Volgende pandemie is onvermijdelijk
Koopmans, sinds de uitbraak van de coronapandemie de bekendste viroloog van Nederland en internationaal al jaren een autoriteit, maakt zich grote zorgen dat de wereld niet voorbereid is op een nieuwe pandemie. De randvoorwaarden voor zo'n ramp kunnen we zó aftikken. De groeiende wereldbevolking (binnenkort passeren we de 8 miljard mensen-grens) en de meegroeiende behoefte aan dierlijke eiwitten. De intensieve veehouderij en de consumptie van bush meat. Klimaatverandering en de razendsnelle ontginning van de natuur waardoor mens en dier elkaar vaker tegenkomen en hun ziektes uitwisselen. De wereldhandel en ons reisgedrag.
Gedwongen door de stijgende temperaturen zullen veel diersoorten hun huidige habitats ontvluchten en dichter op elkaar gaan leven. Maar ook dichter bij de mens. Dat maakt het ontstaan van nieuwe ziektes, waarmee de diersoorten elkaar kunnen besmetten, maar ook de overdracht van ziekten van dier op mens gemakkelijker. "Zij zullen ook hun ziekteverwekkers delen en in het bijzonder kunnen delen met onze soort, dat wil zeggen de menselijke soort.", zegt de bekende Franse gezondheidsecoloog Jean-François Guégan. Een internationaal team van onderzoekers voorspelt in Nature - op basis van modellen - dat er de komende 50 jaar vermoedelijk zo'n 15.000 nieuwe virusoverdrachten zullen plaatsvinden. Met het levensgrote risico dat daarbij ook een voor mensen dodelijk virus de kop zal opsteken.
Maatregelen om het risico van overspringende virussen te beperken, zouden maar $20 miljard per jaar hoeven te kostenPotentiële pandemie-veroorzakers
Volkskrant-journalist Maarten Keulemans inventariseerde recent bij een dertigtal Nederlandse virologen, epidemiologen en infectiologen welke virussen zij kansrijk achten voor een volgende pandemie. Keulemans citeert een exotische opsomming van namen "die klinken als spreuken uit een toverboek": chikungunya, nipah, hendra, sosugo, mayaro, uula, machupo, orungo, oropouche. Belangwekkender is de top-5 die hij presenteert van de meest waarschijnlijke kandidaten voor een volgende pandemie, waarbij overdraagbaarheid via de lucht en 'spillover' criteria zijn voor het 'pandemisch potentieel'.
- Griep
De dodelijkste pandemie tot nu toe was de Spaanse griep, die een eeuw geleden miljoenen mensen het leven kostte. Recent onderzoek wijst uit dat onze huidige seizoensgriep een directe afstammeling is van dat uiterst virulente H1N1-virus.
De talloze rondwarende vogelgriepvirussen zijn een potentieel reservoir van varianten die op mensen kunnen overspringen. De gevallen waarin dat gebeurt, circuleren al langer zoals bijvoorbeeld de Russisch case van een H5N8 overdracht van kippen in een stal op zeven mensen. Griepvirussen worden pas echt eng als ze ook van mens op mens overgedragen kunnen worden. - Filovirussen (ebola, Marburg)
Een 'meevaller' bij deze virussen is dat de besmetting plaatsvindt via lichaamsvloeistoffen, zoals bloed, ontlasting of speeksel. Filovirusuitbraken zullen daarom - naar verwachting - regionaal beperkt blijven en uitdoven. - Coronavirussen
Alleen deze eeuw is er al drie keer een coronavirus opgedoken: SARS, MERS en SARS-CoV-2. Bij SARS lag het sterftecijfer op 10%, bij MERS (dat van dromedarissen op mensen over bleek te springen) op 35%, bij SARS-CoV-2 uiteindelijk maar op 1%. Duidelijk is inmiddels wel dat er nog honderden coronavirussen rondgaan in het wild bij uiteenlopende diersoorten. - Arbovirussen (door muggen of teken overgedragen)
Onder de verzamelnaam arbovirussen vallen virussen die bijvoorbeeld Gele koorts veroorzaken, of zika, dengue, Westnijl, Riftvalleikoorts, mayaro, of usutu. De verspreiders, muggen en teken, breiden door klimaatverandering, wereldhandel en verstedelijking hun leefgebieden steeds verder uit, al blijven de uitbraken meestal regionaal beperkt. - Paramyxovirussen
Een uitgebreide familie virussen waar ook de mazelen, bof, parainfluenza en het RS-virus toe behoren, net als nieuwkomers als nipah en hendra. Een groep waar veel virologen zich zorgen over blijken te maken, omdat er zich betrekkelijk veel nare verrassingen voordoen wanneer een paramyxovirus van dier naar mens overspringt.
Spillover
In een commentaar in Nature pleit een team onderzoekers voor een viertal maatregelen om het risico van spillovers - het overspringen van een virus van dier naar mens en dus de bron van alle trammelant - drastisch te beperken. Dat hoeft maar $20 miljard per jaar te kosten, een "kleine investering vergeleken met de miljoenen levens die verloren zijn gegaan en de biljoenen dollars die zijn uitgegeven aan de COVID-19-pandemie." De te nemen maatregelen:
- halveren van de wereldwijde ontbossing in hotspots voor opkomende infectieziekten
- drastisch inperken en reguleren van de handel in wilde dieren
- sterk verbeteren van het vermogen om infectieziekten bij landbouwhuisdieren op te sporen en te bestrijden
- verbeteren van de gezondheid en economische zekerheid van mensen in hotspots waar infectieziekten dreigen op te spelen.
Onze regering vraagt de samenleving om maatregelen als het kwaad al is geschiedEarly warning-system
Koopmans hamerde al voor de coronapandemie op de noodzaak van een plan van aanpak bij een virusuitbraak. Tevergeefs, want het lag er niet toen de coronacrisis uitbrak. Inmiddels is wel een aantal stappen gezet. Zo is er sprake van een pandemieverdrag dat het delen van virusgegevens moet stroomlijnen. Daarnaast zijn er initiatieven als Isidore (vroege signalering van nieuwe virussen bij mens en dier), Ecraid, BeyondCovid en VEO. Dit soort detectiesystemen moet eventuele nieuwkomers vroegtijdig signaleren. Liefst nog voordat ze op de mens overspringen, zodat vroegtijdig vaccins ontwikkeld kunnen worden en een nieuwe pandemie voorkomen kan worden. In plaats van de risico's op uitbraken te beperken, vraagt onze regering de samenleving om maatregelen als het kwaad al is geschied. Optreden tegen de risico's van spillovers vraagt de bereidheid tot internationale samenwerking en coördinatie.
Er zijn twee stammen van het virus bekend, een ziekmakende die in 10% van de gevallen tot sterfte kan leiden en een milde en minder besmettelijke die in ongeveer 1% procent van de gevallen dodelijk kan aflopen. In Groot-Brittannië zou het gaan om een mildere variant. Volgens onder meer Marion Koopmans is er geen reden voor paniek omdat de verspreiding traag gaat, wel vindt ze het sterk verspreide optreden van de geconstateerde besmetting 'heel ongebruikelijk'. Op gezag van een Britse viroloog meldt Reuters niettemin dat de uitbraak 'best groot' is en snel onder controle moet worden gebracht.
The outbreak of monkeypox is starting to be worrisome. We have seen occasional imported cases, usually dead ending. In this situation, new cases have been detected in different countries. That is very unusual.
— Marion Koopmans (@MarionKoopmans) May 19, 2022
Omdat het apenpokkenvirus een pokkenvirus is, zijn virologen op hun hoede. De wereld werd in 1980 'pokkenvrij' verklaard. Daarom worden bijvoorbeeld in Nederland baby's al sinds 1974 niet meer ingeënt. De weerstand onder mensen is daardoor afgenomen. In ons land hebben alleen mensen boven de vijftig nog bescherming. In het Verenigd Koninkrijk is inmiddels het pokkenvaccin weer van de plank gehaald om de ziekte tegen te gaan. Ook vanuit de VS klinkt het vaccin-woord al.
I am no kind of specific expert in monkeypox (or orthopoxviruses). That being said, given what I know about disease transmission the clusters of monkeypox infections that are turning up should be treated with the utmost seriousness 1/n
— Bill Hanage (@BillHanage) May 19, 2022
UPDATE: 19u05
Inmiddels zijn ook in Nederland 'meerdere gevallen' van apenpokken vastgesteld, meldt het RIVM. Aanvankelijk zou het gaan om 2 personen. De slachtoffers zijn in meerderheid mannen die sex hadden met mannen, net als in het geval van AIDS dat ook resulteert uit een virale besmetting die in omloop is gekomen door mensenlijk contact met - vermoedelijk - chimpanseebloed uit Centraal Afrika.
Op 4 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Welk virus de kop gaat opsteken lijkt mij niet zo interessant. Leuk voor de liefhebbers en de media.
Duidelijk lijkt dat de kans toeneemt op regionale of wereldwijde pandemieën. Klimaatverandering, ontbossing en vernietiging van de natuur spelen een rol, in combinatie met supermobiliteit van mensen, dieren en goederen. Met als sluitstuk: een zwakke overheidsrespons. De volgende pandemie lijkt mij niet te vermijden. Kwestie van tijd.
Het belangrijkste punt m.i.: onze overheid wil zich niet voorbereiden. We worden voor de leeuwen gegooid.
Gert, de oplossing is - zie het Nature-artikel - relatief simpel: de wereld veel kleiner maken en mensen en handel meer isoleren.
Wat vind jij dat de Nederlandse overheid zou moeten doen?
Er gebeurt gelukkig al wat: surveillance in het kader van One Health.
Voor wat betreft het bestrijden van uitbraken: de draaiboeken liggen klaar, de expertise is aanwezig. In Nederland, maar ook bij de ECDC en de WHO. Je kunt alvast nadenken over een mooi OMT met een goede voorzitter met kennis en ervaring. Dus niet van Dissel, de studeerkamergeleerde die qualitate qua de klus moest doen. Geen partij voor Rutte c.s. Ook bredere samenstelling, met o.a. gedragswetenschappers en psychologen. Met een meer onafhankelijke positie.
Probleem: vaak gooit Den Haag roet in het eten. Dat zag je bijvoorbeeld ook bij de uitbraak van Q-koorts. Binnen de kortste keren was duidelijk hoe het zat. In o.a. Duitsland, Frankrijk, Australië was veel te halen aan kennis, procedures voor opslaan mest, een vaccin. Het heeft nog 2, 3 jaar geduurd voordat men schoorvoetend iets ging doen hier. Na een lange ontkenningsfase.
De prioriteit in Den Haag ligt in het eenzijdig beschermen van economische belangen van bedrijven, gezien vanuit een korte termijn perspectief. Dat wordt dankbaar ondersteund door het gros van de Nederlandse kiezers, die stemmen overwegend rechts conservatief (ik reken o.a. D66 en PvdA daar ook bij) of uiterst rechts. De mensen die het financieel goed hebben zijn bang om hun mooie leventje te verliezen. De mensen die het niet zo breed hebben zijn bang dat het nog erger wordt. Daarbij komt nog dat het als fijn ervaren wordt om bepaalde groepen mensen de schuld te kunnen geven.
De manier waarop wij nu economie bedrijven is niet houdbaar. Het leidt tot velerlei zeer ernstige probemen, tot steeds grotere maatschappelijke tegenstellingen en roept populisme op.
De lange termijn: er zit niks anders op dan het concept "economische groei" een andere invulling te geven.
uit 2013 (engelse versie)
David Quammen - Spillover
https://www.bol.com/nl/nl/p/zoonose/9200000133244935/?Referrer=ADVNLGOO002008J-G-114976565197-S-862583538706-9200000133244935&gclid=Cj0KCQjw-JyUBhCuARIsANUqQ_IPLkOWLRSZUJM6nR6BamaCCExKsYFvZB4_Sijho12t7XKdhrziDDMaAktDEALw_wcB
Het fundament van de moderne geneeskunde - de infectietheorie, is niet meer dan een hypothese die nog nooit is bewezen. Mensen worden wel ziek maar niet door virussen of bacteriën. Louis Pasteur heeft de onderbouwing van zijn theorie gewoon vervalst wat hij overigens op zijn sterfbed toegaf.
Het verlangen naar een verklaring hoe en waarom mensen ziek worden, is zo groot dat de hypothese zo verleidelijk is dat we hem maar wat graag voor waar aannemen. Ego en de enorme financiële belangen doen de rest.
De moderne geneeskunde hangt aan elkaar van hypotheses waarvan men de waarschijnlijkheid probeert aan te tonen middels kansbererekening. Dat is iets heel anders dan het ontdekken van onveranderlijke wetmatigheden. Het komt niet eens in de buurt. En bovendien is deze vorm van waarheidsvinding zeer fraudegevoelig. Tel daarbij op de gigantische financiële belangen en je hebt een recept voor duivelse misleiding, zo diepgeworteld dat er nog heel wat moet gebeuren voordat deze paradigma’s ontmaskerd zullen worden.
Vergelijk het met de aarde is plat versus rond. Heel lang was het blasfemie om de aanname dat de aarde plat is te betwijfelen. Wetenschap was toon een geloof. Met de verlichting hebben we dat doorbroken maar inmiddels zijn we weer terug bij af en is wetenschap op de exacte varianten na wederom een geloof geworden en in hoge mate gepolitiseerd.