Het schuift en rommelt rond 'biologisch'. Het begint erop te lijken dat je straks vooral advertenties, Postbus 51 spots en reclame-uitingen gaat zien waarin duurzaam de hoofdrol speelt. Deze week werd bekend dat Nederlandse veehouders aan de bel trekken: er is te weinig biologisch voer en het kan toch niet zo zijn dat dat van ver moet komen Dat kost immers teveel foodmiles en is dus niet duurzaam.
De 5% koopaandeel in voedsel die het Biologisch Convenant nog steeds zegt te willen bereiken, lijkt een illusie. Het zal blijven steken op ergens rond de helft. De consument betaalt niet voor de huidige bio. Het is daarom maar zeer de vraag of biologisch nog verder met subsidies ondersteund moet worden. Het product smaakt niet beter en, erger, het imago is gebaseerd op een dun laagje vernis:
- bioberen (varkens) zijn ook ontmand
- leghennen hebben ook in hun biologische variant geknipte snavels
- biokoeien zijn ook onthoornd en worden ook kunstmatig geinsemineerd
- biodieren kennen meer ziekte en dus ongerief en niet zelden een hoger antibiotica gebruik dan met zorg en aandacht gehouden 'conventionele' dieren
- biogroenten komen ook gewoon uit de kas
- inmiddels mag 0,9 procent transgeen materiaal (GMO's) in een biologisch gecertificeerd product zitten zonder dat het vermeld hoeft te worden
- bio-dynamische, kleinschalig geteelde scharreleieren hebben een zorgwekkend niveau aan PCB's en dioxines
- bio is niet aantoonbaar gezonder, terwijl een verandering van lifestyle (meer zelf klaarmaken, meer de fiets en benenwagen pakken) dat wel is
- bio is zelf niet duurzaam omdat het zorgt voor meer uitstoot, oppervlaktebeslag en dus inefficiency dan een door technologie en wetenschap gedreven landbouw; dat laat tenminste main stream science zien, de voorvechters van bio blazen ieder klein lichtpuntje op dat precies in de andere richting wijst. Van een open debat lijkt onvoldoende sprake.
Deze lijst is gemakkelijk uit te breiden. Het grote publiek moest hem maar niet zien of ervan horen, zei me onlangs een voorvechter van bio in ons land. Rustig maar, mensen die dit blog lezen, horen daar niet bij ;-)
Hij voegde daar onmiddellijk aan toe dat bio meer moet aansluiten bij het intuitieve beeld dat mensen bij biologisch hebben: kleinschalige teelt van koeien met horens, kippen met snavels, varkens met ballen, groenten uit de volle aarde (in plaats van het biologische substraat) en fruit van hoge bomen met echte stammen. Noem het bio-dynamisch. Ik was het volstrekt met hem eens: dat is biologisch als een niche. Een ambachtelijk vorm van teelt op basis van niet-industriele technieken, kleinschaligheid en een slimme omgang met de primaire mechanismen in de natuur zelf om evenwicht te bereiken tussen nemen en geven. Omdat dat nog steeds kan als je daarvoor kiest als boer of ambachtelijke verwerker vanwege het feit dat er mensen zijn die het geld - of de moeite van het omrijden - er voor over hebben. Het kan duurzaam zijn, maar alleen in handen van mensen met veel ervaring en kennis van hoe mensen zich in het verleden wonderlijk goed - soms beter dan wij nu - wisten te redden met hun uiterst beperkte middelen.
Duurzaam als technocratisch concept daarentegen zou wel eens een heel technologisch begrip kunnen blijken. Duurzame groenten komen uit kassen die geen energie meer kosten, maar opleveren. Duurzame vis komt uit kwekerijen waar gewerkt wordt met kweekalgen. Ons duurzame - en diervriendelijke - vlees komt straks niet alleen meer van dieren, maar ook uit de fabriek waar het wordt verrijkt met diezelfde kweekalgen die onze CO2 uitstoot hergebruiken. Droomwetenschap? Ik wil het perspectief over het voetlicht hebben, en zou nog wel durven beweren dat het niet alleen maar dagdromen zijn.
Als het echt gaat schuiven is er weer heel wat uit te leggen. Duurzaam is wel logisch en heeft te maken met efficiency en de inzet van technologie om optimaal te profiteren van gesloten natuurlijke cycli. Het is alleen niet de natuurlijkheid die het publiek inmiddels kent van de plaatjes met schilderachtige boerentafereeltjes.
Biologisch is niet tech, duurzaam wel. Da's het verschil. Straks, want nu is een groot deel van wat biologisch mag of gaat heten wel degelijk tech. Of willen we het publiek blijven laten geloven dat alles van de volle grond komt, de scharreleieren achter de schuur worden geraapt en de biokoeien gezellig met elkaar op de horens gaan in de wei? Uit elkaar trekken die handel en dat duidelijk maken, dan komt het goed.
Tech in landbouw is niet fout - ook niet onnatuurlijk trouwens. Laten we dat eens hardop gaan zeggen en het publiek uit zijn genepte dromen halen. En geef biologisch zijn naam terug.*
* Toegevoegd nav opmerkingen van Eric Ottevanger, 18:38h
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Ik ben soms zó blij dat smaken verschillen. De smaak van biologisch fruit en biologische groente doet mij met een grote grijns de meerprijs ten opzichte van gangbare artikelen betalen...
Dat is nou juist het probleem: je hebt biologisch en je hebt kwaliteit. Waar koop jij die biologische appels die hun meerprijs wél waard zijn?
Maw, de hele vraag is: over welk biologisch hebben we het?
Bij de Aldi: biologische Royal Gala uit Argentinië (foodmile's?) 6 appels voor 1,99. Deze zijn lekker. Bij AH zijn ze duurder. In de natuurvoedingswinkels zouden ze het vanwege die foodmile's niet mogen verkopen....
Royal Gala
De appel heeft geelwit, knapperige schil, sappig vruchtvlees en is wat zoet en flauw van smaak. Het zuurgehalte is vrij laag, dus beter voor de tanden.
Waarom deze? Omdat de andere appels snel melig worden. Waarom bio? Geen idee. Omdat er een biologisch afbreekbaar folie omheen zit? En omdat er bij de Aldi geen ander aanbod was behalve dan die groene. En ik fiets uit luiheid niet meer naar AH.
Ik weet niet vanuit welke verbittering jij je kruistocht tegen biologisch houdt, Dick, maar in je oneindige strijd noem je nu toch een paar zaken die mijns inziens niet helemaal kloppen.
"De consument betaalt niet voor de huidige bio." Klopt niet, een hele trits Groene Winkels e.d. draait op consumenten die er de meerprijs wél voor willen betalen. Ook stijgende omzetten bij AH, en een groter wordend aanbod in andere supermarktketens. Dat doen ze niet omdat de cosument het zo graag laat liggen en zij de boel dus steeds kunnen weggooien.
"Het product smaakt niet beter".
In mijn ervaring meestal wel. En biologische bloemkool smaakt naar bloemkool, een niet-biologische bloemkool ziet er alleen uit als een bloemkool. Hetzelfde kan ik voor de prei zeggen (ik vind het eindelijk weer lekker, sinds ik biologische koop), en meestal voor tomaten. Bij komkommer proef ik inderdaad geen verschil. En zo zijn er vast nog wel veel voorbeelden te noemen.
"Biodieren kennen niet zelden een hoger antibioticagebruik".
Kan je dat aantonen? Antibiotica mogen in de biologische industrie slechts beperkt worden toegepast, en in elk geval al niet profylactisch.
"Bio is niet aantoonbaar gezonder".
Daat zijn de meningen over verdeeld. Onderzoeken laten zien dat er geen verschillen zijn in bijv. vitaminegehalte. Maar andere onderzoeken tonen aan, dat de planten en dieren die een natuurlijke weerstand moeten opbouwen, stoffen bevatten die dus niet in de niet-biologische industrie voorkomen, maar die wel goed zijn voor de mens. Persoonlijk denk ik dat de toename van allergieën mede te wijten is aan die 'steriele' planten en dieren de we normaliter te eten krijgen.
"Bio is niet duurzaam". Nee, dat was de andere industrie ook niet, voordat gezocht werd naar andere methoden. Duurzaam heeft m.i. niets met biologisch of niet-biologisch te maken. Ik ben effe kwijt waar het precies over ging, maar laatst zag ik op TV een of andere vis?kwekerij die zowel volledig via de biologische regels kweekte en tegelijkertijd duurzaam (gebruik van overtollig warm water, hergebruik afval) bezig was.
Oh ja, ik weet het weer: een garnalenkweker in Rotterdam: Happy Shrimp.