Eetbuien en depressie hangen samen

Depressies worden vaak geassocieerd met gebrek aan eetlust, maar een depressie blijkt ook eetbuien te kunnen veroorzaken. Dit is één van de conclusies van het promotieonderzoek van pedagoge Sonja Spoor naar de oorzaken van eetbuien. Zij promoveert op 12 april aan de universiteit van Tilburg. Tijdens een eetbui is iemand zijn zelfbeheersing volledig kwijt. Grote hoeveelheden eten worden in rap tempo naar binnen gewerkt. Gevolgen zijn overgewicht, veelvuldig laxeren of braken, schuldgevoelens en walging over het eigen gedrag. Eetbuien zijn dus zowel fysiek als mentaal ongezond. Pedagoge Sonja Spoor verdiepte zich tijdens haar promotie in de vraag wat de eetbuien veroorzaakt en wat ze in stand houdt. Ze keek daarbij vooral naar de relaties tussen depressie, emotioneel eetgedrag en eetbuien op de lange termijn. Een onderwerp waar relatief weinig wetenschappelijk onderzoek naar is gedaan.

Uit haar grondige literatuuranalyse komt het westerse slankheidsideaal naar voren als grootste boosdoener bij eetbuien. Eetstoornissen zijn ook vooral een westers probleem. Vrouwen internaliseren het vaak onhaalbare ideaalbeeld van de zeer slanke vrouw zoals actrices, mannequins en fotomodellen dat voorschotelen. Jonge vrouwen zijn vaak ontevreden en onzeker over hun eigen lichaam en ervaren grote sociale druk om af te vallen.

Via enquête-onderzoek onderzocht Spoor ook de relatie tussen depressie en eetbuien. Depressieve symptomen blijken goede voorspellers voor een toename van eetbuien met name bij de emotionele eters. Dit lijkt logisch, maar het is toch verrassend omdat depressieve gevoelens juist worden geassocieerd met verlies van eetlust. Het omgekeerde geldt overigens niet: eetbuien blijken niet tot depressie te leiden. Emotioneel eten alléén is overigens ook geen risicofactor voor toename van eetbuien. De relatie geldt alleen in combinatie met depressieve gevoelens.

Diëten en met name het aangrijpen van elk nieuw dieet om af te vallen, wordt vaak gezien als grote risicofactor voor eetbuien. Spoor concludeert dat een dieet op zichzelf géén risicofactor is. Volgens de onderzoekster is het belangrijk om precies te achterhalen welke vormen van lijnen nu wel en niet tot eetbuien leiden. Emotionele eters kunnen dan zonder risico een dieet voorgeschreven krijgen. Spoor adviseert psychologen of diëtisten aan om bij eetbuien allereerst na te gaan of er sprake is van een depressie bij de cliënt en, zo ja, deze aandoening te behandelen. Daarnaast zullen emotionele eters gebaat zijn met het aanleren van alternatieve manieren om met hun depressieve gevoelens om te gaan. Verder zouden preventie-programma's die gezondheid in plaats van slankheid promoten kunnen bijdragen aan het verminderen van de psychologische druk om slank te zijn.

Drs. Sonja Spoor studeerde pedagogische wetenschappen in Nijmegen, met als afstudeerrichting orthopedagogiek: opvoedings- en gedragsproblemen. Vanaf april 2002 werkte ze aan haar promotieonderzoek in Tilburg bij het departement Psychologie en Gezondheid. Vanaf mei 2006 zal Sonja Spoor werkzaam zijn als post-doc onderzoekster aan de Universiteit van Texas in de VS. Daar zal zij haar onderzoek naar de ontwikkeling van eetstoornissen bij jonge vrouwen voorzetten.

bron: Universiteit van Tilburg