Lees ook
1. Wat motiveerde je om boer te willen worden en waar lig je nu soms wakker van?
De passie voor vee, koeien dus. En het fokken van mooie en gezonde dieren. En dat in combinatie met het produceren van voedsel voor een heleboel mensen, zoals boeren dat doen. Ik ben 28 en zit in de VOF met mijn ouders. Het bedrijf moet ik nog overnemen ergens in de komende 10 jaar. Ik zit dus nog niet met een financieringsprobleem. Het bedrijf doet het nu goed, maar blijft het zo?

Het vervelende is: als we meer grond kopen, dan moeten we ook meer koeien gaan houden en dat wil ik helemaal niet
Ik maak me zorgen of er straks nog wel een verdienmodel in het bedrijf zit. Het moet wel zo kunnen dat de dieren het goed hebben. Ze moeten makkelijk melken. Als je ze een goed comfort geeft, ze er gezond en mooi uitzien en dan krijg je de rest vanzelf. Daar geniet ik van. Ik wil de dieren niet wegdoen vanwege een pootprobleem of gezondheidsproblemen. Ze moeten pas weghoeven van ouderdom en tot die tijd een goed en gezond leven hebben. Wij halen nu zo’n 8 lactaties, dan zijn ze ouder dan 10 jaar.

Maar dat kost allemaal meer geld, terwijl we er eigenlijk te weinig voor terugkrijgen. Wij zitten in Brabant en moeten wellicht naar een grondgebonden bedrijfsvoering. Dat is financieel moeilijk rond te zetten. Het betekent huur van grond en dat is duur. En eigen voer, maar je bent afhankelijk van het weer. Heb je een droog jaar, dan moet je alsnog bijkopen. Eigenlijk moet je grond kopen, maar dat is vanwege de schaarste aan grond erg moeilijk en duur. Speculanten maken het extra moeilijk en kopen grond. En het vervelende is: als we meer grond kopen, dan moeten we ook meer koeien gaan houden en dat wil ik helemaal niet.

2. Hoe zorg je er nu voor dat je meer kunt dan alleen de rekeningen betalen?
We hebben er een zorgboerderij bij voor mensen met een verslavingsprobleem. Ze besteden hun dag bij ons. Daar halen we zo’n 10% extra inkomen uit. Mijn ouders zijn er 20 jaar geleden mee begonnen. Het is niet vervelend en best leuk, maar het is wel iets anders. Het liefst werk ik voor mijn passie.

Ik wil grond, waardering en duidelijkheid
3. Welke gevoelens had je bij de politieke discussie van de afgelopen jaren over natuur en milieu in relatie tot boeren
We worden gebruikt als pionnen. Ik word er negatief van, chagrijnig. Ik heb al genoeg om me mee bezig te houden. We krijgen steeds opnieuw nieuwe regels. De gedachtengang erachter klopt vaak niet. Ik moet een bedrijf zien te runnen, terwijl steeds opnieuw de spelregels worden veranderd. Als bestuurder van het Brabants Agrarisch Jongeren Kontakt (BAJK) lever ik mijn bijdrage aan een ander geluid, maar dat lukt niet altijd. Thuis maak ik mijn eigen keuzen en wil ik me niet te veel door al dat negatieve laten beïnvloeden. De maatregelen die we over ons heen krijgen, zijn vaak onuitvoerbaar en onverstandig. Wees een beetje zuinig op goeie, professionele boeren.

4. Voor welke uitdagingen staat het nieuwe kabinet die jou zullen gaan raken?
De grootste uitdaging is zonder meer de beschikbaarheid van grond. Hoe bescherm je grond voor voedselproductie door die uit handen te houden van mensen die het voor andere doelen willen? Ik vind voedselzekerheid een groot goed. Daarom raakt het me dat we daar zo makkelijk mee omgaan. Voedsel wordt alleen maar duurder. Als je alles minder wilt, hou je niks meer over.

5. Wat heb je nodig van het nieuwe kabinet om succesvol en door je omgeving en klanten gewaardeerd te kunnen produceren?
Ik wil grond, waardering en duidelijkheid. Maar ik vind het een moeilijke vraag. Ik wil eerst eens door het kabinet gewaardeerd worden. Daar is duidelijk beleid voor nodig. Geen eindeloos gepraat over wat we gaan doen. En een ander frame graag, ik wil niet als milieuvervuiler door het leven.

Als er minder negatieve of juist meer positieve geluiden zijn, verandert dat de beeldvorming
Onze buren waarderen ons en gunnen mij het bedrijf. Ze zien graag dat de koeien buiten lopen.
Wat ik nodig heb zijn waardering en duidelijk beleid. Daar kan ik op bouwen.

6. Welke van die wensen verwacht je dat het nieuwe kabinet niet zal waarmaken?
Ik denk dat een nieuw kabinet niet veel kan veranderen. Nederland heeft zich te houden aan Europese afspraken. Wat wel kan veranderen, is het geluid over boeren vanuit Den Haag. Als er minder negatieve of juist meer positieve geluiden zijn, verandert dat de beeldvorming. Dan krijg je automatisch ook een ander gevoel in de stad over boeren. Dat zou mijn leven een stuk prettiger maken.

7. Welke consequenties heeft dat voor jou?
Misschien moet ik besluiten te verhuizen. Maar dat wil ik eigenlijk niet. Ik heb hier mijn vrienden en ben hier geaard. Toch moet ik erover nadenken wat me meer waard is: deze plek of kunnen boeren zoals ik het wil. Als het gaat zoals ik op sombere momenten denk, dan zal het buitengebied verloederen. Bedrijven bloeden dood. Het materieel verdwijnt. Het land is niet meer te onderhouden. Als dat gebeurt, heb ik drie keuzen: de boel ook laten verlopen, een andere activiteit hier starten of verhuizen. Die plek om naar te verhuizen zou ik dan eerst in de buurt zoeken. Als dat niet lukt, moet ik ook helemaal open denken. Ik wil niet naar Oost-Europa.
Als het op verhuizen uit zou draaien, blijf ik hopen op een goeie plek ergens in deze omgeving
Het moet een welvarend land zijn, Duitsland of Frankrijk zijn opties. Of misschien wel Canada. Ergens over 5 tot 10 jaar maak ik die keuze misschien.

Maar ik denk dat er ook hier altijd ruimte blijft omdat Nederland en grasland bij elkaar horen. Op een kans op een goeie plek ergens in deze omgeving blijf ik hopen als het op verhuizen uit zou draaien. Ik zou ook blij zijn met landschapsbeheer. Dat zou me ook liggen. Nu kan het niet uit omdat het te slecht betaald wordt, maar dat kan veranderen als we ontdekken wat verloedering inhoudt. Ik zou dan ook blijven boeren en fatsoenlijk met precisiebemesting verder gaan. Dat is veel beter dan dan die zogenaamde mooie rijpe mest bovengronds uitrijden. Dat is helemaal niet beter voor het milieu.

Ook in een mooi en biodivers landschap gaan boeren en natuur samen. Dat het twee verschillende dingen zouden zijn die met elkaar strijden, vind ik een verkeerde gedachte en al helemaal in Nederland waar boeren het landschap hebben gemaakt.

In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november laten we dagelijks één of meerdere jonge boeren aan het woord. Zij zijn de toekomst van de landbouw. Als zij de pijp aan Maarten geven, wie maakt dan ons eten? We vragen hen waarom ze boer willen worden, hoe ze kijken naar de toekomst en de politiek die daar een belangrijke invloed op heeft en waar ze wakker van liggen. De serie leidden we in met een analyse van het RTL-lijsttrekkersdebat voor boeren van zondag 5 november. De eerdere artikelen in de de serie zijn hier te vinden.
Dit artikel afdrukken