Verkiezingen & jonge boeren Boer Jens Barhorst en boerin Janine Lardinois: ‘schapengeld is gauw geteld’

1. Wat motiveerde je om boer(in) te willen worden en waar lig je nu soms wakker van?
Janine: De vrijheid om je leven zo in te richten als jij dat wilt. Lekker samen met de schapen in de natuur.

De regelgeving, de economische ontwikkelingen, het vergrootglas waaronder alles wat boeren doen ligt en dierziektes houden mij wakker.

Jens: De manier van leven spreekt mij aan. Ik kan zelf mijn dag indelen, ik werk lekker in de buitenlucht en ik maak mijn eigen keuzes.

Janine: het geld dat we door verbreding verdienen, hebben we nodig om investeringen te kunnen doen voor een bedrijf dat klaar is voor de toekomst. Eigenlijk is dat natuurlijk vrij krom. Jens: we zijn begonnen met legkippen erbij. De eieren verkopen we in een kraampje op het erf, maar ook steeds meer naar vaste afnemers: een hotel in de buurt en via eierenabonnementen

Soms lig ik wakker van de regels vanuit de overheid. Zien zij wel het belang van boeren voor de voedselvoorziening, de samenleving en het landschap? Begrijpen ze wel dat ze met boeren moeten praten voordat ze hun regels bedenken? Ik kan te veel regels noemen die in de praktijk niet uitvoerbaar zijn of weer nieuwe problemen scheppen.

2. Hoe zorg je er nu voor dat je meer kunt dan alleen de rekeningen betalen?
Janine: Door heel, héél hard te werken. Maar door naast ons begrazingsbedrijf ook aan verbreding naar andere activiteiten te doen. Het geld dat we daaraan verdienen, hebben we nodig om investeringen te kunnen doen voor een bedrijf dat klaar is voor de toekomst. Eigenlijk is dat natuurlijk vrij krom.

Jens: Door te zoeken naar andere verdienmodellen in de sector en daarbuiten. Zo zijn we in 2020 begonnen met verkoop van ons eigen lamsvlees in een winkeltje op ons erf onder de naam Boer Jens. Mede door het toerisme op Texel liggen hier kansen. Verder zijn we begonnen met legkippen. De eieren verkopen we in een kraampje op het erf, maar ook steeds meer naar vaste afnemers: een hotel in de buurt en via eierenabonnementen. De abonnees in het dorp breng ik elke zaterdag een doosje eieren voor de deur. Dit soort dingen vindt men geweldig.

Verder let ik goed op de kosten, want de uitspraak luidt niet voor niks: ‘schapengeld is gauw geteld’.

Janine: Vraag je af wat jezelf kunt doen om de wereld een stukje beter en mooier te maken. Jens: het zou goed zijn als er meer mét elkaar gepraat zou worden dan over elkaar

3. Welke gevoelens heb je gehad bij de politieke discussie van de afgelopen jaren over natuur en milieu in relatie tot boeren?
Janine: Gemengd. We moeten met zijn allen 'anders', dat weten we. Het lijkt naar de buitenwereld toe soms alsof de landbouwsector tégen is. Maar ik denk dat iedereen open staat om anders te ondernemen, als er maar een eerlijke vergoeding tegenover staat. Plus: we moeten met z'n allen anders. Het gaat niet om maar één sector, de landbouw. Ik denk dat iedereen moet beginnen bij zichzelf. Vraag je af wat jezelf kunt doen om de wereld een stukje beter en mooier te maken.

Jens: Vanuit de politiek en de media lijkt het alsof een boer een belemmering is voor natuur en milieu. Dit komt waarschijnlijk door onwetendheid. Het zou goed zijn als er meer mét elkaar gepraat zou worden dan over elkaar.

4. Voor welke uitdagingen staat het nieuwe kabinet die jou zullen gaan raken?
Janine: Is er ook budget voor natuuronderhoud en natuurontwikkeling? Als dat er komt, heb ik daar veel baat bij omdat we schapenhouders zijn die onder meer natuurgebieden onderhouden door onze schapen daar te laten grazen. Wordt er ook ondersteund bij grote tegenslagen? Zoals nu de blauwtong bijvoorbeeld, een grote financiële tegenslag voor schapenhouders.

Jens: Er wordt gesproken over inkrimpen van de veestapel. Zeker bij schapen moet je toch een bepaalde omvang hebben om er iets aan te kunnen verdienen. Een btw-verhoging op vee en/of vlees gaat ook ten koste van ons verdienmodel. Lamsvlees is nu al een luxe product met een kleine markt.

Janine: waarschijnlijk komen we op een breekpunt waarbij ondernemen bijna niet meer gaat. Jens: de ruimte wordt steeds kleiner om het bedrijf van je ouders over te nemen als je op een traditionele manier en met nieuwe activiteiten verder wilt boeren

Ons bedrijf past helemaal in het plaatje zoals men dat als ideaal boerenbedrijf voor zich ziet: kleinschalig met veel aandacht voor natuur en landschap. Toch zie je dat wij in de eco-regelingen van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid niet echt uit de voeten kunnen. Akkerbouwers kiezen voor een aantal hectares met speciale gewassen en weten het geld wel binnen te halen. Binnen onze de bedrijfsvoering is dat bijna niet haalbaar.

5. Wat heb je nodig van het nieuwe kabinet om succesvol en door je omgeving en klanten gewaardeerd te kunnen produceren?
Janine: Dat de noodzaak van de landbouwsector wordt erkend en gewaardeerd. In plaats van nog meer regels op te leggen.

Jens: Toekomstvisie en -perspectief voor de landbouw. Geen kalenderlandbouw. Een goede prijs voor je product te kunnen krijgen en betaalbaar voor de klant. Familiebedrijven helpen om te blijven bestaan.

6. Welke van die wensen verwacht je dat het nieuwe kabinet niet zal waarmaken?
Janine: Ik denk dat het kabinet de focus niet op de landbouw heeft liggen. De noodzaak daarvan niet wil inzien. Bedrijven moeten alleen nog maar meer belasting gaan betalen, arbeid wordt duurder en moeilijk vindbaar, inkoop wordt duurder. Dit alles kunt je niet blijven doorberekenen aan de consument. Dus waarschijnlijk komen we op een breekpunt waarbij ondernemen bijna niet meer gaat.

Janine: ik denk dat het kabinet de focus niet op de landbouw heeft liggen

Jens: Toekomstperspectief. Ik vind dat de politiek ook meerdere generaties vooruit zou moeten kijken en niet slechts 4 jaar, zodat je een familiebedrijf kan doorgeven, ook in de toekomst. Met het vage beleid van de overheid kun je niet bepalen welke kant je op moet.

7. Welke consequenties heeft dat voor jou?
Janine: Ik weet niet zeker of ondernemen in Nederland toekomst heeft. Dus blijft het bedrijf staan? Pak je het op en verhuis je naar het buitenland waar nog wel waardering is? Dat maakt het verschil tussen alles of niets.

Jens: Ons bedrijf is best kapitaalintensief, als je kijkt hoeveel - of weinig - er in verhouding wordt verdiend. Dat maakt de ruimte steeds kleiner om het over te nemen als je op een traditionele manier en met nieuwe activiteiten verder wilt boeren.