De Nederlandse 'ketenorganisatie voor duurzame, biologische landbouw en voeding' Bionext legt op z'n site en op AGF waar de Duitse ophef op gebaseerd is.

In diverse Duitse biowinkels lag vorige week opvallend goedkope witlof. Waar de normale prijs rond de 6 of 7 euro per kilo ligt, kostte deze witlof maar 4 kilo. Dat kon omdat de witlof - door een Nederlands bedrijf - van een met behulp van 'CMS' geteeld ras was. CMS is een 'light' vorm van genetische manipulatie, die binnen de Europese wetgeving voor biologische voeding wel toegestaan is.

Bionext schrijft: CMS staat voor Cytoplasmatische Mannelijke Steriliteit. Dit is een eigenschap die van nature in sommige gewassen voorkomt, bijvoorbeeld in radijs. Bij zo'n gewas is zelfbevruchting niet mogelijk en daardoor kunnen veredelaars makkelijker uniforme rassen produceren. De eigenschap kan ook door middel van protoplastfusie worden ingebouwd in nieuwe gewassen. Bij deze techniek fuseren de protoplasten (cellen zonder celwand) van de ene ouder met cellen zonder kern (die cytoplasmatisch mannelijk steriel zijn) van de andere ouder. Dit gebeurt door middel van elektrische of chemische stimuli. Hierdoor ontstaat een nieuwe CMS-lijn die gebruikt kan worden voor ontwikkeling van CMS-hybriden. Protoplastfusie is vooral gebruikt om CMS in te bouwen in witlof en diverse koolgewassen.

Volgens de Europese GGO Richtlijn is protoplastfusie een genetische modificatie techniek, maar eentje die is vrijgesteld van de GGO Richtlijn, hetgeen tot gevolg heeft dat voor rassen die met deze techniek gemaakt zijn geen milieu risico analyse of etikettering geldt. De wetgeving rondom biologische landbouw verwijst direct naar de GGO Richtlijn. De facto is protoplastfusie ook in de biologische landbouw toegestaan. Maar diverse biologische keurmerken, zoals Demeter, Bioland en Naturland, hanteren (bovenwettelijke) richtlijnen die CMS-rassen niet toestaan. Vandaar de verlaagde prijzen voor deze 'toch eigenlijk net niet helemaal biologische' witlof.

Het is overigens mogelijk zonder CMS uniforme rassen te kweken. Biologische veredelingsbedrijven zetten daarvoor in op 'zelfincompatibiliteit' (SI). Dat is een natuurlijke eigenschap van planten die er voor zorgt dat de plant zijn eigen stuifmeel niet accepteert. Maar SI is minder waterdicht en bovendien bewerkelijker dan CMS. Om te zorgen dat er voor de biologische telers voldoende keus over blijft in witlofrassen die niet met protoplastfusie gemaakt zijn, moet er juist in de ontwikkeling van nieuwe SI-witlofrassen geïnvesteerd worden, besluit Bionext. Dan kan echte biologische witlof ook weer voor een schappelijke prijs in de winkel liggen.

Fotocredits: witlof in het gelid, uitsnede, .....antonio.....
Dit artikel afdrukken