Lees ook
Meatless Farm werd in 2016 in Engeland opgericht door de Deen MortenToft Bech. In een tijd dat de rente daalde tot nagenoeg nul en zelfs negatief werd, wist hij investeerders over te halen om hun geld in het gat in de markt dat hij zag te stoppen. Hij haalde vele tientallen miljoenen op om plantaardig gehakt, burgers, en worstjes te gaan maken die de nieuwe groene consument snel zou gaan proberen en blijvend zou gaan kopen.

Beyond Meat
Het liep anders. Het geld klotste tot voor de oorlog in Oekraïne de vleesvervangersector in. Ook Silicon Valley-miljardairs, waaronder Bill Gates van Microsoft, geloofden al jaren in de markt die open zou gaan. Om er geld aan te verdienen, hoefde je er alleen maar bij te zijn, zo leek het. Gates investeerde in Beyond Meat. Hij vond dat de gehele rijke wereld op nagemaakt vlees over zou moeten gaan. Beyond Meat had een geweldige beursintroductie; de al hoge introductiekoers ging nog eens drie keer over de kop; het bedrijf maakte toen iets meer dan $200 miljoen omzet, maar was volgens de beurs $13 miljard waard. Vier jaar later is het bedrijf nog geen kwart waard van wat de eerste kopers er destijds voor betaalden en maakt het een dikke $400 miljoen omzet op een beurswaarde van net wat meer dan $1 miljard en draait verlies.

Geloof in groei
Vorige maand gingen de Nederlandse bedrijven van Meatless Farm plotseling failliet. Voor de Britse tak werd uitstel van betaling aangevraagd. Het Britse bedrijf is inmiddels opnieuw gestart onder de naam Vegan Fried Chicken (VFC Foods).

Curator Els Doornhein zegt op een treurige situatie te zijn gestuit. De erfenis uit het Nederlandse faillissement van Meatless Farm omvat enorme verliezen, onbetaalde rekeningen van leveranciers, verwaarloosde klanten, voorraden met verlopen houdbaarheidsdata, en ontbrekende merkrechten en recepturen. Dit duidt op een situatie waarin domweg onprofessioneel veel geld is verbrand zonder goed functionerende organisatie. Investeerders geloofden in de groei en moesten ergens heen met hun geld.

Dit duidt op een situatie waarin domweg onprofessioneel veel geld is verbrand zonder goed functionerende organisatie. Investeerders geloofden in de groei en moesten ergens heen met hun geld
Volgens Bech zijn echter externe factoren de schuld van het faillissement, zoals de naweeën van de coronacrisis, leveringsproblemen, inflatie en gestegen energieprijzen. Ook zouden toenemende concurrentie en afnemende vraag naar vleesvervangers het bedrijf hebben beïnvloed.

Plant & Bean
Of concurrentie het grootste probleem was, valt te bezien. Afgelopen juni kondigde het Britse bedrijf Plant & Bean aan curatoren aan te stellen. Het maakte vleesvervangers voor derden, waaronder bijvoorbeeld het ook in Nederland bekende Quorn. Het bedrijf zou last hebben gehad van "aanzienlijke inflatie" als gevolg van stijgende voedsel- en energieprijzen. Het had echter ook te maken met 'operationele problemen' die met enige regelmaat de productie stillegden. De curatoren hielden een dikke 20 medewerkers in dienst om wat dagelijkse activiteiten voort te zetten en de opties voor de verkoop van het bedrijf en zijn machines rustig te kunnen onderzoeken.

Plant & Bean werd opgericht in 2019. In 2020 opende het bedrijf een fabriek die 'de grootste productiefaciliteit van Europa' (55 miljoen kilo per jaar) moest worden en zou leveren aan multinationals. De voormalige Nederlandse topman Edwin Bark - afkomstig van Nestlé - dacht zijn start-up strategisch te kunnen leiden vanuit het voorbeeld van de auto-industrie waarin nog maar een paar merken wereldwijd de dienst uitmaken.

Een kapitale vergissing, want de veganmarkt voor vleesvervangers markt is nog lang niet zo groot dat een paar grote spelers het eindspel verdelen. Bovendien krimpt de markt. Nederland heeft relatief gezien een van de grootste markten voor vleesvervangers ter wereld. De totale marktomzet daalde echter in 2022. Volgens Nielsen IQ bedroeg de daling 4% in 2022 tot € 221 miljoen. ABN Amro zag een daling met 5%. Aan vlees zette de Nederlandse industrie inclusief export bijna €11 miljard om; inclusief zuivel en eieren was dat zelfs bijna €23 miljard.
De vleesverkopen daalden in de Nederlandse supermarkten met 9%, op een binnenlandse omzet in consumentenwaarde van €7,8 miljard in 2021. De volumes liggen zelfs met zo'n daling nogal ver boven die van de omzet aan vleesvervangers.

Het leek wel Worldonline 2.0
Kees Kruythoff
Pijnlijk voor de vleesvervangerssector is het avontuur dat al vorig jaar naar buiten kwam. Kroonprins Kees Kruythoff werd bij Unilever gepasseerd als opvolger van CEO Paul Polman. Hij besloot in vleesvervangers te gaan en slaagde erin een fabriek te laten bouwen waar nooit ook maar 1 kilo product in is gemaakt. De gloednieuwe apparaten staan te koop. Het had een van de modernste fabrieken van de EU moeten worden. Kruythoff haalde moeiteloos zo'n €100 miljoen op zonder enig bewijs dat het bedrijf dat hij overnam wat ook maar waard was. Het leek wel Worldonline 2.0 kopte Quote, toen bekend werd dat Kruythoff het zinkende schip alweer verlaten had.

Kruythoff was geen uitzondering. Ook het Amerikaanse Impossible Foods wist voordat het ook maar één burger had verkocht, $183 miljoen op te halen. Maar de waarde van de markt zakte in als een plumpudding. Begin dit jaar noemde Bloomberg - dat lang positief was geweest - de vleesvervangermarkt een 'mode' die voorbij was. De hierboven reeds genoemde beurskoers van Beyond Meat is daar het meest sprekende bewijs van.

Bron: Marketwatch

Net als Bark - inmiddels aan de slag bij de Israëlische startup Redefine Meat - had Kruythoff voldoende benul om tijdig een andere baan te zoeken om niet met de werkelijkheid achter de groei van vegan vleesvervangers geassocieerd te worden: onprofessioneel geld verbranden omdat er te veel van was.
De marktverstoring door een teveel aan geld is voorbij
Die tijd is door de inflatie en stijgende rente voorbij. Eergisteren verhoogde de FED de rente tot 5,5%, het hoogste niveau in 22 jaar. Gisteren volgde de Europese Centrale Bank met een renteverhoging tot 3,75%.

Iedereen kon aanklooien
Door een teveel aan geld konden steeds nieuwe eendagsvliegen investeerders een pot met goud beloven die veel kleiner was dan iedereen wilde geloven. Omdat er zoveel geld was, kon iedereen aanklooien. Te veel van die nieuwe producten waren domweg niet lekker genoeg zodat het overgrote deel van consumenten het liet bij een keertje proberen; ze namen de producten niet op in hun standaardrepertoire. Nu geld weer wat waard is, is de tijd weer aan ondernemers die de markt rustig opbouwen met producten die qua smaak wel overtuigen. De marktverstoring door een teveel aan geld is voorbij.

RTL meldde eerder deze week het volgende: Vorig jaar boekte de producent van visvervangers Seasogood nog successen en verwachtte snel winstgevend te zijn. Nu is het bedrijf uit Den Bosch failliet. Seasogood had meer geld nodig, en dat was niet beschikbaar.

Hun blikjes visvrije tonijn waren al te koop in alle winkels van Albert Heijn en via de maaltijdboxen van Hello Fresh. Oprichter Dennis Favier zei begin dit jaar op RTL "We maken verlies, maar [cursivering door red. FL] dat is normaal bij een scale-up. Het geld gaat voornamelijk op aan ontwikkelkosten. We zullen snel winstgevend zijn."
Dit artikel afdrukken