Het tijdperk na de moderne kunstmest lijkt te beginnen. Multinationaal werkende voedselproducenten eisen vanuit hun duurzame ambities de omschakeling van hun leveranciers op groenere meststoffen.
De Europese Commissie dwingt grote bedrijven om al in 2024 de emissies van hun volledige toeleveringsketens te publiceren in het kader van nieuwe rapportagerichtlijnen (CSRD). Daarom kijken grote merken als PepsiCo, Heineken en Nestlé naar startups die groene meststoffen op de markt brengen die hun emissieniveaus helpen verminderen.
Het besef dat traditionele meststoffen aanzienlijk bijdragen aan CO2-emissies laat de bedrijven haast maken. Het maken van kunstmest is goed voor iets meer dan 2% van de wereldwijde koolstofemissies. In de productieketens is de uitstoot hoger en zijn groene meststoffen een factor waarmee de uitstoot kan worden teruggedrongen. Volgens de Financial Times is kunstmest goed voor ongeveer 15% van de totale emissies in de toeleveringsketens van brouwerijen en voor 35-40% voor broodbakkerijen. Wereldwijd zorgen stikstofhoudende meststoffen en boerderijmest voor 5% van de broeikasgasemissies. Dat is meer dan de gecombineerde uitstoot van de wereldwijde luchtvaart en scheepvaart.
Atlas Agro (productie van stikstof via elektrolyse) en CCm Technologies (afvangen van koolstof en gebruiken als meststof) spelen als voorbeelden van moderne technologiebedrijven die de footprint van de grondstoffen voor de industrie kunnen helpen terugdringen een cruciale rol in deze overgang. Zij bieden technologieën aan die zowel effectief als competitief zijn, waardoor significante emissiereducties haalbaar zijn met meer bewustzijn en steun van voedselproducenten. CCm Technologies, bijvoorbeeld, combineert CO2 gevangen uit industriële activiteiten met organisch materiaal om meststoffen te maken, wat leidt tot aanzienlijke emissiereducties in hun supply chains. Denk ook aan de plasmatechniek waarmee de Eindhovense start-up VitalFluid met behulp van kunstmatig opgewekte bliksem vloeibare stikstof produceert.
Heineken investeert in FertigHy, een startup die vanaf 2025 laag-koolstofammoniak wil kunnen produceren met hernieuwbare elektriciteit. Tesco, de grootste voedselretailer in het Verenigd Koninkrijk, werkt ook samen met fabrikanten van meststoffen met een lage koolstofemissie en heeft aangekondigd dat het vanaf 2024 het proefgebied voor zulke stoffen zal vertienvoudigen tot 13.000 hectare.
Ondanks de mooi klinkende vooruitzichten van deze innovaties, blijven er uitdagingen.
De alternatieve producten blijven duur vanwege de kleine schaal waarop zij worden geproduceerd. Volgens deskundigen in de Financial Times zijn staatssteun en subsidies nodig om het prijsverschil tussen traditionele en laag-koolstofmeststoffen te overbruggen. Zo'n overgangsperiode is nodig om de markt te laten groeien, de kostprijs te verlagen en de nieuwe meststoffen de norm te laten worden (mogelijk op een hoger prijsniveau dan het bestaande). Dat zal echter alleen lukken als de groene meststoffen schaalbaar blijken en dus in grote massa geproduceerd kunnen worden.
In 2021 wijdde Foodlog een serie van zeven artikelen aan groene circulaire meststoffen.
Dit artikel afdrukken
Het besef dat traditionele meststoffen aanzienlijk bijdragen aan CO2-emissies laat de bedrijven haast maken. Het maken van kunstmest is goed voor iets meer dan 2% van de wereldwijde koolstofemissies. In de productieketens is de uitstoot hoger en zijn groene meststoffen een factor waarmee de uitstoot kan worden teruggedrongen. Volgens de Financial Times is kunstmest goed voor ongeveer 15% van de totale emissies in de toeleveringsketens van brouwerijen en voor 35-40% voor broodbakkerijen. Wereldwijd zorgen stikstofhoudende meststoffen en boerderijmest voor 5% van de broeikasgasemissies. Dat is meer dan de gecombineerde uitstoot van de wereldwijde luchtvaart en scheepvaart.
Atlas Agro (productie van stikstof via elektrolyse) en CCm Technologies (afvangen van koolstof en gebruiken als meststof) spelen als voorbeelden van moderne technologiebedrijven die de footprint van de grondstoffen voor de industrie kunnen helpen terugdringen een cruciale rol in deze overgang. Zij bieden technologieën aan die zowel effectief als competitief zijn, waardoor significante emissiereducties haalbaar zijn met meer bewustzijn en steun van voedselproducenten. CCm Technologies, bijvoorbeeld, combineert CO2 gevangen uit industriële activiteiten met organisch materiaal om meststoffen te maken, wat leidt tot aanzienlijke emissiereducties in hun supply chains. Denk ook aan de plasmatechniek waarmee de Eindhovense start-up VitalFluid met behulp van kunstmatig opgewekte bliksem vloeibare stikstof produceert.
Heineken investeert in FertigHy, een startup die vanaf 2025 laag-koolstofammoniak wil kunnen produceren met hernieuwbare elektriciteit. Tesco, de grootste voedselretailer in het Verenigd Koninkrijk, werkt ook samen met fabrikanten van meststoffen met een lage koolstofemissie en heeft aangekondigd dat het vanaf 2024 het proefgebied voor zulke stoffen zal vertienvoudigen tot 13.000 hectare.
Ondanks de mooi klinkende vooruitzichten van deze innovaties, blijven er uitdagingen.
De alternatieve producten blijven duur vanwege de kleine schaal waarop zij worden geproduceerd. Volgens deskundigen in de Financial Times zijn staatssteun en subsidies nodig om het prijsverschil tussen traditionele en laag-koolstofmeststoffen te overbruggen. Zo'n overgangsperiode is nodig om de markt te laten groeien, de kostprijs te verlagen en de nieuwe meststoffen de norm te laten worden (mogelijk op een hoger prijsniveau dan het bestaande). Dat zal echter alleen lukken als de groene meststoffen schaalbaar blijken en dus in grote massa geproduceerd kunnen worden.
In 2021 wijdde Foodlog een serie van zeven artikelen aan groene circulaire meststoffen.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Het moet technisch goed mogelijk zijn de productie van stikstof-kunstmest te laten plaatsvinden op tijden dat er een overschot is aan energie van zonnepanelen, wellicht op het boerenbedrijf zelf met een kleine installatie. Het kan volautomatisch, heeft geen haast en het product kan gemakkelijk en langdurig worden opgeslagen. Dus ik zie bij stikstof geen probleem, wel bij met name fosfor en bij de risico's bij het gebruik van meststoffen m.b.t. het milieu.
Mooi dat bedrijven hierin investeren. Het superplantje Grote kroosvaren doet het al verschrikkelijk goed. Lees op internet onder de zoekterm Azolla event over de vermoede klimaatimpact van Kroosvaren. Ze bindt in symbiose met blauwalgen stikstof 10 x beter dan bv klavers. Teelt zou mooi passen in ons toekomstige waterbeheer als water en bodem sturend werkelijkheid wordt. Er zijn problemen als je het wilt kweken: een snuitkevertje groeit nog harder dan het plantje. Maar zou kroosvaren toch niet een kortere route zijn naar energie-extensieve organische stikstof? Low tech als het kan, zou ik zeggen.
Mogelijk zie ik het fout, maar al de genoemde processen betreffen de productie van kunstmest in één of andere vorm. En, Frans heeft gelijk, het lijkt met name om stikstof meststoffen te gaan, waarvoor de grondstof -N2- in oneindige hoeveelheden beschikbaar is; energie is nodig om het in een voor de plant opneembare vorm te brengen.
Grondstof kosten en energiekosten, daar gaat het om bij kunstmest productie, en voor mest heb je vee en veevoer nodig. Veevoer productie legt CO2 vast m.b.v. zonne-energie, en bij mestproductie en gebruik komt die CO2 weer vrij. Fossiele energie is ook vastgelegde CO2 en zonne-energie, en bij kunstmest productie komt die CO2 weer vrij.
Dus, inderdaad, gebruik je groene energie voor kunstmest productie, dan voorkom je de CO2 uitstoot. Maar dan moet die groene energie wel betaalbaar zijn. Wat de haalbaarheid van gebruik van die groene energie betreft, heb ik behoefte aan een wetenschappelijke studie die laat zien dat het theoretisch goed mogelijk is dat de processen in kwestie betaalbaar worden, niet de reclame van de bedrijven in kwestie.
En dan die grondstof kosten, bij andere kunstmest dan die van stikstof. Fosfaat b.v., zoals Frans onderstreept. De kroosvaren bindt inderdaad goed stikstof, Ed #2, maar alleen als er voldoende fosfaat beschikbaar is. Let maar eens op waar je in NLse sloten veel kroosvaren aantreft; dat zijn sloten met fosfaat verrijkt water.
Frans er is geen overschot aan energie van alternatieve energiebronnen. Alleen een technisch overschot van alternatieve energiebronnen.
Even wat feiten. 20% van alle energie die we gebruiken in Nederland is Elektriciteit. Hiervan is steeds meer duurzaam (Wind of PV en Biomassa **), ongeveer de helft. Ook hebben we meer dan 300 uur gehad met een negatieve prijs. De helft is best knap, maar op basis van energie is het 13% ongeveer. 87% is nog good old fossiel.
Wat is mijn punt? Kunstmest (HB) die CO2 vrij is? Het gaat om 2% van alle energie wereldwijd. Evenveel als de hele mondiale luchtvaartsector ongeveer. Meer dan alle energie in alle datacentra wereldwijd. We praten over 2x de Nederlandse jaarconsumptie om het in perspectief te zetten.
De vraag is derhalve HOE DAN.
In Nederland is 88% van de hyperscala datacentra 'groen'. Microsoft, Apple en Google houden van groen, en komen graag hier. Wij hebben immers met tientallen miljarden subsidies windmolens geplaatst, en zij gebruiken die graag (en onze fiscale voorzieningen). Maar je kunt PV en Wind maar 1x uitgeven. Nu is het dus 13% in Nederland; 50% van de stroom maar. En dat wat Microsoft, Apple en Google verbruiken is niet meer beschikbaar voor andere sectoren.
Maar de echte maatschappelijke uitdaging zit in verwarmen, transport en zware industrie (en kunstmest) dus. Waar gaat die zware industrie zijn duurzame energie vandaan halen? En, neen kom niet met waterstofgelul. Dat is helemaal een stap achteruit. Kunstmestproductie zit in de categorie 'zware industrie'. Industrie valt bij CBS onder "nijverheid" (samen met voeding en overig), alleen aan gas gaat het om 300PJ tel ik olie en elektra even niet mee. Ik voorspel je, onze alpha vriendjes denken er niet over na, en wij blijven nog jaren lang vieze kunstmest straks uit het buitenland halen omdat tegen die tijd de industrie in Nederland er gewoon mee is gestopt om lokaal nog ook maar iets te maken. Wel eens van het tapijt en het vuil eronder vegen gehoord?
HOE DAN is de vraag.
Zo vreselijk weinig mensen lijken door te hebben hoeveel energie we gebruiken. Roepen op duurzame kunstmest dan maar? Ja dat kan echt alleen in Nederland om dat te roepen (of Dubai of een ander rijk land). Zonder kunstmest dan maar? Nee dat gaat ook niet. Kunstmest is een vloek en een zegen. Maar de roep om duurzame CO2 vrije kunstmest is toch echt wel een roep van de naïeveling zonder enige realiteitszin. Ik hou mijn handen omhoog, en denk o heer vergeef het hen, ze weten niet beter.
** Wat in mijn ogen niet duurzaam is
Henk Breman kroosvaren? nog nooit van gehoord. Of bedoel je eendenroos aka duckweed aka Lemna?