In tien jaar tijd is de soortenrijkdom van insecten met een derde afgenomen, schrijven Duitse onderzoekers in het wetenschappelijke tijdschrift Nature. Een direct causaal verband met de landbouwpraktijk hebben ze, op lokaal niveau, niet kunnen vaststellen. De onderzoekers vermoeden dat landbouw een groter effect op een veel ruimere landschappelijke schaal. Maar dat is vooralsnog speculatie.
Insectensterfte is een feit. Vermoedens waren er al, en na de eerste verontrustende publicatie van de inmiddels wereldberoemde amateur-entomologen van Krefeld verschenen er meer en meer onderzoeken. Die hadden echter hun beperkingen in tijd, bereik en mate van detail. Deze week verscheen een nieuwe (om zijn systematische opzet in een opinie geprezen) studie in Nature. De auteurs waren op zoek naar een causale relatie tussen insectenafname en intensiteit van landgebruik. Op lokaal niveau hebben ze die niet eenduidig kunnen vaststellen.
Een team van de Technische Universiteit München verzamelde tussen 2008 en 2017 regelmatig insecten en andere geleedpotigen (zoals spinachtigen en duizendpoten) op 290 locaties in drie regio's: op de Zwabische Alb in Zuid-Duitsland, in Hainich - een beboste heuvelrug in Thüringen - en in Schorfheide in Brandenburg. "We hadden niet verwacht dat een dergelijke daling in slechts tien jaar tijd zou worden waargenomen - het is beangstigend, maar het past in het beeld dat steeds meer studies laten zien," zegt co-auteur Wolfgang Weisser op Agrarheute.
150 locaties bestonden uit gras- en weilanden, die twee keer per jaar werden bemonsterd met netten. De overige 140 lagen in bossen. Dertig daarvan werden jaarlijks onderzocht met vallen, de rest eens per 3 jaar. De onderzochte graslanden varieerden van graslanden waar een paar dagen per jaar schapen graasden tot weilanden waar meerdere keren per jaar werd gemaaid en bemest. Ook de bosgebieden werden ingedeeld in categorieën met weinig of intensief beheer.
Verschillen
In totaal ving en telde het team meer dan 1 miljoen insecten van 2.700 soorten. In weilanden bleek de teruggang in biomassa 67% te zijn, in aantallen 78% en in soortenrijkdom 34%. In de bosgebieden nam de biomassa met 41% en de soortenrijkdom met 36% af, maar werd geen significante afname in aantallen vastgesteld.
Opvallend was dat de sterkste afname in de grasgebieden plaatsvond die omringd waren door akkerbouwland en vooral 'honkvaste' soorten betrof. In de bossen werd de sterkste afname vastgesteld bij insectensoorten die zich makkelijk en ver verplaatsen.
Landschapsschaal
De oorzaken zijn onbekend. Uit de resultaten blijkt, zo schrijven de auteurs, dat insectensterfte niet beperkt blijft tot de open (bebouwde) ruimte maar overal voorkomt, ook in bossen.
"Onze resultaten", zeggen de onderzoekers, "suggereren dat de belangrijkste aanjagers van de achteruitgang van insecten zich op grotere ruimtelijke schalen manifesteren en (in ieder geval voor graslanden) in verband worden gebracht met de landbouw op landschapsniveau." Om onderbouwd te kunnen zeggen wat de oorzakelijke verbanden zijn en in welke mate de landbouw de sterfte bepaalt, is nader onderzoek nodig, aldus Agrarheute.
Dit artikel afdrukken
Onze resultaten suggereren dat de belangrijkste aanjagers van de achteruitgang van insecten zich op grotere ruimtelijke schalen manifesteren en (in ieder geval voor graslanden) in verband worden gebracht met de landbouw op landschapsniveauTien jaar lang, 290 locaties
Een team van de Technische Universiteit München verzamelde tussen 2008 en 2017 regelmatig insecten en andere geleedpotigen (zoals spinachtigen en duizendpoten) op 290 locaties in drie regio's: op de Zwabische Alb in Zuid-Duitsland, in Hainich - een beboste heuvelrug in Thüringen - en in Schorfheide in Brandenburg. "We hadden niet verwacht dat een dergelijke daling in slechts tien jaar tijd zou worden waargenomen - het is beangstigend, maar het past in het beeld dat steeds meer studies laten zien," zegt co-auteur Wolfgang Weisser op Agrarheute.
150 locaties bestonden uit gras- en weilanden, die twee keer per jaar werden bemonsterd met netten. De overige 140 lagen in bossen. Dertig daarvan werden jaarlijks onderzocht met vallen, de rest eens per 3 jaar. De onderzochte graslanden varieerden van graslanden waar een paar dagen per jaar schapen graasden tot weilanden waar meerdere keren per jaar werd gemaaid en bemest. Ook de bosgebieden werden ingedeeld in categorieën met weinig of intensief beheer.
Verschillen
In totaal ving en telde het team meer dan 1 miljoen insecten van 2.700 soorten. In weilanden bleek de teruggang in biomassa 67% te zijn, in aantallen 78% en in soortenrijkdom 34%. In de bosgebieden nam de biomassa met 41% en de soortenrijkdom met 36% af, maar werd geen significante afname in aantallen vastgesteld.
Opvallend was dat de sterkste afname in de grasgebieden plaatsvond die omringd waren door akkerbouwland en vooral 'honkvaste' soorten betrof. In de bossen werd de sterkste afname vastgesteld bij insectensoorten die zich makkelijk en ver verplaatsen.
Landschapsschaal
De oorzaken zijn onbekend. Uit de resultaten blijkt, zo schrijven de auteurs, dat insectensterfte niet beperkt blijft tot de open (bebouwde) ruimte maar overal voorkomt, ook in bossen.
"Onze resultaten", zeggen de onderzoekers, "suggereren dat de belangrijkste aanjagers van de achteruitgang van insecten zich op grotere ruimtelijke schalen manifesteren en (in ieder geval voor graslanden) in verband worden gebracht met de landbouw op landschapsniveau." Om onderbouwd te kunnen zeggen wat de oorzakelijke verbanden zijn en in welke mate de landbouw de sterfte bepaalt, is nader onderzoek nodig, aldus Agrarheute.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Een universiteit, 10 jaar lang op 290 locaties meetingen, grondige analyses maar geen conclusie, ik heb 't Duitse stuk gelezen, de treurnis druipt er vanaf dat ze de landbouw niet als hoofdschuldige kunnen aanwijzen.
De laatste zin is dan wel weer een universitair onderzoeker waardig, er is meer onderzoek nodig. Nog nooit een andere afsluiting van een universitair onderzoek gelezen denk ik.
Frank, wie of wat zou je een andere voor de hand liggende oorzaak vinden?
Klimaatverandering. Meer?
Stel dat insecten net als vliegtuigen zijn. Die hebben een actieradius. Stel dat er tussen twee boomgaarden te veel afstand zit, net als tussen continenten. Dan wordt het moeilijk om van habitat naar habitat te hoppen. Vroeger had iedereen wel een paar fruitbomen in de tuin staan, waardoor er gedurende een groot gedeelte van een jaar insecten makkelijk konden bijtanken bij migratie van 't ene gebied naar een nieuw foerage gebied. De wereld zou enorm veranderen als particulieren allemaal een fruitboompje of struik zouden planten. Ook als komt er bijna geen fruit of bessen aan of wordt deze vergeten te plukken, maakt niet uit, je geeft insecten wel meer kans. Of het aan de bestrijdingsmiddelen ligt, weet ik niet, maar de middelen van 30 jaar geleden waren veel giftiger als die van tegenwoordig, dus dat strookt niet direct met de daling van de populatie, maar ik ben dan geen deskundige, ik gooi alleen maar een appeltje op.
#2 Monocultuur in bosbouw?
Op Schwäbischen Alb zal voornamelijk de letterzetter veel voorkomen.
Eindconclusie geen causale verbanden, dus de landbouw kan nog niet de schuld worden gegeven. Het ziet er niet naar uit dat men heel veel verder heeft gezocht naar oorzaken (kan nu helaas niet bij artikel zelf). Uit eerdere studies werd de opwarming van de aarde aangewezen, windmolens, gewasbeschermingsmiddelen, etc, etc. Ik kan er ook nog wel wat bij verzinnen, zo kunnen vogels makkelijker insecten vinden boven grasland dan in de bossen, verklaart misschien ook het verschil. De afname blijft zorgwekkend, maar het betrof hier veelal zeldzamere soorten die afnamen en is het mogelijk iets specifiekers wat die soorten treft. De algemene soorten doen het wel goed. Ecologie en biodiversiteit zijn complex (dat maakt ze ook robuust, valt 1 soort weg is er wel een andere die hetzelfde kan/profiteert; Darwin at his best), maar hoe zouden moeten we de terug gang stoppen? De druk op de ruimte (zeker in NL) en het voeden van de groeiende bevolking zal ook moeten doorgaat, totdat de wal het schip keert?