Gezondheid wordt net zo’n onderwerp voor levensmiddelenfabrikanten als de koolstofemissies die samenhangen met het maken en bij consumenten afleveren van hun producten. Dat voorspelde ik tijdens een netwerkbijeenkomst van Foodlog in september. Het betekent dat er criteria voor moeten worden gemaakt. En daar begint meteen het gelazer. Neem bijvoorbeeld honing of druiven. Beide zijn puur natuur en fruit is gezond, maar wie er veel van eet en geen calorieën verbrandt als een topsporter wordt moddervet.
Wat is gezond eten? Het lijkt een vraag waar je - met desnoods wat onderzoek - een duidelijk antwoord op kunt formuleren. Het lijkt evident dat je kunt zeggen dat druiven gezond zijn en Dorito’s niet. Of dat mandarijnen geen kwaad kunnen en M&M’s wel. Toch kunnen beide producten om dezelfde reden een ongewenst effect op ons lichaam hebben. Wie er te veel van eet, wordt dik vanwege de suikers. En dat teveel aan lichaamsgewicht kan van overgewicht tot obesitas en vervolgens diabetes type II leiden.
Dorito's en druiven
Gezondheid is dus niet zomaar toe te schrijven aan een product, terwijl we dat wel graag willen. Kijk maar naar de front-of-pack labels zoals het afgeschafte Nederlandse Vinkje en de nu onder vuur liggende Nutri-Score.
Een andere vraag. Wat is gezondheid? Ook die vraag lijkt iedere dokter te moeten kunnen beantwoorden. Maar dat valt tegen. Kun je gezondheid toeschrijven aan voedsel? We ontdekten zojuist al meteen dat gezondheid eigenlijk zit in wat, hoeveel, waar en wanneer je iets eet. Gezondheid is dus geen eigenschap van voeding, maar van onze omgang daarmee. Dorito’s noemen we ongezond en druiven niet. Maar dat klopt niet. Omdat zelfs de experts die daarover strijden dat niet expliciet maken, maken ze steevast ruzie als ze weer eens een logo willen maken dat gezondheid toeschrijft aan losse producten.
Moeten we dan maar ophouden producten gezond te noemen of te spreken van de gezondheid (het gezonde karakter) van bijvoorbeeld een boerenkool of makreel? Daar lijkt het wel op. Een patroon van eten kun je gezond noemen. Zo’n zwaar hazelnootgebakje kan geen enkel kwaad als je het hooguit eens in de twee jaar eet.
Gaat het dan om de gezondheid van mensen? Mogelijk dus, maar ook de vraag wat gezond eten voor een gezond mens is, is niet zomaar te beantwoorden. Neem een fervente amateurfietster die dagelijks een rondje van 60 kilometer maakt op haar Canondale, Koga of Giant racefiets. Voor haar ziet een ‘gezond' menu er heel anders uit dan voor haar buurvrouw die weinig beweegt omdat ze voorzitter is van de raad van bestuur van een bedrijf en dagelijks achterin de auto overal naar toe wordt gereden door haar chauffeur en die ook nog eens slecht slaapt door allerlei zorgen.
Nog een andere vraag. Wanneer is die fietser nou eigenlijk gezond? Extreme en professionele sporters staan er niet om bekend dat ze ook tot de langstlevende mensen behoren. Toch behoren topsporters wel tot de fitste mensen, want anders zouden ze geen wereldrecords kunnen vestigen. Kennelijk zijn fit, gezond en lang leven begrippen die misschien maar weinig met elkaar te maken hebben. En toch associeer jij ze waarschijnlijk wel met elkaar.
Wat gezond voedsel, een gezond voedingspatroon en een gezonde mens en diens gezondheid is, is een vraag zonder antwoord. Wie de vraag stelt, realiseert zich dat er geen duidelijk antwoord is. We moeten er iets van vinden en we kunnen er iets heel verschillends van vinden. Over het verschil van die opvattingen moeten we het hebben. Niet alleen wij als ‘gewone’ mensen, maar ook experts die maar al te vaak denken dat de waarheden waar zij van uitgaan ook echt waar zijn.
Nog een hersenkraker. Waarom is het zoveel gemakkelijker om te definiëren wat (on)gezonder is. Gezonder is immers wat je minder ongezond maakt als je eenmaal weet dat je ongezond bent of leeft. Het omgekeerde is ook waar. Je weet best wat ongezonder is, als je gezond leeft en daar de resultaten van ervaart omdat je je fit en sterk voelt en het leven aankunt.
Vanaf donderdag aanstaande starten we in onze Wat is …-serie de reeks Wat is gezond? Die heeft drie subvragen: 1) wat is gezondheid? 2) wat is gezonde voeding? en 3) wat is ultrabewerkt voedsel?
Dit artikel afdrukken
Dorito's en druiven
Gezondheid is dus niet zomaar toe te schrijven aan een product, terwijl we dat wel graag willen. Kijk maar naar de front-of-pack labels zoals het afgeschafte Nederlandse Vinkje en de nu onder vuur liggende Nutri-Score.
Gezondheid is dus geen eigenschap van voeding, maar van onze omgang daarmeeSteevast is de kritiek dat niet een levensmiddel maar een voedingspatroon gezond is. Af en toe een schaaltje Dorito’s is geen probleem. Maar maak er geen gewoonte van om iedere dag 2 zakken leeg te eten, zelfs niet als ze low fat zijn. Iedere dag een kilo druiven of pot honing is al evenmin een goed idee.
Een andere vraag. Wat is gezondheid? Ook die vraag lijkt iedere dokter te moeten kunnen beantwoorden. Maar dat valt tegen. Kun je gezondheid toeschrijven aan voedsel? We ontdekten zojuist al meteen dat gezondheid eigenlijk zit in wat, hoeveel, waar en wanneer je iets eet. Gezondheid is dus geen eigenschap van voeding, maar van onze omgang daarmee. Dorito’s noemen we ongezond en druiven niet. Maar dat klopt niet. Omdat zelfs de experts die daarover strijden dat niet expliciet maken, maken ze steevast ruzie als ze weer eens een logo willen maken dat gezondheid toeschrijft aan losse producten.
Moeten we dan maar ophouden producten gezond te noemen of te spreken van de gezondheid (het gezonde karakter) van bijvoorbeeld een boerenkool of makreel? Daar lijkt het wel op. Een patroon van eten kun je gezond noemen. Zo’n zwaar hazelnootgebakje kan geen enkel kwaad als je het hooguit eens in de twee jaar eet.
Extreme en professionele sporters staan er niet om bekend dat ze ook tot de langstlevende mensen behorenFit, gezond en lang leven
Gaat het dan om de gezondheid van mensen? Mogelijk dus, maar ook de vraag wat gezond eten voor een gezond mens is, is niet zomaar te beantwoorden. Neem een fervente amateurfietster die dagelijks een rondje van 60 kilometer maakt op haar Canondale, Koga of Giant racefiets. Voor haar ziet een ‘gezond' menu er heel anders uit dan voor haar buurvrouw die weinig beweegt omdat ze voorzitter is van de raad van bestuur van een bedrijf en dagelijks achterin de auto overal naar toe wordt gereden door haar chauffeur en die ook nog eens slecht slaapt door allerlei zorgen.
Nog een andere vraag. Wanneer is die fietser nou eigenlijk gezond? Extreme en professionele sporters staan er niet om bekend dat ze ook tot de langstlevende mensen behoren. Toch behoren topsporters wel tot de fitste mensen, want anders zouden ze geen wereldrecords kunnen vestigen. Kennelijk zijn fit, gezond en lang leven begrippen die misschien maar weinig met elkaar te maken hebben. En toch associeer jij ze waarschijnlijk wel met elkaar.
Wat gezond voedsel, een gezond voedingspatroon en een gezonde mens en diens gezondheid is, is een vraag zonder antwoord. Wie de vraag stelt, realiseert zich dat er geen duidelijk antwoord is. We moeten er iets van vinden en we kunnen er iets heel verschillends van vinden. Over het verschil van die opvattingen moeten we het hebben. Niet alleen wij als ‘gewone’ mensen, maar ook experts die maar al te vaak denken dat de waarheden waar zij van uitgaan ook echt waar zijn.
Nog een hersenkraker. Waarom is het zoveel gemakkelijker om te definiëren wat (on)gezonder is. Gezonder is immers wat je minder ongezond maakt als je eenmaal weet dat je ongezond bent of leeft. Het omgekeerde is ook waar. Je weet best wat ongezonder is, als je gezond leeft en daar de resultaten van ervaart omdat je je fit en sterk voelt en het leven aankunt.
Vanaf donderdag aanstaande starten we in onze Wat is …-serie de reeks Wat is gezond? Die heeft drie subvragen: 1) wat is gezondheid? 2) wat is gezonde voeding? en 3) wat is ultrabewerkt voedsel?
In Wat is ...? gaan we met bekende en minder bekende mensen op zoek naar wat hen motiveert om te ontdekken of we elkaar van daaruit weer kunnen vinden. Waarom we dat doen lees je in De ontdekking van de ander. Bekijk het overzicht van de serie Wat is gezond? met de drie thema's Wat is gezondheid?, Wat is gezonde voeding? en Wat is ultrabewerkt voedsel?
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Het plaatje! ‘Met hulp van kunstmatige intelligentie gegenereerd ideaalbeeld van gezonde jonge vrouw,’ zegt het onderschrift.
Dat krijg je er van als pleziermedia wat oudere vrouwen afbeelden en laten optreden met opgevulde wangetjes en knakworstlippen. Dan weet kunstmatige intelligentie niet beter (want weet die veel..) dan dat ze als ideaal gezien worden, jong en gezond. Veelzeggend kunstwerk.
'Fotocredits: AI gegenereerd ideaal beeld van een gezonde jonge sportieve vrouw...'
Ja, Wouter, daar viel ik ook meteen over ;-)
Ook vraag ik me af hoe ze al dat superfood heeft kunnen meenemen op haar sportieve fiets zonder fietstassen. En wat doen die plastic bloemen in haar fruitmand?
Carolien, ze is getrouwd met een AI-veganistische kok (die je op het plaatje niet ziet) en die flink onder de AI-plak zit.
Dan wel een 'kok' die zich beperkt tot dingen in schaaltjes en flessen doen plus een vegan broodje cheeseburger componeren...
En waarom eet ze een aardbei met gras?
Waarom kunnen we niet snappen dat wie meer inslaat dan verbruikt, het teveel door de insuline wordt weg gestouwd voor later.En als later niet komt,of het niet nodig is, en er komt nog meer bij . . . . . . .
Wat weten we goed wat ongezond is, of zit het meer in het verbruik.