Dikke mensen hebben heel wat te verduren. In landen als Jamaica zijn ronde billen een reflectie van het schoonheidsideaal. In de Westerse maatschappij zit het nogal anders in elkaar. Gewichtsstigma is ongezien en ongehoord.
Stel je voor dat je op straat voortdurend met een afkeurende blik wordt nagekeken, mompelend opmerkingen krijgt van voorbijgangers of dat er stiekem om je wordt gelachen. Dat je in kledingwinkels jouw maat niet kunt vinden of alleen in een uithoek. Dat je in de sportschool wordt genegeerd. Dat je op verjaardagen te horen krijgt dat je de taart zeker wel lust. Dat je niet comfortabel op een stoel op het terras of in een vliegtuig kunt zitten. Dat je geen ijsje in het openbaar durft te eten. Dat mensen ongevraagd advies geven over jouw gezondheid.
Zulke stigmatiserende situaties ervaren dikke mensen dagelijks.
Gewicht en lichaamsvorm maken gevoelens los. Kritiek, intimidatie, discriminatie en zelfs haat zijn uitingen van fat shaming. Het gebeurt bedoeld en onbedoeld als gevolg van gewoontes en ingebakken standaarden zoals het maximum draaggewicht van een fiets. Het zorgt ervoor dat mensen zich schuldig voelen over voeding en beweging en zich schamen voor hun lichaam. Hun eigenwaarde, zelfvertrouwen en het vertrouwen in anderen krijgen een flinke deuk. Ze voelen zich nooit goed genoeg. Mensen met overgewicht gelden als lui, ongezond, lelijk, vies en ongedisciplineerd.
In onze maatschappij zit het gewichtsstigma verkapt in bepaalde wetten, regels, procedures en organisaties. De banenmarkt is een uitdaging voor dikke mensen. Sollicitaties lopen op niks uit; het vinden van een baan voor de dikke kandidaat is lastig vergeleken met de ‘meer representatieve’ slanke kandidaat. Niet zelden moeten dikke mensen, en vooral vrouwen, genoegen nemen met een baan onder hun niveau en een lager salaris. Dat blijkt uit verschillende wetenschappelijke studies.
Dik bij de dokter
Zelfs de gezondheidszorg discrimineert op gewicht. Denk aan verzekeraars die mensen met een hoge BMI uitsluiten of een hogere premie laten betalen. Flink wat wetenschappelijke onderzoeken laten zien dat artsen, verpleegkundigen en andere zorgverleners vaak negatief denken over dikke patiënten. Ze zouden minder goed doktersadvies opvolgen en zien te veel eten en te weinig bewegen als enige oorzaak van het overgewicht. Dat heeft invloed op hoe artsen omgaan met de patiënt en gezondheidsklachten beoordelen. Al gauw worden patiënten weggestuurd met de boodschap eerst maar eens te beginnen met afvallen, ongeacht of de klachten te maken hebben met het overgewicht van de patiënt.
Meer dan eten en bewegen alleen
Het Partnerschap Overgewicht Nederland (PON) geeft knelpunten weer in de aanpak van overgewicht. In een infographic staat geschreven: “Fragmentarische aanpak van overgewicht en obesitas en onvoldoende kennis van en aandacht voor bijdragende en onderliggende sociale en medische factoren.” En dat is precies wat knelt. In Nederland ligt de nadruk op het gewichtsgerelateerd gezondheidsrisico. Maar niet alle klachten zijn te wijten aan een te hoog gewicht. Dikke mensen hebben een verhoogd gezondheidsrisico, maar hun probleem zit niet alleen in hun gewicht. Dat vraagt om een kritische blik op de gangbare overtuigingen van de oorzaak en aanpak van de risico’s die zij lopen.
Overgewicht is niet domweg het resultaat van te veel eten en te weinig bewegen. Naast leefstijl en voedselomgeving spelen factoren een rol zoals erfelijkheid, medicijnen, hormonen, psyche, neurobiologie, cosmetica en sociaaleconomische status. Experts noemen obesitas niet voor niets een multifactoriële ziekte.
De wortel
Eigenlijk weten we geen bal van discriminatie op basis van gewicht. Er is nog maar nauwelijks onderzoek naar de gevoelens van dikke mensen in respons op hoe hun omgeving hen bekijkt en behandeld. Dit in tegenstelling tot discriminatie op basis van geslacht, etniciteit, seksualiteit of beperking.
Er zijn genoeg mensen met overgewicht die een gelukkig leven leiden, maar vraag hen of ze het gewichtsstigma ervaren en het antwoord is duidelijk en volmondig “ja”. Volgens Noortje van Amsterdam van de Universiteit Utrecht, een van de weinigen die onderzoek doet naar de positie van dikke mensen, heeft het te maken met individuele verantwoordelijkheid. In Nederland heerst een sociale druk om slank te zijn. Lukt dat niet, dan doe je iets verkeerd. Het slankheidsideaal is zo diep geworteld in onze maatschappij dat een complete verschuiving nodig is om te erkennen dat gezondheid niet af te lezen is aan je lichaamsvorm.
Inclusieve samenleving
Ierse onderzoekers stelden onlangs dat het woord obesitas toe is aan vervanging om verwarring te voorkomen tussen beschrijvende vaktaal en de duidelijk veroordelende betekenis van het woord onder het brede publiek. Het voorkomen van stigmatisering draait echter om een gelijke behandeling van dikke mensen, waarbij enkel een naamsverandering niet gaat helpen. Net zoals het niet gaat om het veranderen van het lichaamsgewicht, maar het streven naar een samenleving die vrij van stigmatiserende discriminatie is.
Wil je zien hoe jij scoort op impliciete gewichtsbias, doe dan de gevalideerde weight test. Betrap jij jezelf op stigmatisering?
Dit artikel afdrukken
Zulke stigmatiserende situaties ervaren dikke mensen dagelijks.
Mensen met overgewicht worden stereotyperend gezien als lui, ongezond, lelijk, vies en ongedisciplineerdVooroordelen
Gewicht en lichaamsvorm maken gevoelens los. Kritiek, intimidatie, discriminatie en zelfs haat zijn uitingen van fat shaming. Het gebeurt bedoeld en onbedoeld als gevolg van gewoontes en ingebakken standaarden zoals het maximum draaggewicht van een fiets. Het zorgt ervoor dat mensen zich schuldig voelen over voeding en beweging en zich schamen voor hun lichaam. Hun eigenwaarde, zelfvertrouwen en het vertrouwen in anderen krijgen een flinke deuk. Ze voelen zich nooit goed genoeg. Mensen met overgewicht gelden als lui, ongezond, lelijk, vies en ongedisciplineerd.
In onze maatschappij zit het gewichtsstigma verkapt in bepaalde wetten, regels, procedures en organisaties. De banenmarkt is een uitdaging voor dikke mensen. Sollicitaties lopen op niks uit; het vinden van een baan voor de dikke kandidaat is lastig vergeleken met de ‘meer representatieve’ slanke kandidaat. Niet zelden moeten dikke mensen, en vooral vrouwen, genoegen nemen met een baan onder hun niveau en een lager salaris. Dat blijkt uit verschillende wetenschappelijke studies.
Dik bij de dokter
Zelfs de gezondheidszorg discrimineert op gewicht. Denk aan verzekeraars die mensen met een hoge BMI uitsluiten of een hogere premie laten betalen. Flink wat wetenschappelijke onderzoeken laten zien dat artsen, verpleegkundigen en andere zorgverleners vaak negatief denken over dikke patiënten. Ze zouden minder goed doktersadvies opvolgen en zien te veel eten en te weinig bewegen als enige oorzaak van het overgewicht. Dat heeft invloed op hoe artsen omgaan met de patiënt en gezondheidsklachten beoordelen. Al gauw worden patiënten weggestuurd met de boodschap eerst maar eens te beginnen met afvallen, ongeacht of de klachten te maken hebben met het overgewicht van de patiënt.
Meer dan eten en bewegen alleen
Het Partnerschap Overgewicht Nederland (PON) geeft knelpunten weer in de aanpak van overgewicht. In een infographic staat geschreven: “Fragmentarische aanpak van overgewicht en obesitas en onvoldoende kennis van en aandacht voor bijdragende en onderliggende sociale en medische factoren.” En dat is precies wat knelt. In Nederland ligt de nadruk op het gewichtsgerelateerd gezondheidsrisico. Maar niet alle klachten zijn te wijten aan een te hoog gewicht. Dikke mensen hebben een verhoogd gezondheidsrisico, maar hun probleem zit niet alleen in hun gewicht. Dat vraagt om een kritische blik op de gangbare overtuigingen van de oorzaak en aanpak van de risico’s die zij lopen.
Overgewicht is niet domweg het resultaat van te veel eten en te weinig bewegen. Naast leefstijl en voedselomgeving spelen factoren een rol zoals erfelijkheid, medicijnen, hormonen, psyche, neurobiologie, cosmetica en sociaaleconomische status. Experts noemen obesitas niet voor niets een multifactoriële ziekte.
Het gewichtsstigma blijft onbesprokenDe overheid wil Nederlanders met overgewicht helpen. Campagnes zoals ‘Fit op jouw manier’ sporen burgers aan om gezond te eten, meer te bewegen en gewicht te verliezen. Dat versterkt het idee dat dik zijn onacceptabel is. Ook in de gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) staan gezonde voeding en beweging centraal. Daarnaast is er aandacht voor leefstijlfactoren zoals slaap en stress. Het gewichtsstigma blijft onbesproken, terwijl het een trigger is voor stress en nadelige gevolgen heeft voor de emotionele, psychologische en fysieke gezondheid. Gewichtsdiscriminatie verhoogt het risico op depressie, angst, drugsgebruik en zelfmoordgedachten. Bovendien worden gedupeerden er nog dikker van. De cirkel is daarmee rond.
De wortel
Eigenlijk weten we geen bal van discriminatie op basis van gewicht. Er is nog maar nauwelijks onderzoek naar de gevoelens van dikke mensen in respons op hoe hun omgeving hen bekijkt en behandeld. Dit in tegenstelling tot discriminatie op basis van geslacht, etniciteit, seksualiteit of beperking.
Er zijn genoeg mensen met overgewicht die een gelukkig leven leiden, maar vraag hen of ze het gewichtsstigma ervaren en het antwoord is duidelijk en volmondig “ja”. Volgens Noortje van Amsterdam van de Universiteit Utrecht, een van de weinigen die onderzoek doet naar de positie van dikke mensen, heeft het te maken met individuele verantwoordelijkheid. In Nederland heerst een sociale druk om slank te zijn. Lukt dat niet, dan doe je iets verkeerd. Het slankheidsideaal is zo diep geworteld in onze maatschappij dat een complete verschuiving nodig is om te erkennen dat gezondheid niet af te lezen is aan je lichaamsvorm.
Inclusieve samenleving
Ierse onderzoekers stelden onlangs dat het woord obesitas toe is aan vervanging om verwarring te voorkomen tussen beschrijvende vaktaal en de duidelijk veroordelende betekenis van het woord onder het brede publiek. Het voorkomen van stigmatisering draait echter om een gelijke behandeling van dikke mensen, waarbij enkel een naamsverandering niet gaat helpen. Net zoals het niet gaat om het veranderen van het lichaamsgewicht, maar het streven naar een samenleving die vrij van stigmatiserende discriminatie is.
Dik is net als dun, klein en groot, kort en lang, een omschrijvingDe stichting Dikke Vinger zet zich in voor een samenleving waarin dikke mensen in gelijkwaardigheid en vrijheid kunnen leven. We moeten af van de misperceptie dat dikke mensen lui, ongezond, lelijk, vies en ongedisciplineerd zijn. “Stichting Dikke Vinger wil niet het lichaamsgewicht van mensen veranderen (in de hoop dat zij dan niet meer gestigmatiseerd worden), want voor hulp-bij-afvallen kun je overal terecht in de wereld. Wij willen de systemen aanpakken die dikke mensen buitensluiten, benadelen en beperken.” De aanpak van de stichting richt zich op de media, medische wereld, instellingen zoals het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en op het starten van een maatschappelijk debat. Want een eerste stap om het gewichtsstigma tegen te gaan is aandacht en bewustwording. Dik is net als dun, klein en groot, kort en lang, een omschrijving.
Wil je zien hoe jij scoort op impliciete gewichtsbias, doe dan de gevalideerde weight test. Betrap jij jezelf op stigmatisering?
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Nee, ik merk helemaal niks van dat al, misschien omdat het mij geen ene moer interesseert wat een ander vind? Mijn instelling is dat als ze het niet willen zien kijken ze maar een andere kant op. Scheelt misschien ook als je geen grote vriendenkring hebt waar je dagelijks mee te maken hebt, hoewel dat tegenwoordig ook niks uitmaakt, want het merendeel van de mensen heeft vaak toch in meer of mindere mate overgewicht. En het ligt er misschien aan waar je woont, waar je op straat tussenloopt, in bepaalde steden/gebieden heb je nu eenmaal dikkere mensen dan elders.
Dat dikke mensen een probleem hebben dat verder reikt dan hun lichamelijke gezondheid moge duidelijk zijn. Maar wie is daar verantwoordelijk voor? Toch op de eerste plaats zij zelf. En we gaan dikke mensen echt niet helpen door hun het hand boven het hoofd te houden en het als de verantwoordelijkheid van de overheid te gaan zien. Zachte heelmeesters maken immers stinkende wonden. Ik ken overigens genoeg dikke mensen die vol zelfvertrouwen in het leven staan.
Jammer dat die stichting "Dikke Vinger" zich alleen inzet voor dikke mensen. Want behalve dikker, wordt de samenleving ook steeds agressiever. En ook dáárbij spelen naast leefstijl en omgeving ook factoren zoals erfelijkheid, medicijnen, hormonen, psyche, neurobiologie en sociaaleconomische status een rol. Dus waarom pleit je niet ook meteen voor een meer agressie-inclusieve samenleving? De naam van die stichting - Dikke Vinger - past er alvast perfect bij!
Elske, je schrijft hierboven dat er in de GLI geen aandacht is voor stigma. GLI staat voor gecombineerde leefstijlinterventie en er zijn inmiddels diverse GLI's goedgekeurd die vergoed worden door de zorgverzekeraars. Om een GLI te mogen uitvoeren moet je een leefstijlcoach zijn die geregistreerd staan bij de beroepsvereniging BLCN. Ook zijn er GLI's die kunnen worden uitgevoerd door een team van professionals zoals fysiotherapeuten en dietisten.
Waarom licht ik dit hierboven nog even toe? Omdat ik met de Academie voor leefstijl en gezondheid sinds 2011 een gedegen en pittige opleiding biedt tot leefstijlcoach. In deze opleiding zit veel meer dan kennis over voeding, beweging, stress, slaap en ontspanning. Ik weet niet waar je uit afleidt dat er in de GLI geen ruimte is voor gewichtsstigma. In ieder geval besteden we er in de opleiding ruim aandacht aan. Niet alleen dat iedereen stigmatiseert en waarom we dat doen. Maar ook hoe je daar als zorgprofessional mee omgaat en hoe je in gesprek gaat over overgewicht en obesitas.
Het boek Vet belangrijk van Liesbeth van Rossum en Mariette Boon staat al jaren op onze literatuurlijst. Hierin wordt heel duidelijk aangegeven dat overgewicht geen eigen schuld dikke bult is. Als ik de reacties hieronder zie, zijn er nog veel mensen die dat boek eens zouden moeten lezen.
Net zoals tabak en alcohol zijn ook suiker, vet en zout verslavend en hebben ze bij veelvuldig gebruik enorme gevolgen voor je fysieke constellatie. Dik zijn is slechts een van de vele gevolgen. De gevolgen zitten soms al in je DNA opgesloten.
De verslavende werking van ogenschijnlijke normale voedingsmiddelen (chips, burgers, pizza's etc) wordt weggestopt. En waar mogelijk tegengesproken.
De war on drugs is een afleidingsmanoeuvre om de producenten van tabak (hoe lang heeft het niet geduurd voordat er echt werd ingegrepen), alcohol (hoe lang gaat dat nog duren?), suiker, vet en zout een vrije doorgang te geven.
Maarten #2 dat is op z'n minst een gedeelde verantwoordelijkheid.
https://www.forbes.com/sites/williamhaseltine/2022/10/29/salt-fat-and-sugar-how-americans-became-addicted-to-eating/?sh=499aa4b16b8f