'Compleet nieuw lichaam'
Een voorbeeld: "Wie gemiddeld eet, voelt zich ook gemiddeld,” zegt Tessa. Je voelt je misschien niet ziek, maar ook niet fantastisch. „Je merkt het aan die kleine dingetjes. Een middagdip na de lunch, vaak hoofdpijn, een opgeblazen buik, steeds verkouden.” Merel: „Een jaar geleden dacht ik ook al: ik eet gezond. Maar als ik het vergelijk… Ik voel me nu nog beter.” Ze aait haar haren („Géén extensions”). „M’n huid, m’n haar, m’n darmen.” Het opschonen van je lichaam, zegt Tessa, gaat nog wel een tijdje door. „Je maakt continu nieuwe cellen aan. Straks heb je een compleet nieuw lichaam.” Een lichaam zonder acné, eczeem, wratjes, buikpijn of wat voor ongemak ook. „Als je je lichaam maar de middelen geeft die het nodig heeft, dan heelt het zichzelf.”
Feiten!
Culinair blogger en journaliste Karin Luiten stoorde zich eraan. Ze schreef met zoveel woorden dat het lulkoek was en vroeg zich af of voortaan iedereen dan maar alles mag roepen. De twee dames - nota bene opgeleid tot diëtist, hoewel daarna wat veranderd van opvatting - menen dat een ei het product is van de "menstruatie van een kip." De twee aantrekkelijke en door 200.000 jonge vrouwen gevolgde nieuwerwetse diëtisten weten kennelijk het verschil tussen ovulatie en menstruatie niet, constateerde Luiten verbaasd.
Feiten, zei ze, laten we bij de feiten blijven. Volgens Luiten, later bij Umberto Tan, wordt Nederland totaal van het paadje gebracht door valse profeten. Goed eten, is eten dat je helemaal zelf bereidt en moeilijker moet je het niet maken, vindt Luiten.
Als het middel dat doel dient, waar maken critici zich dan druk over? Breng daar maar eens iets tegen in, want natuurlijk maakt het niet uit als mensen zich gezonder eten. Dus als de resultaten er zijn, so what?Ach, wat moet je daar van vinden? Het is in ieder geval goed te zien dat in 2016 ook culinaire schrijvers pleiten voor feiten. Vroeger hielden ze als ware romantici vast aan pleidooien voor 'echt eten' met boerenboter en 'verse friet' en maalden ze niet om feiten. Ze vertelden rustig dat we doodgaan van uitstekende diepvries, sardientjes en makreel uit blik en gedroogde groenten uit een zakje. Dat is niet waar, maar dat deerde hen niet.
Ook in België
Het verschijnsel is niet uniek voor Nederland. In België keerde een kinderpsychiater zich tegen Pascale Naessens, de éénvrouwige versie van een nog groter volgerssucces in België. Ook volgens deze expert zou Naessens haar volgers van het paadje helpen. Naessens reageerde stomverbaasd. Zij helpt immers mensen aan een gezond ritueel. Als het middel dat doel dient, waar maken critici zich dan druk over? Breng daar maar eens iets tegen in, want natuurlijk maakt het niet uit als mensen beter gaan eten en meetbaar beter zijn of zich beter voelen. Dus als de resultaten er zijn, so what?
Daarover ging het deze week ook op Foodlog, naar aanleiding van een artikel van de klassieke diëtiste Neeke Smit op de Dag van de Dietist, die bij toeval helemaal bij de opwinding aansloot.
Mensen zijn gemaakt voor een beetje gifDuivel uitdrijven
Voor mij is het reden om een college van professor Renger Witkamp een wat bredere verspreiding te geven. Hij gaf het in december vorig jaar, bij het afscheid van zijn collega en koolhydratenspecialist Fred Brouns van de universiteit van Maastricht. Witkamp legt uit wanneer niet-wetenschappelijke adviezen kwalijk worden en wanneer ze juist geen kwaad en misschien zelfs wel goed doen. Tevens legt hij uit hoe het zit met het kwaad dat via detoxen uit ons lijf moet worden gejaagd zoals de duivel uit Faust. Mensen zijn gemaakt voor een beetje gif. Nog iets opmerkelijks. Hoewel het wetenschappelijk nog lang niet vaststaat, zegt Witkamp dat er genoeg reden is om eens serieus te kijken naar periodieke onthouding. Niet van seks, maar van voedsel. Ook daar lijken we namelijk voor gemaakt te zijn.
Kijken! Je kunt nog lachen ook om het zowel geleerde als speculatieve college van deze professor. Wetenschap let op feiten, onzekerheden, hoe mensen zich nu eenmaal gedragen en nieuwe ontdekkingen waar best eens wat in zou zitten.
Next please!
Ziezo, volgende onderwerp zou ik willen zeggen. Maar ik weet natuurlijk dat het geëmmer nog jaren doorgaat omdat de voedingswetenschap, haar beoefenaren en de h- en mbo'ers die de kennis die er uit voortkomt in de praktijk brengen nog steeds niet goed nadenken over wat hun boodschap nou eigenlijk is of zou moeten zijn.
Naschrift (23 september, 8.00h). Harold Oldenbeuving vroeg zich op twitter af of de NRC zich revancheerde met een derde kritisch artikel over Moorman & Von Carlsberg.
Is dit revanche of een soort rectificatie? #TGH @nrc #nrcnext @dickfoodlognl @LOerlemans @foodlog_nl pic.twitter.com/BdrcJIx08r
— Harold Oldenbeuving (@HarOldenbeuving) September 22, 2016
Dat denk ik niet. Koelewijn kopte koel - en zich bewust van het effect - in wat de dames zelf zeiden. Daar hoef je immers weinig aan toe te voegen. Mogelijk werd het werk haar makkelijk gemaakt door wat Liesbeth Oerlemans als heksenjager aan nalees- en rekenwerk had klaargelegd in augustus. Dergelijke klachten maakt ze immers luid bekend op Facebook en twitter. De krant melkt het item net zo uit als andere media. De vraag die rest is: hoeveel kwaad kunnen 2 mooie meiden die tijdelijk even in de mode zijn nou eigenlijk? Dat is immers de vraag die Renger Witkamp stelt. Zijn het boze heksen die we uit moeten drijven of dorpsgekken die eigenlijk wat goeds doen: mensen - als ze straks weer bij zinnen komen van de tijdelijke hype - wat meer groenten en wat minder 'fout' spul laten eten?
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Ik was vanmiddag een beetje onaardig tegen een journalist die er nog iets over wil schrijven voor een krant in het weekend (waarvoor ik mijn excuses heb aangeboden). Is het nou nog niet voorbij? Nee dus.
Ook 1Vandaag besteed er vanavond nog eens aandacht aan, zie ik.
O o o. Get a life!
Hoewel de NVD (Ned. Ver. van Diëtisten) nog niet weet hoe te reageren, reageert de DCN (Diëtisten Coöperatie Nederland) als volgt:
Mensen raken in de war van wat voedingsgoeroes beweren. Als diëtisten merken wij dat dagelijks in onze spreekuren . Maar naast dat er veel voedingsgoeroes zijn opgestaan zijn er ook veel diëtisten bijgekomen en bijgeschoold die beter aansluiten bij de wensen van de huidige maatschappij.
Wij zijn er om mensen te helpen met hun voeding. Wij vertalen wetenschappelijke inzichten naar praktische adviezen afgestemd op de mens tegenover ons. Dit betekend dat diëtisten ruimdenkend zijn wat betreft de wens om een ander eetpatroon te volgen dan dat de gemiddelde Nederlander volgt. Er zijn meerdere manieren van eten die leiden tot een volwaardig voedingspatroon.
Er kan op gedegen wijze een voedingspatroon samengesteld worden voor een veganist en alle andere vormen van vegetarisme. Ook andere wensen zoals zo puur mogelijk eten zonder pakjes en zakjes en minderen met suiker zijn wensen die door een diëtist te vertalen zijn naar een praktisch volwaardig voedingspatroon afgestemd op het individu.
Een persoonlijke aanpak is daarbij noodzakelijk wegens de complexiteit en individuele verschillen in lichaam en levensstijl.
Wij zien in de spreekkamer een duidelijke tweesplitsing wat betreft de kennis van de consument over voeding. Enerzijds is er een groep die erg weinig weet van voeding, anderzijds is er een steeds groter wordende groep mensen die zelf al basiskennis tot zich heeft genomen en die gebaat zijn bij ondersteuning en uitbreiding van hun kennis. Voor beide groepen ziet een consult bij de diëtist er anders uit. De diëtist van tegenwoordig is hierop ingespeeld en weet beide groepen en alle mensen daartussen op een juiste en wetenschappelijk onderbouwde manier te helpen bij het verbeteren van hun voedingspatroon en levensstijl.
Tessa Moorman en Merel von Carlsberg, diëtisten van the Green Happiness geven – op zijn zachtst gezegd – vreemde adviezen, die elke onderbouwing missen. Iedereen mag van alles zeggen, maar voor diëtisten is dit kwalijk. Een diëtist heeft een beschermde titel , staat vermeld in het kwaliteitsregister paramedici en schoolt zich bij.
Als Diëtisten Coöperatie Nederland (DCN) organiseren we al jaren scholingen op het snijvlak van wetenschap en praktijk om diëtisten te ondersteunen bij hun werk. We geven het DCN Voedingsdagboek uit , dat diëtisten gebruiken ter ondersteuning van hun consulten maar, een boek kan nimmer de basis vormen zonder dat hier persoonlijke adviezen aan zijn gekoppeld. Niet sexy en glossy maar wel met goede uitleg en praktische informatie afgestemd op het individu met voldoende handvatten om een goede maaltijd voor het hele gezin op tafel te kunnen zetten. Dat is het doel en resultaat, en daar zijn mensen blij mee.
Ik voorspel: daar gaan de volgers van Moorman en Von Carlsberg zich niet aan storen.
In België vindt op dit moment precies dezelfde feitenjacht plaats. Op Knack worden vanmorgen 13 stellingen van Pascale Naessens onderuit gehaald door voedingsdeskundigen.
Voorzover ik zo snel na kon gaan, kloppen alle weerleggingen, maar moet dezelfde vraag gesteld worden als bij de meiden van het groene geluk: hoeveel kwaad doet ze?
Als ik dat zo snel bekijk: als je haar strict volgt geen. Dat ligt bij de meiden van het groene geluk net wat anders, zoals Oerlemans heel correct voorrekent.
Maar wat zo fascinerend is: waarom stelt niemand de vraag wat het gedragseffect van Pascale, Moorman & Van Carlsberg, Kris Verburgh etc etc etc is?
Daar worstelen we namelijk allemaal mee: hoe laat je mensen een beetje beter eten?
Ik noemde het heksenjacht hierboven. Liesbeth Oerlemans vindt dat niet fijn. Toch is het goed om het zo te noemen omdat de discussie wel feitelijk lijkt, maar het niet is vanwege het wegkijken van dat gedragseffect dat de kern van de hele zaak is. De dames weten wat verkopen is en dat doen ze met dingen die anders klinken. Je hebt onderscheid nodig, zegt de marketeer. Maar het gaat om het doel: mensen uit hun foute patroon wippen in een obesogene omgeving.
De vraag is: wie zijn de heksen en boze tovenaars en wie de goeie voedingsmarketeers die surrogaat-religie brengen zonder kwaad te doen? Dat legde Witkamp prachtig uit afgelopen december.
Via twitter vroeg ik Dick het woord heksenjacht bij mijn naam te verwijderen. Het gaat mij namelijk om de inhoudelijke discussie en niet over de dames. Ik vind vervelend en onnodig dat de discussie op deze manier wordt gevoerd en zal hier dus ook niet deelnemen.
Liesbeth, ik zal het woord inderdaad niet weghalen omdat de sociologische en sociaal-psychologische kant van voeding vermoedelijk veel belangrijker is dan de biomedische. Die discussie moet eens goed gevoerd worden. Foodlog begon ermee tijdens het Superfoodsdebat. Hoogste tijd om doorpakken en weg te komen uit dit periodiek terugkerende mediavolksvermaak rond zgn. feitelijkheid.