Boerschappen bestaat al een paar jaar. Stijn Markusse en Stéphanie Vellekoop runnen vanuit Breda een dienst die boeren direct verbindt met Brabantse consumenten. 'Wil je ons filmpje delen met jullie lezers?' vroeg Stijn me gisteren.
Boerschappen is een manier van eten kopen vanuit een nieuwe mentaliteit. Direct van de boer. Zonder tussenhandel. Geen prijs betalen, maar kosten vergoeden.
Tussenhandel is volgens Boerenschappen het probleem in de bestaande voedselketen. Supermarkten vragen de goeie prijzen, maar de tussenhandel is 'te hebberig', zegt Stijn.
Knijp die er dus uit want tussenhandelaren willen te veel verdienen naar rato van de dienst die zij aan de keten tussen boer en consument toevoegen. Klinkt logisch, maar de Vlaamse supermarktondernemer Jef Colruyt maakte onlangs bekend nadrukkelijk in te zetten op korte ketens in nauwe samenwerking met boeren. Albert Heijn heeft al jaren een korte inkoopketen voor met name groente en fruit. Kennelijk is er meer aan de hand.
Geen keuzestress en een prettig gevoel
Wie zijn boodschappen doet via Boerschappen, stapt in een andere wereld. Je kiest niet meer wat je wilt voor een schap met (tien)duizenden keuzemogelijkheden (zoals in een supermarkt). Boerschappen koopt in, stelt een doos voor je samen en daar ben je blij mee. Je heb geen keuzestress en weet bij wie je boodschappen vandaan komen en wat die uitspookt met zijn groenten, fruit en dieren. Klanten laten weten dat ze zich er prettig bij voelen en vinden eten dat ze van Boerschappen krijgen daarom lekkerder dan uit de supermarkt.
Nieuw sociaal contract
Soms belt een boer Boerschappen met een flinke partij fruit of kool die hij alleen maar ver onder de prijs kwijt kan. Boerschappen roept dan om 'helpers', want dan zijn hun klanten eigenlijk.
Om dat systeem te laten functioneren moet je de boer en Boerschappen vergoeden voor de kosten die zij maken om dat eten te telen en uit de buurt bij jouw thuis te krijgen. Uiteraard zet de boer zijn kostprijs en valt daar niet meer over te onderhandelen, ook niet als hij eigenlijk een beetje te veel kosten maakt of berekent. Het 'dat zit wel goed'-gevoel maakt deel uit van het contract dat mede op vertrouwen is gebaseerd.
Het is een andere mentaliteit dan die in de bestaande voedselketen. Daarin wil iedereen iets kunnen verdienen aan steeds wisselende klanten die ook weleens iets anders willen kunnen kiezen. Aan het einde van de rit staat de supermarkt.
Maar 1,5%
Die supermarkt met al zijn keuze, verdient op dit moment - de concurrentie is erg scherp - niet meer dan zo'n 1,5% op zijn omzet. Dat is maar weinig en veel minder dan beleidsmakers zich voorstellen. Die supermarkt kan dus niet zoveel meer betalen voor zijn inkopen. Toch vindt bijvoorbeeld onze minister van landbouw dat je boodschappen duurder moeten worden. Hoe weet ze nog niet, maar ze wil de markt verplichten meer te betalen. Nederland was even te klein toen ze haar ideeën lanceerde, want het publiek wil niet meer betalen.
Dat hoeft ook helemaal niet, zegt Stijn. Je moet de keten verkorten en, voeg ik maar duidelijk toe, de keuze flink inperken. Veel keuze bieden kost immers klauwen met geld waar je niet van kunt eten of de boer betalen. Het zorgt voor de noodzaak van scherpe calculaties en concurrentie tussen partijen die het slimst kunnen produceren. En het noopt tot innovatie, want oude keuzen vervelen al snel. Er zijn voortdurend nieuwe nodig.
Hieronder het filmpje en de tekst die Stijn erbij schreef. Ook een vraag: vind je Boerschappen een betere oplossing dan die prijsverhogingen van onze minister?
Die vraag is actueel. Er is op dit moment een taskforce aan de slag die zich buigt over het 'verdienvermogen' van onze boeren. Een adviesbureau gaf die taskforce zelfs al ongevraagd advies binnen de bestaande lijntjes van het speelveld.
Boerschappen heeft geen boodschap aan zoveel woorden en nadenken. Stijn en Stéphanie zeggen iets veel simpelers: haal niet alleen de tussenhandel maar ook al die keuze uit de keten. Beperk je en nog steeds eet je lekker. Noma, het Kopenhaagse restaurant dat een tijdje het bekendste en hipste ter wereld was, kookt op basis van hetzelfde idee: alleen met je wat in de buurt kunt vinden. Daar moet je maar tevreden mee zijn. Niettemin namen mensen uit de hele wereld het vliegtuig om voor zo'n €400 per persoon aan één van de twaalf tafels die het restaurant telt te mogen aanschuiven. In beperking zit dus geld. De vraag is of je het kunt opschalen.
Dit artikel afdrukken
Tussenhandel is volgens Boerenschappen het probleem in de bestaande voedselketen. Supermarkten vragen de goeie prijzen, maar de tussenhandel is 'te hebberig', zegt Stijn.
Knijp die er dus uit want tussenhandelaren willen te veel verdienen naar rato van de dienst die zij aan de keten tussen boer en consument toevoegen. Klinkt logisch, maar de Vlaamse supermarktondernemer Jef Colruyt maakte onlangs bekend nadrukkelijk in te zetten op korte ketens in nauwe samenwerking met boeren. Albert Heijn heeft al jaren een korte inkoopketen voor met name groente en fruit. Kennelijk is er meer aan de hand.
Geen keuzestress en een prettig gevoel
Wie zijn boodschappen doet via Boerschappen, stapt in een andere wereld. Je kiest niet meer wat je wilt voor een schap met (tien)duizenden keuzemogelijkheden (zoals in een supermarkt). Boerschappen koopt in, stelt een doos voor je samen en daar ben je blij mee. Je heb geen keuzestress en weet bij wie je boodschappen vandaan komen en wat die uitspookt met zijn groenten, fruit en dieren. Klanten laten weten dat ze zich er prettig bij voelen en vinden eten dat ze van Boerschappen krijgen daarom lekkerder dan uit de supermarkt.
Nieuw sociaal contract
Soms belt een boer Boerschappen met een flinke partij fruit of kool die hij alleen maar ver onder de prijs kwijt kan. Boerschappen roept dan om 'helpers', want dan zijn hun klanten eigenlijk.
Uiteraard zet de boer zijn kostprijs en valt daar niet meer over te onderhandelen, ook niet als hij eigenlijk een beetje te veel kosten maakt of berekentBoerschappen is geen winkel maar een dienst die de boer aan een klant helpt die hem en zijn kostprijsuitdagingen wil leren kennen en er een rol bij kiest. De klant krijgt eten met een identiteit waar hij geen keuze-eisen meer stelt. Het is - net als bij de Herenboeren (consumenten die zo ver gaan om een boer in dienst te nemen) - een soort sociaal voedselcontract. De boer maakt eten, jij doet ander werk maar kiest bij voorbaat voor het zijne en hoeft dat alleen maar klaar te maken.
Om dat systeem te laten functioneren moet je de boer en Boerschappen vergoeden voor de kosten die zij maken om dat eten te telen en uit de buurt bij jouw thuis te krijgen. Uiteraard zet de boer zijn kostprijs en valt daar niet meer over te onderhandelen, ook niet als hij eigenlijk een beetje te veel kosten maakt of berekent. Het 'dat zit wel goed'-gevoel maakt deel uit van het contract dat mede op vertrouwen is gebaseerd.
Het is een andere mentaliteit dan die in de bestaande voedselketen. Daarin wil iedereen iets kunnen verdienen aan steeds wisselende klanten die ook weleens iets anders willen kunnen kiezen. Aan het einde van de rit staat de supermarkt.
Maar 1,5%
Die supermarkt met al zijn keuze, verdient op dit moment - de concurrentie is erg scherp - niet meer dan zo'n 1,5% op zijn omzet. Dat is maar weinig en veel minder dan beleidsmakers zich voorstellen. Die supermarkt kan dus niet zoveel meer betalen voor zijn inkopen. Toch vindt bijvoorbeeld onze minister van landbouw dat je boodschappen duurder moeten worden. Hoe weet ze nog niet, maar ze wil de markt verplichten meer te betalen. Nederland was even te klein toen ze haar ideeën lanceerde, want het publiek wil niet meer betalen.
Dat hoeft ook helemaal niet, zegt Stijn. Je moet de keten verkorten en, voeg ik maar duidelijk toe, de keuze flink inperken. Veel keuze bieden kost immers klauwen met geld waar je niet van kunt eten of de boer betalen. Het zorgt voor de noodzaak van scherpe calculaties en concurrentie tussen partijen die het slimst kunnen produceren. En het noopt tot innovatie, want oude keuzen vervelen al snel. Er zijn voortdurend nieuwe nodig.
Hieronder het filmpje en de tekst die Stijn erbij schreef. Ook een vraag: vind je Boerschappen een betere oplossing dan die prijsverhogingen van onze minister?
Noma, het restaurant dat een tijdje het bekendste en hipste ter wereld was, kookt op basis van hetzelfde ideeTaskforce verdienvermogen
Die vraag is actueel. Er is op dit moment een taskforce aan de slag die zich buigt over het 'verdienvermogen' van onze boeren. Een adviesbureau gaf die taskforce zelfs al ongevraagd advies binnen de bestaande lijntjes van het speelveld.
Boerschappen heeft geen boodschap aan zoveel woorden en nadenken. Stijn en Stéphanie zeggen iets veel simpelers: haal niet alleen de tussenhandel maar ook al die keuze uit de keten. Beperk je en nog steeds eet je lekker. Noma, het Kopenhaagse restaurant dat een tijdje het bekendste en hipste ter wereld was, kookt op basis van hetzelfde idee: alleen met je wat in de buurt kunt vinden. Daar moet je maar tevreden mee zijn. Niettemin namen mensen uit de hele wereld het vliegtuig om voor zo'n €400 per persoon aan één van de twaalf tafels die het restaurant telt te mogen aanschuiven. In beperking zit dus geld. De vraag is of je het kunt opschalen.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Ik loop dik 20 jaar (bijna 25 jaar) rond in agri-food sector. Heb het wel zo'n beetje gezien dus.
directe keten zijn ongeloofelijk moeilijk rond te rekeken. Waarom? De logistiek, die killed elk klein lokaal initiatief. Natuurlijk kan je 'gratis menskracht' inzetten (en dus een fair salaris niet meetellen), of blijven leunen op subsidies (vaak eenmalig rondom een project).
Naast de logistiek is elke verwerkende stap gewoon duur. Wij hebben voor de zomer in samenwerking met AH vrij succesvol Elke Melk gelanceerd (ik denk een proto van local for local), en Willen & Drees hebben ook jaren vreselijk veel energie gestoken in hun zakelijk avonduur.
Ik gun elke boer een betere prijs (al weten we dat er vooral teveel commodity bulk is). Boerschap gun ik ook hun succes. Maar kijk even hoe het verloopt met Marqt en de kleinere supermarktketens, kijk naar het grote financiele geweld van Amazon en anderen, kijk naar de schaal-grootte van een gemiddelde boer in Nederland, en je weet dat het retail systeem te efficient is om daar even omheen te gaan**.
Processing (fabrieken) en logistiek (lage kosten) daar wordt het spel gespeeld.
** misschien voor een enkeling, zeker niet voor het gross van de boeren.
Hebberigheid in de keten?
Hebberigheid van de verkopende boer, die gunt immers de rest van de keten niets en wil enkel zijn producten verkopen aan de hoogste prijs aan de eindconsument (daar is de supermarkt dan wel weer goed voor om een hoge consumentenprijs neer te zetten) en de eindconsument krijgt niet eens een deel van de besparing doordat een deel van de keten is uitgeschakeld.
Dus Ja, ik wil best rechtstreeks van een boer kopen (tenminste als ik een deel van de besparing krijg) en als die boer niet de rest van de keten (tot voorheen zijn afnemer) het verwijt maakt dat ie bestolen is (hij was er zelf bij en mocht zijn kersen ook zelf opeten of jam van maken).
Supers 'spelen' met prijzen. Dat kunnen ze niet alleen door boeren(organisaties) onder druk te zetten, maar ook door aanbiedingen die uit een prijscompensatie-model komen.
Het valt me op dat de gemiddelde 'boerenwinkel' meestal niet competitief is, en het aanbod niet breed. Dat betekent dan weer hier (en elders) extra kilometers rijden.
Overigens stopt het 'Zeeuwse Boerschappen' (Agrimarkt, zeker niet de goedkoopste..) er mee. Overduidelijke fin. analyse nog niet in de lokale 'AD-edities Zeeland' (PZC/Stem) gezien.
Duidelijk is dat de formule niet eenvoudig is.
Frappant blijken initiatieven gebaseerd op sympathie financieel regelmatig in de problemen komen; sleutel ligt misschien bij initiatieven die met een sterke fin. formule tegen non-profit draaien, maar niet ten koste van werknemers. Daar kan en mag (wettelijk) nooit een 'ideaal' geclaimed worden. Waar ethiek en optimisme leven, is de 'good old SWOT-analysis" (*), belangrijk. Mits eerlijk en deskundig.
(*) Tijdens een 1-jarige master economie voor ondernemers in R'dam, bleken binnen de groep van 24 er een weinig uniform beeld uit te komen; kansen en bedreigingen.
Enthousiasme zonder deskundig marketingplan kan gevaarlijk zijn.
Zie de trieste cijfers over (gesubsidieerde) start-ups.
ps. "lekkerder van de boer".
Mijn vrouw koopt duurdere kaas van een kaasboerin uit de polder, die als enige met een kraampje zaterdag's op het marktpleintje staat. Veel lekkerder dan uit de winkel. Maar een bezoek aan het bedrijf bracht dat aan het wankelen, toen ze de enorme ruimt zag met duizenden kazen, die ... ?
Naar de binnen/buitenlandse-handel en supermarkten gaan..
Een warm (en zeer goed vormgegeven) initiatief, waarvan er al vele zijn geweest. En weer verdwenen. Voor beperkte keus kan je ook bij Lidl en Aldi terecht.
"Wij gaan boeren koppelen aan consumenten, zodat we de tussenketen niet nodig hebben". Haha, nee want die tussenketen zijn we zelf. We hebben zelfs een winkeltje. De korte keten, ik word er zo moe (deloos) van.
Er werken al bijna 20 mensen plus kantoor. Hoeveel heeft Brabant of de Brabantse ontwikkelingsmaatschappij geïnvesteerd?
Bij boerschappen ligt de focus alleen op humaan voedsel. Wanneer je het boerschappen idee projecteert op veevoer dan zijn veehouders net tussenhandelaren. (Van veevoer vlees, melk en eieren maken). Bij subsidie/bedrijfstoeslagen niet meerekenen levert de Nederlandse akkerbouwer veevoer aan veehouders beneden de kostprijs. Zou dat ook anders kunnen?