4 min
In Europa is sinds 3 juli 2021 een verbod van kracht op Single Use Plastic (SUP) zoals bestek, bordjes, rietjes en roerstaafjes. De SUP-richtlijn maakt deel uit van de Plastic Strategy van de EU, die met het oog op duurzaamheid toewerkt naar minder plastic. De lidstaten van de EU moeten invulling geven aan het implementeren ervan, maar mogen dat doen binnen de kaders van hun eigen wetgeving. Hoe zit het met het plastic in Spanje?
Frankrijk is ambitieus aan de slag gegaan met maatregelen om plasticvervuiling terug te dringen. Andere lidstaten maakten geen haast om de SUP-richtlijn te implementeren, waaronder Spanje. Intussen heeft ook dat land doelen gesteld om de hoeveelheid plastic afval te reduceren met 50% in 2026 en met 70% in 2030 in vergelijking met het referentiejaar 2022. Het ontbreekt alleen aan een duidelijke strategie op nationaal niveau om ervoor te zorgen dat deze doelstellingen worden bereikt. Dat betekent dat er in de Spaanse praktijk maar weinig is veranderd, al zijn er wel regionale verschillen.
Een rondje over de groente- en fruitafdeling in een Spaanse supermarkt laat zich vergelijken met boodschappen doen bij de groenteboer in Nederland. Net als op de markt zijn groenten en fruit niet voorverpakt. De Spaanse consument is ervan overtuigd dat producten onverpakt verser zijn. Vanwege hun kwetsbaarheid zijn producten zoals aardbeien, bessen, kersen en gesneden ananas wél in plastic verpakt. Het zijn de uitzonderingen op hetzelfde verbod in Frankrijk op het gebruik van plastic voor verpakkingen met een inhoud van minder dan 1,5 kilo groente en fruit. Druiven koop je in Spanje dan weer in een papieren zak.
Op de vriesafdeling kunnen klanten zelf zeevruchten samenstellen en afwegen. Die gaan in composteerbare bioplastic draagtasjes gemaakt van aardappelzetmeel. “Die gebruiken we al langer. Er is niet veel veranderd sinds de Europese plasticwetgeving. Het hoofdkantoor bepaalt wat er gebeurt op het gebied van platicmaatregeling”, zegt de manager van supermarktketen BM in Vitoria in het noorden van Spanje. Opvallend is dat het gebruik van plastic handschoenen verplicht is: op de groente- en fruitafdeling alsook op de broodafdeling. Het is een nasleep van de hygiënemaatregelen tijdens Covid-19. De handschoenplicht voelt gek aan sinds het verbod op de verkoop van plastic wegwerpservies en -bestek. Die worden nu gemaakt van karton, net zoals grootverpakkingen. Een nieuw afvalprobleem doemt op, maar dat schijnt niemand te deren.
Zeevruchten in een Spaanse supermarkt, Elske Gravesteijn voor FL Media
Aan de ontelbare hoeveelheid plastic waterflessen lijkt niets veranderd. Sinds de invoering van de plasticmaatregelen moeten restaurants kraanwater gratis aanbieden om plastic afval terug te dringen. Er is niets mis met de kwaliteit van het drinkwater in Spanje, maar vanwege het gebruik van chloor in het leidingwater maken Spanjaarden toch liever gebruik van water uit flessen. Vooral in de kustgebieden is de smaak van chloor in het water prominent aanwezig. En omdat er geen statiegeld op de flessen zit zoals in Nederland en recycling van de flessen in de daarvoor bestemde gele afvalcontainers niet overal plaatsvindt, belandt een deel van de waterflessen gewoon in het restafval of op straat.
Prijsbewustzijn
In overeenstemming met de SUP-heffing, een klein bedrag dat aan een verkooppunt moet worden bijbetaald voor producten die onder de SUP-richtlijn vallen, worden in Spanje extra kosten berekend over voedselverpakkingen van plastic die door de overheid zijn vastgesteld op 45 cent per kilo. Die kosten zijn berekend en inbegrepen in de uiteindelijke consumentenprijs van een product. Het was niet de bedoeling dat de consument zou moeten opdraaien voor deze kosten, maar de fabrikant of distributeur. Die berekent ze echter door in zijn kostprijs en dus uiteindelijk aan de consument.
Afhalen en bezorgen
Op het gebied van afhaal- en bezorgservices kom je als Spaanse consument verschillende situaties tegen. “In sommige eetgelegenheden verpakken ze je maaltijd in karton, zoals mijn paella gisteren! Andere restaurants gebruiken nog steeds (te veel) plastic en brengen geen extra kosten in rekening”, zegt een fervent besteller van eten in Madrid.
Bumerang brengt daar in Barcelona verandering in door een alternatief te bieden voor SUPs. Het is het eerste gedigitaliseerde systeem in Spanje voor het hergebruik van verpakkingen. Via een app op je telefoon kun je aangeven dat je gebruik wilt maken van een Bumerang-verpakking. Die kun je weer retourneren of bij een nieuwe bestelling opnieuw gebruiken. Zonder hergebruik wordt er een leenbedrag in rekening gebracht. Bumerang opereert zowel in restaurants als scholen, ziekenhuizen en bedrijven. De missie van de commercieel opererende thuisbezorger is om ambitieuzer te zijn dan de Europese afvalreductiedoelstellingen.
Bewust of niet bewust
Met een vriendengroep in Granada in het zuiden van Spanje praat ik over het bewustzijn rondom plasticvervuiling. De meest tekenende uitspraak luidt: “De helft van de Spanjaarden is zich bewust van recyclen, terwijl de andere helft het onderwerp negeert. Een excuus om niet te recyclen is dat mensen denken dat al het afval weer bij elkaar komt in de afvalverwerkingsbedrijven en scheiden dus geen zin heeft.” Karton en glas gaan in een aparte afvalbak en lijkt de gemiddelde Spanjaard het meest te recycleren. Plastic niet. In supermarkten zijn juist de plastic verpakkingen ingeruild voor kleinere verpakkingen van wederom karton. Het zijn de eerste stappen naar een assortiment zonder plastic, maar ook stappen naar een afvalstroom van nieuwe materialen.
Dit artikel afdrukken
De Spaanse consument is ervan overtuigd dat producten verser zijn zonder plastic verpakkingIn de supermarkt
Een rondje over de groente- en fruitafdeling in een Spaanse supermarkt laat zich vergelijken met boodschappen doen bij de groenteboer in Nederland. Net als op de markt zijn groenten en fruit niet voorverpakt. De Spaanse consument is ervan overtuigd dat producten onverpakt verser zijn. Vanwege hun kwetsbaarheid zijn producten zoals aardbeien, bessen, kersen en gesneden ananas wél in plastic verpakt. Het zijn de uitzonderingen op hetzelfde verbod in Frankrijk op het gebruik van plastic voor verpakkingen met een inhoud van minder dan 1,5 kilo groente en fruit. Druiven koop je in Spanje dan weer in een papieren zak.
Op de vriesafdeling kunnen klanten zelf zeevruchten samenstellen en afwegen. Die gaan in composteerbare bioplastic draagtasjes gemaakt van aardappelzetmeel. “Die gebruiken we al langer. Er is niet veel veranderd sinds de Europese plasticwetgeving. Het hoofdkantoor bepaalt wat er gebeurt op het gebied van platicmaatregeling”, zegt de manager van supermarktketen BM in Vitoria in het noorden van Spanje. Opvallend is dat het gebruik van plastic handschoenen verplicht is: op de groente- en fruitafdeling alsook op de broodafdeling. Het is een nasleep van de hygiënemaatregelen tijdens Covid-19. De handschoenplicht voelt gek aan sinds het verbod op de verkoop van plastic wegwerpservies en -bestek. Die worden nu gemaakt van karton, net zoals grootverpakkingen. Een nieuw afvalprobleem doemt op, maar dat schijnt niemand te deren.
Zeevruchten in een Spaanse supermarkt, Elske Gravesteijn voor FL MediaAan de ontelbare hoeveelheid plastic waterflessen lijkt niets veranderd. Sinds de invoering van de plasticmaatregelen moeten restaurants kraanwater gratis aanbieden om plastic afval terug te dringen. Er is niets mis met de kwaliteit van het drinkwater in Spanje, maar vanwege het gebruik van chloor in het leidingwater maken Spanjaarden toch liever gebruik van water uit flessen. Vooral in de kustgebieden is de smaak van chloor in het water prominent aanwezig. En omdat er geen statiegeld op de flessen zit zoals in Nederland en recycling van de flessen in de daarvoor bestemde gele afvalcontainers niet overal plaatsvindt, belandt een deel van de waterflessen gewoon in het restafval of op straat.
Prijsbewustzijn
In overeenstemming met de SUP-heffing, een klein bedrag dat aan een verkooppunt moet worden bijbetaald voor producten die onder de SUP-richtlijn vallen, worden in Spanje extra kosten berekend over voedselverpakkingen van plastic die door de overheid zijn vastgesteld op 45 cent per kilo. Die kosten zijn berekend en inbegrepen in de uiteindelijke consumentenprijs van een product. Het was niet de bedoeling dat de consument zou moeten opdraaien voor deze kosten, maar de fabrikant of distributeur. Die berekent ze echter door in zijn kostprijs en dus uiteindelijk aan de consument.
Voor veel Spanjaarden is de prijs doorslaggevend. Wanneer de extra kosten vermeld staan op de producten zelf, dan zouden consumenten anders kiezenIn sommige supermarkten staat er een bordje bij de ingang dat verwijst naar de heffing, in andere supermarkten staat er onderaan de kassabon een notitie gekrabbeld. “Als de extra kosten vermeld staan op de producten zelf, dan zouden consumenten anders kiezen”, zegt een klant van supermarkt SuperCor. Voor veel Spanjaarden is namelijk de prijs doorslaggevend. Tasje erbij? Dat kost nu 15 cent in plaats van 5 cent. Nog een reden om een boodschappentrolley mee te nemen zoals dat gewoon is in Spanje.
Afhalen en bezorgen
Op het gebied van afhaal- en bezorgservices kom je als Spaanse consument verschillende situaties tegen. “In sommige eetgelegenheden verpakken ze je maaltijd in karton, zoals mijn paella gisteren! Andere restaurants gebruiken nog steeds (te veel) plastic en brengen geen extra kosten in rekening”, zegt een fervent besteller van eten in Madrid.
Bumerang brengt daar in Barcelona verandering in door een alternatief te bieden voor SUPs. Het is het eerste gedigitaliseerde systeem in Spanje voor het hergebruik van verpakkingen. Via een app op je telefoon kun je aangeven dat je gebruik wilt maken van een Bumerang-verpakking. Die kun je weer retourneren of bij een nieuwe bestelling opnieuw gebruiken. Zonder hergebruik wordt er een leenbedrag in rekening gebracht. Bumerang opereert zowel in restaurants als scholen, ziekenhuizen en bedrijven. De missie van de commercieel opererende thuisbezorger is om ambitieuzer te zijn dan de Europese afvalreductiedoelstellingen.
Bewust of niet bewust
Met een vriendengroep in Granada in het zuiden van Spanje praat ik over het bewustzijn rondom plasticvervuiling. De meest tekenende uitspraak luidt: “De helft van de Spanjaarden is zich bewust van recyclen, terwijl de andere helft het onderwerp negeert. Een excuus om niet te recyclen is dat mensen denken dat al het afval weer bij elkaar komt in de afvalverwerkingsbedrijven en scheiden dus geen zin heeft.” Karton en glas gaan in een aparte afvalbak en lijkt de gemiddelde Spanjaard het meest te recycleren. Plastic niet. In supermarkten zijn juist de plastic verpakkingen ingeruild voor kleinere verpakkingen van wederom karton. Het zijn de eerste stappen naar een assortiment zonder plastic, maar ook stappen naar een afvalstroom van nieuwe materialen.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Luister en huiver. Wat zal het zijn geweest? Midden jaren 70 of toch nog iets eerder? Zat hier in NL de melk nog in glazen flessen met van die zilverpapieren dopjes maar op vakantie in Spanje met onze ouders dienden zich al plastic flessen aan. Ik weet het nog goed. Dat zal in NL toch niet gaan gebeuren zeiden we tegen elkaar. Repsol bleek Shell een stukkie vooruit gegaan? Paar jaar later was ook NL de klos. Nu decennia later zorgt het "shifting baseline syndroom" er voor dat we niet beter meer weten waarmee we dit fenomeen naast repressieve tolerantie mogen toevoegen aan het verwoestende instrumentarium van het huidige kapitalistisch systeem. Ooit ja ooit toen er nog leven was, het water dik van de glasaal, was die wonderlijke aarde aardig om te zien. Maar de regelrechte verkrachting gaat maar door. Ieder plekje op deze planeet is inmiddels met voeten getreden, onzuiver en onrein een onheilspellende geur van ontbinding achterlatend. Ontbinding waar de natuur overigens niets mee kan omdat het lichaamsvreemde synthetische spul alleen uiteenvalt/ verpulverd en niet meer kan worden opgenomen in de levenscyclus ook niet na recyclage. Fijn weekeinde!