Wat is de natuur van bijvoorbeeld de kip die in minder dan 6 weken slachtrijp is of de koe die 10.000 liter melk per jaar geeft?
Hoort een kalf nog bij zo'n koe die van nature slechts een fractie van die plas zou geven voor haar kleintje?
Is een kat wel wel in dat flatje van 40 vierkante meter waar ze niet naar vogels en andere natuur kan kijken, niet naar muizen kan speuren en nooit naar buiten kan? Toch verschaft ze veel genoegen aan die oudere mevrouw die van het dier houdt en het goed verzorgt.
Ethiek is geen zaak van experts alleen
Het zijn moeilijke vragen. Overheden laten ze graag aan experts over. Maar dat is te makkelijk omdat het ethische vragen zijn. We zullen er zelf een antwoord op moeten geven. Of we moeten de wetenschappelijke onderzoeker vragen waarom hij bevindingen over diergedrag omzet in een advies over hoe het welzijn van een diersoort het beste geborgd is. Ook in het oordeel van de onderzoeker speelt iets dat geen wetenschap maar persoonlijke ethiek is. Vandaar dat verschillende onderzoekers met dezelfde feitelijke kennis over dieren en hun gedrag verschillende antwoorden kunnen geven.
In deze nieuwe serie in onze Wat is ..?-reeks gaan we op zoek naar de antwoorden van mensen die voor dierenwelzijn strijden en die van mensen die hun trots vinden in de houderij en slacht van dieren die voor consumptie worden gehouden.
'Redelijk doel'
Terwijl we deze serie brengen, wordt in Nederland gewerkt aan het Convenant Dierwaardige Veehouderij. Dat moet er komen omdat de Wet Dieren door een amendement van Tweede Kamerlid Leonie Vestering (PvdD) verstrekkende, maar onduidelijke gevolgen kreeg. Het amendement legde een bom onder de veehouderij, maar is in beginsel even kritisch over het houden van gezelschapsdieren. Wie dieren houdt, mag ze geen dorst, honger of pijn laten lijden of hen verwonden, vermijdbaar ziek laten worden of angst of chronische stress veroorzaken. Ook is het verboden dieren te beperken in hun natuurlijke gedrag tenzij 'een redelijk doel' die beperkingen overtroeft.
Maar wat is nou een 'redelijk doel'? Is de productie van vlees en zuivel een redelijk doel? Mag het grootschalig omdat het een redelijk doel zou kunnen zijn om melk, vlees en eieren voor iedereen betaalbaar te houden?
In de toelichting van het amendement-Vestering staat "dat het na 2022 niet langer is toegestaan om een dier pijn te doen of bij een dier letsel te veroorzaken, dan wel de gezondheid of het welzijn van het dier te benadelen met als doel om het dier op een bepaalde manier te kunnen huisvesten."
Dieren in houderijen - ook biologische - worden systematisch beperkt in hun natuurlijke gedrag. Dat is dus einde oefening voor die dierhouderij. Toch gaat die nog altijd door en eten we graag vlees, zuivel en eieren. De verwachting is dat de vraag zal dalen met zo'n 20% over tien jaar. Als de productie hier verdwijnt, zal die van elders worden ingevoerd. "Uit landen met minder dierenwelzijn", roepen veehouders doorgaans in koor.
'Diergericht'
Hoe gaan we daarmee om? In het Convenant luidt het sleutelwoord 'diergericht ontwerpen'. Blijft de vraag wat we een redelijk doel vinden waarvoor we een dier in een systeem stoppen waar het van nature niet voor zou kiezen.
Moeten we ons afvragen wat het dier wil of zitten we met de plicht om voor het dier te beslissen wat een goed leven en een redelijk doel zijn?
Rutger Bregman en Jesse Frederik spreken met Leonie Vestering. Zij is Kamerlid voor de Partij voor de Dieren en inmiddels bekend (of berucht...) om het amendement-Vestering, een radicale aanpassing van de Wet dieren. https://t.co/iZFyHfSBn2
— De Correspondent (@decorrespondent) February 17, 2023
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
"Het zijn moeilijke vragen"
Geenszins. Het zijn makkelijke vragen met een makkelijk antwoord:
Het is een kwestie van beschaving. Er zit een mankement in de mens. De neiging om zich boven de 'ander' te verheffen of de 'ander' te onderdrukken. Zeg maar een aangeboren hiërarchische behoefte. Of het nu vrouwen betreft, mensen van kleuren, minder opgeleide, lage sociale klassen (het begrip bestaat), het erop neerkijken is een deel van je identiteit. Het is systemisch. Zo vergaat het ook de natuur of de dieren daarin. Ze zijn van minder waarde.
Het is dus een kwestie van beschaving dit op te lossen. Als je het over groei hebt, zit daar de groei.
Ik denk zelf dat het nooit de bedoeling geweest is dat wel elkaar zouden doden. Dat we dieren zouden opeten. Of zelfs dat dieren elkaar zouden doden. Meest rare argument: als dieren elkaar doden, kunnen wij dat ook wel doen.
Jan-Peter, hoe vertel jij dat die oude mevrouw met haar kat op 40 vierkante meter? Ze houdt echt van Minous.
Afgezien de milieukwestie (hoeveel hectares gingen ook weer naar diervoeding?) zouden we eens goed moeten kijken naar 'liefde' voor dieren. In jouw voorbeeld denk ik overigens dat we die oude mevrouw met rust moeten laten.
Die oude mevrouw doet het goed, daar kunnen we een voorbeeld aan nemen. Katten buiten los laten lopen, dát is pas erg.
De vraag zoals ik hem begrijp: is het ethisch om (huis)dieren te houden? Waar baseer je "ja" of "nee" op? Indien ja, kun je iets zinnigs zeggen over de manier van houden?
Het gaat vnl. over landbouwhuisdieren (zie de video van komiek Lubach), over persoonlijke ethiek en ook over professionele oordelen (ethiek of wetenschap?).
Boy Griffioen signaleert in een andere draad hoe weinig de wetenschap (of is het professionele ethiek? En wat is dat dan?) van bijv. de EFSA van de praktijk begrijpt. Toch komt de organisatie en daarom met een gewichtig officieel oordeel over hoe kalverhouderij moet. Er komen nog meer van die oordelen, die op hun beurt weer in convenanten/wetten/standaards zullen moeten worden omgezet. Want de EFSA heeft gesproken.