond voedsel en de Sustainable Development Goals. Daar heb ik het idee van true cost accounting ingebracht, dat vanavond door Matthijs Schouten nadrukkelijk naar voren werd gebracht. De eerste toepassingen zijn er al, zoals het True Cost of Food initiatief van Eosta. In combinatie met de eiwittransitie is dat een belangrijke oplossing."
Ik heb het gevoel dat veel aangedragen oplossingen symptoombestrijding zijn van een essentieel probleem: de begeerte van de consument naar "meer voor minder"Poppe Braam van biologisch handelshuis DO-IT: "Ik was teleurgesteld in Tjeerd de Groot van NZO. Toen ik dertig jaar geleden met de zuivelindustrie ging praten over biologische melk, kreeg ik te horen: "Mijnheer Braam, denk u nu werkelijk dat consumenten 20 cent meer wil betalen voor een pak melk omdat het biologisch is?" Die mentaliteit is in dertig jaar geen steek veranderd. NZO wil nu de Nederlandse zuivel de duurzaamste ter wereld maken. De biologische boeren van NZO voldoen volledig aan dat beleid, maar Tjeerd de Groot noemde ze niet één keer, terwijl al zijn ideeën uit die sector voortkomen."
Dennis Dos Santos, technisch beheerder vastgoed, actief in lokale politiek Rotterdam: "Ik ben met iemand meegekomen en kijk hier als buitenstaander naar. Ik heb het gevoel dat veel aangedragen oplossingen symptoombestrijding zijn van een essentieel probleem: de begeerte van de consument naar "meer voor minder", All you can eat, Primark, Mediamarkt, Action. Dat zit heel diep."
Fotocredits: Mathijs Schouten in De Rode Hoed, Michiel Wijnbergh
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 8 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 8 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Naschrift: het complete verslag van de avond, met o.a. een volledige weergave van Matthijs Schoutens toespraak, is hier te lezen. Een quote: "Als je vroeger Burren-biefstuk at, was je in de Burren, want elders kon je het niet krijgen. Daarmee droeg je bij aan het voortbestaan van de Burren. Als je nu in de supermarkt een nieuwe biefstuk van de Burren koopt, koop je daarmee een aandeel in het huidige dierenwelzijn, de toestand van milieu, natuur en klimaat, het landschap, alsmede een aandeel in de sociaal-economische omstandigheden die heersen in dat landschap. Die effecten van de landbouw zijn echter niet verrekend in de prijs van de biefstuk. En de schade moet wel betaald worden: uitkeringen voor boeren die ermee moeten stoppen, het schoonmaken van de meren, enzovoort. De staat betaalt deze kosten maar verdisconteert ze niet in de prijs van de biefstuk. We besteden minder dan 20% van ons inkomen aan eten, omdat we op de pof eten."
Tess, je bent op de verkeerde site terechtgekomen. Duurzame landbouw bestaat namelijk niet en dat heeft zijn consequenties.
Wil je de bewustwording versnellen (en ben je ondernemer), doe dan mee met Bewust Nederland.
Dit netwerk is begin 2015 gestart met precies dit doel. Je betaalt jaarlijks een (schappelijke) fee wat zorgt voor continuiteit. Er zijn lokale hubs die ook offline ontmoetingen organiseren en agenda's publiceren, waar jouw event ook op kan. Het netwerken geeft ruimte en kracht aan kantelaars, en helpt je je (bedrijf, acties, keuzes) aan te scherpen.
Kijk op de website van Bewust Nederland voor info en aanmelden.
(Voor wie het netwerk nog niet kende).
Met vriendelijke groet,
Tess
What's in a name, het gaat mij om dit heerlijke mechanisme.
Heren, Foodlog heeft Salatin uitgebreid behandeld. Zullen we het daar verder bij laten? Het onderwerp is completely boring geworden na die enerverende discussies. Saladin creëert een paradijsje op een plek op aarde. Dat is prima en net als stadslandbouw: het maakt niet uit of je de hele wereld kunt redden, als de soort maar op een paar plekken kan overleven.
Na die woorden zijn we - hoop ik - allemaal thuis. Verdere bijdragen over Salatin verwijder ik ijskoud en zonder discussie.
Hier kunnen we het hebben over de stelling van Schouten dat er een generatie van kantelaars klaarstaat die de wereld echt gaat veranderen. Daar gaat dit stukje over.