Sla een geschiedenisboek open over jager-verzamelaars en op het bijbehorende plaatje zie je mannen die met speren jagen op groot wild, terwijl vrouwen met een mandje in de hand, bessen en kruiden plukken en wortels uitgraven. Uit een recente studie blijkt dat dit stereotype beeld helemaal niet klopt:
Bij 80% van de nog levende jager-verzamelaarsvolken blijken vrouwen ook te jagen.
"Het paradigma dat mannen de jagers zijn en vrouwen niet kleurt hoe mensen gegevens interpreteren," zegt Cara Wall-Scheffler in New Scientist. De auteurs raakten geïnspireerd door het toenemend bewijs dat vrouwen in de prehistorie waarschijnlijk ook jaagden. Eerdere studies lieten zien dat zowel mannen als vrouwen joegen in de late IJstijd en het vroege Holoceen (vanaf 11.700 jaar geleden). Niet alleen mannen, ook vrouwen werden namelijk begraven met de door hen gebruikte wapens. In sommige gevallen namen vrouwen zelfs indrukwekkende wapens mee in het graf.
Het team nam de zogeheten D-PLACE database onder de loep, waarin gegevens staan over meer dan 1.400 menselijke samenlevingen in de afgelopen 150 jaar. Van deze samenlevingen waren 63 geregistreerd als foeragerende samenlevingen, in Noord- en Zuid-Amerika, Afrika, Australië en Oceanië. Bij 50 jager-verzamelaarssamenlevingen bleken vrouwen te jagen. In 87% van de gevallen trokken de vrouwen er speciaal op uit om te jagen, en was er beslist geen sprake van 'toevallige' vangsten van dieren bij het verzamelen van planten. "Dat aantal was hoger dan ik had verwacht," zegt Wall-Scheffler.
Ook opvallend was dat jagende vrouwen grote dieren (van meer dan 30 kilo) niet schuwden. In 33% van de gevallen jagen vrouwen op grote dieren, in 46% op kleine dieren, zoals hagedissen en knaagdieren, in 15% op dieren van gemiddelde grootte en in 4% op alle soorten en maten dieren.
Hedendaagse vrouwelijke jagers gaan bij het jagen wel anders te werk dan mannen. Zo jagen ze vaker samen, met een mannelijke partner, met andere vrouwen of bijvoorbeeld met honden. Daarnaast gebruiken vrouwen een grotere variëteit aan wapens dan mannen. Ze gebruiken onder meer pijl en boog, messen, netten, speren en machetes. Mannen gebruiken met name pijl en boog en speren.
Dat vrouwen meerdere verschillende wapens gebruiken, heeft mogelijk te maken met het feit dat sommige volkeren taboes kennen op het gebruik van specifieke wapens door vrouwen. Dat dwingt hen tot alternatieven. Daarnaast kunnen vrouwen in hun mobiliteit beperkt zijn. Jagen met een baby op je rug vraagt om andere wapens.
Dit artikel afdrukken
"Het paradigma dat mannen de jagers zijn en vrouwen niet kleurt hoe mensen gegevens interpreteren," zegt Cara Wall-Scheffler in New Scientist. De auteurs raakten geïnspireerd door het toenemend bewijs dat vrouwen in de prehistorie waarschijnlijk ook jaagden. Eerdere studies lieten zien dat zowel mannen als vrouwen joegen in de late IJstijd en het vroege Holoceen (vanaf 11.700 jaar geleden). Niet alleen mannen, ook vrouwen werden namelijk begraven met de door hen gebruikte wapens. In sommige gevallen namen vrouwen zelfs indrukwekkende wapens mee in het graf.
Het team nam de zogeheten D-PLACE database onder de loep, waarin gegevens staan over meer dan 1.400 menselijke samenlevingen in de afgelopen 150 jaar. Van deze samenlevingen waren 63 geregistreerd als foeragerende samenlevingen, in Noord- en Zuid-Amerika, Afrika, Australië en Oceanië. Bij 50 jager-verzamelaarssamenlevingen bleken vrouwen te jagen. In 87% van de gevallen trokken de vrouwen er speciaal op uit om te jagen, en was er beslist geen sprake van 'toevallige' vangsten van dieren bij het verzamelen van planten. "Dat aantal was hoger dan ik had verwacht," zegt Wall-Scheffler.
Ook opvallend was dat jagende vrouwen grote dieren (van meer dan 30 kilo) niet schuwden. In 33% van de gevallen jagen vrouwen op grote dieren, in 46% op kleine dieren, zoals hagedissen en knaagdieren, in 15% op dieren van gemiddelde grootte en in 4% op alle soorten en maten dieren.
Hedendaagse vrouwelijke jagers gaan bij het jagen wel anders te werk dan mannen. Zo jagen ze vaker samen, met een mannelijke partner, met andere vrouwen of bijvoorbeeld met honden. Daarnaast gebruiken vrouwen een grotere variëteit aan wapens dan mannen. Ze gebruiken onder meer pijl en boog, messen, netten, speren en machetes. Mannen gebruiken met name pijl en boog en speren.
Dat vrouwen meerdere verschillende wapens gebruiken, heeft mogelijk te maken met het feit dat sommige volkeren taboes kennen op het gebruik van specifieke wapens door vrouwen. Dat dwingt hen tot alternatieven. Daarnaast kunnen vrouwen in hun mobiliteit beperkt zijn. Jagen met een baby op je rug vraagt om andere wapens.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Dit is al veel langer bekend, maar het stereotiep is hardnekkig. Kijk ook naar hedendaagse jager-verzamelaar-volken, zoals de Kung in Zuidelijk Afrika. Ook veel archeologen hebben al vaak gewezen op het zichzelf steeds weer herhalende stereotiep 'graf met speer = man", we vinden een graf met een speer, dus het is een man.
Interessant hoe die stereotiepen ontstaan. Zo laten Wengrow en Graeber in Het begin van alles zien dat de 'eerste' mens ook niet een onnozele wilde was. Zal wel iets te maken hebben met het superioriteit-denken dat in mensen heerst :-)
Hopelijk worden in boeken, geschiedenis boeken en lesboeken zowel de tekst maar vooral de plaatjes aangepast bij vernieuwde en herziene druk.
Ik denk dat we (nog altijd) onderschatten hoe groot die impact is.
Toevallig kwam ik al een Twitter thread tegen over deze studie. Kennelijk is het schromelijk overdreven, slecht geinterpreteerd, en via een matige methode gedaan.
Here's a reliable study quantifying total amount of meat hunted:
Males: 255 tons
Females: 0.7 tons
#4 Eric: De oorspronkelijke publicatie toont toch ook niet aan dat vrouwen in veel samenlevingen evenveel jagen als mannen?
De studie laat zien dat in veel samenlevingen vrouwen ook jagen (maar met onbekende frequentie).
Het kan inderdaad best zo zijn dat mannen vaker jagen en meer vlees inbrengen in het dieet dan vrouwen, die misschien op hun beurt weer voor een groter aandeel calorieën of vitaminen zorgen.
Ik vraag mij af wat het belang is dat vrouwen evenveel zouden moeten jagen als mannen. De onderliggende boodschap lijkt dan dat vrouwen pas mee lijken te tellen wanneer ze net zoveel jagen als mannen. Dat jagen beter is dan verzamelen.
Vrouwen jagen ook, in welke mate zou niet van belang moeten zijn in het streven naar een inclusieve samenleving.