We volgen de richtlijnen van het Voedingscentrum
“Daar hebben we geen expert voor in dienst,“ vertelt Gustaaf. “ Het Voedingscentrum deelt alle voedingsmiddelen in 3 categorieën: De 1e categorie bevat de gezondste voedingsmiddelen die passen in de Schijf van Vijf. De 2e categorie kan 3-5x per dag gegeten worden. En de 3e categorie (de meest ongezonde) mag maximaal 3x per week gegeten worden. Die indeling houden we aan.
Als ik mijn winkelmandje vol heb, scan ik even alles. Is het nou groen of rood. En het helpt gewoon. Bij al die rode dingen denk ik: ja het is eigenlijk waarAlleen hebben we de 2 categorieën buiten de Schijf van Vijf ieder in 2 subgroepen gesplitst, om te voorkomen dat alles in 1 groep valt. Anders hebben consumenten niets te kiezen. Vooral de meest ongezonde groep is erg groot. We hebben dit besproken met experts, om er zeker van te zijn dat er geen onlogische indeling zou ontstaan.”
Heel bewust gekozen voor kleurtjes
“De Schijf van Vijf krijgt groen. En dan gaat het van licht geel tot diep rood. En diep rood is helemaal de onderkant. Ik probeer het ook zelf. Als ik mijn winkelmandje vol heb, scan ik even alles. Is het nou groen of rood. En het helpt gewoon. Bij al die rode dingen denk ik: ja het is eigenlijk waar.”
Tussen pindakaas en pindakaas kiezen
Regelmatig worden gebruikers gevraagd naar hun behoefte, ook bij gezondheid. Over het algemeen denken mensen wel te weten wat er in de Schijf van Vijf valt. ‘Je hoeft mij niet te vertellen dat een appel gezond is, dat weet ik. Ik wil tussen verschillende soorten pindakaas kunnen kiezen.’ De één heeft iets meer zout en de ander iets meer suiker. Wat is nou beter en wat is nou slechter. Of de verschillen tussen zakken chips.
Waar we naartoe willen -en we zien nu de eerste tekenen daarvan- is dat producenten zich meer richten op de grote vraag naar duurzaam voedselWe werken er heel hard aan
“We hebben nu een kleine 20.000 producten op gezondheid gescoord. Maar dat betekent in de praktijk dat je nog best wel vaak een product tegenkomt dat we niet hebben. We werken er heel hard aan. Ik hoop dat we binnen 1-2 maanden de A-merken en een groot deel van de huismerken van de grote supermarkten Jumbo en Albert Heijn meer wel dan niet hebben. Zodat je in de winkel echt een goed beeld kan hebben over hoe gezond je boodschappen zijn.”
Elke nacht gaan de ‘scrapers’ op zoek naar wijzigingen
Een bijkomend probleem is dat de data al zijn verouderd na een half jaar of een jaar. “Gaat dat zo snel?” vraag ik Gustaaf: ”Ja, bijvoorbeeld bij de frisdranken zie ik het gewoon. Die zijn allemaal al veranderd.” De vraag is dan: Hoe recent moet de data zijn? “Wat we nu dus doen, is dat we elke nacht die ‘scrapers’ draaien om te kijken of er wijzigingen zijn. En voor frisdrank is het inmiddels opgelost. Maar dat is nog niet bij alle productcategorieën. Daar zijn we nog mee bezig. Het is niet nodig om elke nacht de hele winkelinhoud te ‘scrapen’, dat zou wel heel veel datacapaciteit vragen. Maar het moet wel heel regelmatig.”
E-nummers moet een persoonlijke keuze zijn
“En doe je nog iets met E-nummers?” Mijn vraag kan niet uitblijven: “Ja, het kwam ook uit ons gebruikersonderzoek. Mensen zeggen ‘Je kunt wel naar de Schijf van Vijf kijken, maar ik wil gewoon dat er geen E-nummers in zitten.’ Het begrip E-nummer is heel vaag”, vindt Gustaaf. “Want geschrapte wortel is ook al een E-nummer. Wat wij willen gaan doen is een filter inbouwen, dan kun je screenen op een bepaald E-nummer, of op Paleo, of op Sonja Bakker. Maar als we dat inbouwen wordt het geen standaard filter: ik wil ervoor waken dat dat soort hypes meer gewicht krijgen dan het Voedingscentrum. Het moet echt een persoonlijke keuze zijn om producten te kiezen op basis van E-nummers.”
De database laat effecten zien van het Vinkje
In hun database kan Gustaaf zien dat in frisdranken de calorieën verminderen als de grens van het Vinkje strenger wordt. (Het Vinkje is een gezondheidslogo. Het staat op producten van deelnemende producenten. Om een logo te dragen, moeten de producten voldoen aan bepaalde eisen. Voor frisdrank is dat o.a. een maximale hoeveelheid calorieën.) Toch nog wat positiefs over het Vinkje, dat nu nogal onder vuur ligt. “Jawel,” zegt Gustaaf, “Maar wel met de nuance dat ik ook kritisch ben over het Vinkje. Het heeft echt iets laten liggen, en dat is draagvlak.” Iets waar Questionmark heel bewust aan bouwt.
In hun database kan Gustaaf zien dat in frisdranken de calorieën verminderen als de grens van het Vinkje strenger wordtQuestionmarks boodschappenlijstje
Gustaaf is een enthousiaste gebruiker van de testversie: “Straks zet mijn vrouw er vanuit haar werk de boodschappen op. En ik fiets naar huis via de winkel. Bij elke boodschap staat een klein vergroot glaasje. En als je daarop klikt zie je de alternatieven die in jouw supermarkt te koop zijn op volgorde van duurzaamheid. En in de toekomst ook op volgorde van gezondheid. Bijvoorbeeld pindakaas: Wist je misschien niet, maar in jouw supermarkt is ook die andere pindakaas te koop en daar zit veel minder suiker in.”
“Waar we naartoe willen -en we zien nu de eerste tekenen daarvan- is dat producenten zich meer richten op de grote vraag naar duurzaam voedsel,” zegt Gustaaf. “Deze vraag én het aanbod zichtbaar maken, dat is wat Questionmark doet.”
Ik zie dit wel gebeuren: dat het beschikbaar maken van deze informatie over duurzaamheid, diervriendelijkheid, mensenrechten en gezondheid, zoals Questionmark dat doet, veranderingen stimuleert. Bij zowel bedrijven als consumenten.
Deze tekst verscheen op de website van HAS Hogeschool en maakt deel uit van een serie blogs van lector Annet Roodenburg.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Het maakt nieuwsgierig, zo'n initiatief. Aangezien er net een draadje over frisdrank is geweest, is het toch aardig om te kijken welk plaatsje e.a. krijgt.
Coca Cola light blijkt 'redelijk' te worden gevonden. Maar met een smaakje (Coca Cola light Lemon) is ie 'matig'. En de stevia variant dan? Die valt in dezelfde categorie als gewone Cola, namelijk in 'nee'. Een opvallend verschil tussen de eerste twee en opvallend géén verschil tussen de laatste twee.
En tja, dan toch die yoghurt. Waar "Optimel yogthurt grieke stijl perzik" volop 'ja' krijgt, scoort "AH Biologisch, Yoghurt Griekse Stijl" een dieprode 'nee'. Tja. O ja, de "Honing Kokos soyaijs" van Frozen Dutch scoort een volle 'ja'! Goed nieuws met dit weer.
De paar Camemberts die beoordeeld zijn, krijgen allen een dieprode 'nee', net als de 85% chocolade van AH. Dat is omdat dat zo gevonden wordt, niet omdat dat uit onderzoek blijkt. Het blijft een probleem, die harde grenzen.
Als ik jouw reactie zo lees Dennis, lijkt het mij dat de gezonde vetten oa vooral in het dieprode nee gezet zullen worden en alle ongezonde mooi groen.........tja dat heb je met een schijf van 5 die nog steeds niet helemaal zou kloppen.
En dan die stelling "we willen de keus tussen verschillende soorten chips", wat een onzin, het is allemaal zooi, of nu de 1 minder zout heeft of minder vet, het blijft een rommelgoedje die alleen een traktatie met een verjaardag zou behoren te zijn en dan 1x een schaal op tafel, leeg is leeg.
Ik vind het wel grappig dat de schrijver "even naar huis via de winkel fietst".......ik denk dat je de fiets toch wel even daar voor de deur moet laten staan, want die mag echt niet mee de winkel in om er even doorheen te fietsen naar huis........
Leuk om de ervaringen te lezen van consument Dennis met de Questionmark App. Ik ben wel benieuwd wat andere vinden. Op de HAS Voedseldialoog website deelt ook een consument haar ervaringen.
De blog wordt hier op Foodlog onder de kwestie “Vinkje” geplaatst, goede plek. Zo’n app zou de rol van een logo deels kunnen overnemen. Het mooie van de App is dat de informatie transparant is, en de geïnteresseerde consument het kan gebruiken. Dat zijn misschien niet zo heel veel consumenten. Maar tegelijkertijd blijft op deze manier de drijfveer voor de producent producten te verbeteren bestaan. Uiteindelijk beïnvloed dat ook wat de consumenten kopen. Dit effect bleek trouwens zichtbaar in de Questionmark database. Bij strenger wordende criteria van het Vinkje gingen de calorieën in frisdranken naar beneden. Waar ik overigens nog wel eens wat beter naar zou willen kijken….
Wat vind je van de categorisering die ik vond Annet? Is die Lemon light Cola een slechtere keuze dan gewone light Cola? Stevia net zo fout als gewone? Honing sojaijs geschikt voor onbeperkt gebruik en Griekse stijl yoghurt een knalrode afrader?
Het zullen kleine ijsjes zijn (minder dan 75 kcal/portie), als ze in de Schijf van Vijf passen. Ik kan zo niet zien wat de portiegrootte is die gebruikt is. Er zijn trouwens aardig wat ijsjes die een 'Ja' krijgen, viel me op. Wat betreft de yoghurt die 'nee' scoort. Dat is een volle yoghurt, daar gaat het mis op verzadigd vet. Het alternatief, de magere yoghurt krijgt wel een 'ja'. Hoewel ik in dat rijtje ook een volle yoghurt zonder vet zie staan. Dat kan niet kloppen, volgens mij.