De jongste groei van Albert Heijn komt niet van een uitgekiende strategie om meer mensen in zijn winkels te trekken, maar door de overnames van het Noord-Hollandse Deen en de Zuid-Nederlandse supermarktformule Jan Linders. Het is gekochte groei, maar zo groeide Jumbo ook van een kleine supermarkt tot een grote. Forse autonome groei in procenten van de totale markt is nagenoeg onmogelijk.

In 2016 schreef Barbara Rijlaarsdam een bewonderend artikel in de NRC over het ondernemerschap en het tempo waarmee Jumbo onder CEO Frits van Eerd zijn marktaandeel wist uit te bouwen. Het bedrijf wilde €10 miljard jaarlijkse omzet halen. Dat lukte pas in 2022, dankzij corona én een factor die het bedrijf nu nekt: inflatie. De hoge inkoopkosten die volgden als gevolg van de oorlog in Oekraïne en de nasleep van corona zijn de oorzaak van een onvoorziene kink in de kabel. Terwijl het bedrijf in 2020 nog halleluja riep vanwege de gestegen omzet als gevolg van de lockdowns van de horeca, kwamen in 2021 de barsten in de groei-ambitie naar buiten. De kosten liepen hoger op dan de snel gegroeide formule eigenlijk kan trekken.

In 2022 greep het bedrijf naast de kansen om overnames te doen, de enige mogelijkheid om significant terrein te winnen in de traditionele Nederlandse winkelwereld voor kruidenierswaren. Ook loopt de uitbreiding naar Vlaanderen niet lekker en moet er extra geld bij. Enkele dagen geleden moest Jumbo zelfs een nieuwe winkel in Vlaanderen sluiten terwijl het doel juist was om tegen 2027 100 nieuwe winkels te hebben geopend. Of dat nog een haalbare strategie is, is maar de vraag. In België waren de boodschappen relatief duur, maar door de komst van AH en Jumbo is het algehele prijsniveau gedaald. Winkels openen met kwaliteit en een prijspropositie is dan ook niet meer genoeg. Bovendien lijkt het land al een surplus aan supermarktwinkels te hebben.

In het concurrentiespel dat Jumbo zelf heeft gekozen, leeft het bedrijf dus eigenlijk boven zijn stand
Keerpunt 2022
2022 markeert dan ook een keerpunt in Veghel. Jumbo greep naast Jan Linders, een formule in zijn eigen achtertuin. CEO Frits van Eerd raakte in opspraak en moest zijn functie opgeven. Pater familias Karel van Eerd overleed. De blauwe Noord-Hollanders van AH wonnen met glans marktaandeel en ook Lidl en Aldi pakten samen 0,6% van de markt erbij. Dat ging ten koste van de kansen die Jumbo zo graag had willen pakken om het marktaandeel van Albert Heijn verder te kunnen benaderen. Het tegenovergestelde gebeurde en het gat tussen Jumbo en AH werd juist weer groter, terwijl ook de Duitse discounters groeiden. Ten koste van de ruimte die Jumbo al had veroverd en nog had willen pakken.

Dat is "een signaal dat je niet wilt krijgen’’, zegt marktkenner Inga Blokker in het AD.

Volgens supermarktkenner Rupert Parker Brady is het tijd voor een nieuw verhaal bij Jumbo. Het bedrijf spiegelde zich altijd aan AH. Karel van Eerd, de vader van Frits, liet Zaandam zelfs openlijk weten dat Jumbo permanent in oorlog is met de blauwe dominantie in boodschappenland via een legerhelm in zijn kantoor met de tekst 'AH, here we come'.

Jumbo moet leren ophouden een afgeleide te zijn van Albert Heijn
Zuiniger
Maar willen winnen van AH is voorbij, een strategie uit het verleden. Dat geldt ook voor de ruime sportsponsoring (Max Verstappen, Jumbo-Visma). De gele formule uit Brabant die een landelijke speler werd, moet weer een warm familiebedrijf worden met oog voor betaalbare duurzaamheid. Vergeet de strijd met AH en let op Aldi en Lidl, zegt Parker Brady. Recent legde hoogleraar retailmarketing Laurens Sloot op Foodlog uit dat Jumbo zijn prijzen fors verder moest verhogen dan AH omdat de Brabanders eigenlijk te weinig verdienen. In het concurrentiespel dat Jumbo zelf heeft gekozen, leeft het bedrijf dus eigenlijk boven zijn stand.

Kitty Koelemeijer, hoogleraar marketing aan de zakenuniversiteit van Nijenrode laat het AD weten: "Je wilt niet uitstralen dat je zoveel geld verdient dat je het zomaar even in een sportteam kan stoppen. Je wilt in deze tijd juist laten zien dat je ook op de centen moet letten.’’ Doe goed, doe zuiniger en doe vooral iets voor je klanten en maakt hen dat heel erg duidelijk, zegt ze met zoveel woorden.

Het Algemeen Dagblad signaleert dat de nieuwe koers al doordringt in de winkels: minder Max en een spaaractie voor vershoudbakjes tegen voedselverspilling. Verder meldt de krant dat Jumbo extra mensen werft om verduurzaming te versnellen en stopt met het invliegen van groente en fruit en - en net als alle andere supermarkten - voor 100% 1-ster vleeskuiken gaat. Het bedrijf moet consolideren en niet willen winnen van AH, maar zijn eigen plek en eigen waarde in de markt definiëren. Jumbo moet leren ophouden een afgeleide te zijn van Albert Heijn.
Dit artikel afdrukken