Wat is biodiversiteit? Biodiversiteit is een kwestie van gezond verstand

Eigenlijk is het onmogelijk om maar één antwoord te geven op de vraag 'wat is biodiversiteit?'. Het antwoord hangt af van je perspectief, en er zijn talloze perspectieven denkbaar van waaruit je naar biodiversiteit kunt kijken. Een kleine greep uit de mogelijkheden:

• Een ecoloog kijkt naar biodiversiteit vanuit het perspectief van ecosystemen: de interacties tussen soorten en hun rol in het behoud van de stabiliteit en veerkracht van ecosystemen;

• Een wetenschapper richt zich op het begrijpen, meten en bestuderen van biodiversiteit door onderzoek te doen naar soortenrijkdom, genetische en functionele diversiteit, en ecologische processen;

• Een econoom focust op het nut van de natuur voor de mens: de bijdrage die de natuur levert aan onze economie en de menselijke welvaart door ecosysteemdiensten te leveren;

• Een antropoloog onderzoekt welke culturele en spirituele betekenis biodiversiteit heeft in verschillende gemeenschappen, en welke waarden en gebruiken er aan gekoppeld zijn;

• Een filosoof beschouwt de ethische, esthetische en kentheoretische aspecten van biodiversiteit, waaronder de relatie tussen mens en natuur, de intrinsieke waarde van biodiversiteit en onze verantwoordelijkheid voor het behoud ervan;

• Een politicus bekijkt biodiversiteit vanuit de (politieke) wens of noodzaak om vastgelegde doelen en verplichtingen na te komen;

• Een beleidsmaker richt zich op het uitvoeren van vastgelegde doelen en verplichtingen door deze te verankeren in beleid en via beleidsinstrumentarium te sturen op de uitvoering van dat beleid;

• Een technoloog richt zich op de rol van technologieën bij het in kaart brengen, monitoren en herstellen van biodiversiteit, bijvoorbeeld via genetische modificatie, modellering en innovaties;

• Een jurist beziet biodiversiteit vanuit een juridisch perspectief, zoals wet- en regelgeving met betrekking tot natuur en milieu, en de verplichting tot het nakomen van internationale en Europese afspraken (en de consequenties van niet-nakoming);

• Een kind ervaart biodiversiteit als een bron van nieuwsgierigheid en verwondering: iets om te ervaren en te ontdekken.

Om constructief met elkaar in gesprek te blijven, moeten we ons bewust zijn van die veelheid aan perspectieven

Alle perspectieven doen ertoe, want er is niet één waarheid. Welk perspectief je voorkeur heeft, is subjectief. Maar om constructief met elkaar in gesprek te blijven, moeten we ons bewust zijn van die veelheid aan perspectieven. Tegelijkertijd moeten we ons ook realiseren dat er één overkoepelend perspectief is dat voor ons allemaal (behalve wellicht voor de nihilisten onder ons) even relevant is: het toekomstperspectief van ons als mens. Biodiversiteit is namelijk in meerdere opzichten van cruciaal belang voor ons voortbestaan. Biodiversiteit is:

• noodzakelijk voor het behoud van gezonde ecosystemen, die op hun beurt essentiële ecosysteemdiensten leveren, zoals waterzuivering, bodemvruchtbaarheid, bestuiving van gewassen en klimaatregulatie;

• cruciaal voor de weerbaarheid van onze leefomgeving tegen de gevolgen van klimaatverandering: biodiverse ecosystemen fungeren als natuurlijke buffers die de gevolgen van extreme weersomstandigheden opvangen, zoals overstromingen en periodes van droogte;

• essentieel om de landbouw veerkrachtiger te maken: weerbaarder tegen ziekten, plagen, droogte, overstromingen en andere stressfactoren, om de milieubelasting omlaag te brengen, om een gezonde populatie van bestuivende insecten te behouden. Kortom, om de productiviteit van het landbouwsysteem op de lange termijn te waarborgen;

• van grote economische waarde: sectoren zoals de landbouw en visserij, toerisme en recreatie, de bouw, de farmaceutische industrie en de biotech sector zijn allemaal afhankelijk van biodiversiteit. Voor het gros van onze bouwmaterialen, medicijnen en industriële grondstoffen zijn biologische grondstoffen nodig.

Biodiversiteit is de motor van ons bestaan. Ons actief inspannen voor het behoud en herstel van biodiversiteit is - vanuit ons eigen toekomstperspectief bezien - simpelweg een kwestie van gezond verstand.