Wie zei dat? Die vraag kregen we naar aanleiding van het verslag dat Joost de Jong voor ons schreef over de 2018-editie van de jaarlijkse bijeenkomst die Wageningen Universiteit in Brussel organiseert om haar denken en kunnen te tonen aan Europese beleidsmakers. Rond de Mansholt-lezing van de Universiteit sprak onder meer professor Martin van Ittersum. Die zei het.
Boeren beweren sinds een tijdje dat ze een oplossing hebben voor het klimaatvraagstuk omdat de bodem koolstofdioxide (CO2) zou kunnen binden en opslaan. Op Foodlog zijn daar de nodige discussies over gevoerd. In de akkerbouw zijn die mogelijkheden beperkt, concludeerden we hier.
WUR onderzoeker Jan-Peter Lesschen, fysisch geograaf, zei niettemin begin dit jaar in de Rode Hoed (zie pagina 22 van de link) dat CO2-opslag in de bodem door landbouw op een schaal van 1-10 best een 7 kan bijdragen. Het internationaal gerespecteerde langjarige praktijkonderzoek van Rothamsted (Engeland) noemde die gedachte nog niet zo lang geleden potentieel misleidend.
Nu lijkt de WUR toch een ander officieel standpunt in te nemen. Het is beter eenmaal aan de aarde onttrokken koolstof zo intensief mogelijk in een cyclus te blijven gebruiken.
Joost de Jong schreef al dat over de verklaring van Van Ittersum in Brussel het laatste woord nog niet gesproken is. Graag horen we hier de eerste commentaren op zijn naar het Europese beleidscentrum gebrachte gedachten.
Hoe lang is het bijvoorbeeld mogelijk om een bosje bietenloof in de voedselcyclus te houden zonder dat er kunstmest en energie moet worden toegevoegd om die cyclus rond te blijven breien? De effecten daarvan zullen namelijk toch weer op de een of andere manier in de bodem, een oude boom of pampa moeten worden gebonden om geen versterkend klimaateffect te hebben.
Die twee laatste zinnen moet ik voor niet-boeren en niet landbouwkundig onderlegde lezers nader toelichten.
Vroeger werd dat bosje loof regelmatig ondergeploegd. Nu moet het beslist aan de koeien worden gevoerd. Die maken er melk en gehakt van. En poep.
Van die poep worden weer nieuwe gewassen gemaakt waar wij van kunnen eten. De resten daarvan gaan naar de dieren die er weer vlees, melk, eieren en poep van maken. Maar onderweg neemt het aantal calorieën (vetten, eiwitten en koolhydraten) dat daarvan te maken valt steeds verder af. Dan moet er kunstmest bij. Die wordt gemaakt met grote hoeveelheden fossiele energie en dus CO2-uitstoot. Ook zijn voor het proces om dat loof bij een koe te krijgen machines nodig die fossiele brandstof kosten.
Volgens plantkundige Van Ittersum krijgen we de uitstoot die daar allemaal mee gemoeid is niet terug in de bodem. Als dat zo is, loopt dus de voedselkringloop spaak. Op Foodlog schreef Jopie Duijnhouwer al lang geleden een tekst over dat onderwerp waarin hij liet zien hoe energie-inefficiënt de moderne landbouw is.
Op zijn in Brussel gepresenteerde sheets ondersteunde Van Ittersum zijn uitspraken (voor wie het Engels niet verstaat: sequestration = vastlegging in de bodem of zeer langjarig gewassen) als volgt:
Foto: Joost de Jong
Dit artikel afdrukken
WUR onderzoeker Jan-Peter Lesschen, fysisch geograaf, zei niettemin begin dit jaar in de Rode Hoed (zie pagina 22 van de link) dat CO2-opslag in de bodem door landbouw op een schaal van 1-10 best een 7 kan bijdragen. Het internationaal gerespecteerde langjarige praktijkonderzoek van Rothamsted (Engeland) noemde die gedachte nog niet zo lang geleden potentieel misleidend.
Nu lijkt de WUR toch een ander officieel standpunt in te nemen. Het is beter eenmaal aan de aarde onttrokken koolstof zo intensief mogelijk in een cyclus te blijven gebruiken.
Joost de Jong schreef al dat over de verklaring van Van Ittersum in Brussel het laatste woord nog niet gesproken is. Graag horen we hier de eerste commentaren op zijn naar het Europese beleidscentrum gebrachte gedachten.
Hoe lang is het bijvoorbeeld mogelijk om een bosje bietenloof in de voedselcyclus te houden zonder dat er kunstmest en energie moet worden toegevoegd om die cyclus rond te blijven breien? De effecten daarvan zullen namelijk toch weer op de een of andere manier in de bodem, een oude boom of pampa moeten worden gebonden om geen versterkend klimaateffect te hebben.
Die twee laatste zinnen moet ik voor niet-boeren en niet landbouwkundig onderlegde lezers nader toelichten.
Vroeger werd dat bosje loof regelmatig ondergeploegd. Nu moet het beslist aan de koeien worden gevoerd. Die maken er melk en gehakt van. En poep.
Van die poep worden weer nieuwe gewassen gemaakt waar wij van kunnen eten. De resten daarvan gaan naar de dieren die er weer vlees, melk, eieren en poep van maken. Maar onderweg neemt het aantal calorieën (vetten, eiwitten en koolhydraten) dat daarvan te maken valt steeds verder af. Dan moet er kunstmest bij. Die wordt gemaakt met grote hoeveelheden fossiele energie en dus CO2-uitstoot. Ook zijn voor het proces om dat loof bij een koe te krijgen machines nodig die fossiele brandstof kosten.
Volgens plantkundige Van Ittersum krijgen we de uitstoot die daar allemaal mee gemoeid is niet terug in de bodem. Als dat zo is, loopt dus de voedselkringloop spaak. Op Foodlog schreef Jopie Duijnhouwer al lang geleden een tekst over dat onderwerp waarin hij liet zien hoe energie-inefficiënt de moderne landbouw is.
Op zijn in Brussel gepresenteerde sheets ondersteunde Van Ittersum zijn uitspraken (voor wie het Engels niet verstaat: sequestration = vastlegging in de bodem of zeer langjarig gewassen) als volgt:
Foto: Joost de Jong
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Mag ik Jopie Duijnhouwer, Henk Breman, Wouter v.d. Weijden en Louise E.M. Vet uitnodigen om commentaar te geven op deze duidelijke stellingname met - obv mijn slechts basale fysische, biochemische en biologische kennis - grote beleidsconsequenties.
Vergeet de voedselbossen bijvoorbeeld.
Opmerking 1: Jopie vergeet steeds te vertellen hoe het systeem zonder vee gerund moet worden.
Opmerking 2: India grootste exporteur van vlees.
Opmerking 3: Grootste emissiebijdragen landbouw door gewijzigd landgebruik.
Hoe dan ook, landbouw die kan presteren heeft veel (fossiele) inputs nodig.
Kringloop landbouw, waar momenteel haast iedereen op zit te kauwen, levert amper genoeg voor een paar miljard mensen. Niet circulair is dus een must.
Waar zijn de data? Hoeveel kg koolstof zit er in de bodem van een hectare landbouwgrond met 2% organische stof? Zonder data wordt alles gissen.
Eens met Piet. De verleiding is groot om hier direct iets van te vinden, maar daarvoor is de informatie veel te beperkt.
Ik zou in elk geval onderscheid willen zien tussen bodems met te weinig BOS en voldoende BOS. In het eerste geval moet je hoe dan ook organische stof toevoegen, ook als dat energie kost. Dat levert misschien niet direct klimaatwinst op maar is gunstig voor gewas en milieu. Bovendien kan gewas meer klimaatbestendig worden. Dat kan leiden tot minder grond- en energiegebruik en dus kan indirect wel sprake zijn van klimaatwinst.
In het tweede geval is er per saldo misschien geen sprake van klimaatwinst.
Piet Hoogland # 3. Als de grond 2% organische stof bevat is dat, bij een bouwvoor van 30 cm en een soortelijk gewicht van de grond van 1,3 kg/dm3 ongeveer 7,8 kg per m2, dus per ha 78 ton waarvan ongeveer de helft uit C bestaat.
Er vindt voortdurend afbraak plaats (pakweg 2% op jaarbasis) , zodat de organische stof moet worden aangevuld. Aanvullen met blad van bieten is weinig effectief, omdat het meeste ervan al voor het volgende groeiseizoen is afgebroken, waardoor slechts een klein deel (vezelachtig materiaal) echt bijdraagt aan het in stand houden van het gehalte van organische stof. Bodemkundige spreken dan van een lage humificatiecoëfficiënt. Verstandiger is het dit blad eerst te vervoederen. Het gemakkelijk afbreekbaar deel van de organische stof wordt dan in de koe benut voor de productie van melk en het moeilijk afbreekbare deel gaat via de mest alsnog naar de bodem. Je spaart hierdoor dus voer uit en voor de bodem is het lood om ijzer. Ik denk dat Martin van Ittersum dit bedoelt.
Het is een misvatting dat het instituut Wageningen UR een standpunt heeft over een wetenschappelijke kwestie en dat aan medewerkers dicteert. Haar medewerkers hebben standpunten, die uiteraard niet gelijk hoeven te zijn en zeker niet onveranderlijk.