In 2022 staan er bij supermarktketen Jumbo alleen nog maar 'duurzamere melkproducten' in de schappen. Dat belooft Jumbo aan Milieudefensie. Dat zou het begin van een bijna onopgemerkte revolutie in de Nederlandse zuivel kunnen worden.
"Als supermarkt vinden we het belangrijk dat producten worden geproduceerd met zorg voor mens, dier en milieu. Dit geldt ook voor melk. De komende jaren gaan we met onze ketenpartners nóg meer stappen zetten om onze melkplas verder te verduurzamen", aldus Ed van de Weerd, directeur commercie.
Voor het huismerk zuivelassortiment zal Jumbo in 2020 alleen nog weidegangmelk als grondstof gebruiken. Dat betekent dus dat ook de vla en yoghurt van Jumbo straks van koeien komt die in het voorjaar en de zomer (120 dagen) 6 uur per dag naar buiten kunnen.
In 2022 moet ook al het veevoer van Jumbo's leveranciers uit Europa komen. De supermarktketen wil zich ook inzetten voor weidevogelbeheer en grondgebonden veehouderij. Daarnaast kijkt Jumbo samen met de Dierenbescherming naar een Beter Leven Keurmerk voor zuivel. Aan al deze laatste aspecten voldoet de bestaande weidegangmelk niet, zodat er speciaal voor Jumbo boeren moeten worden gezocht die aan deze eisen willen voldoen. De melk voor Jumbo wordt nu nog samengesteld door FrieslandCampina die voor deze melk een aparte logistiek in het leven zal moeten roepen omdat de melk niet meer gewoon uit de grote fabrieksstromen kan worden gehaald. Het is net als bij GMO-grondstoffen tenslotte niet de bedoeling dat er verdunning of zelfs maar 'vervuiling' met gewone Nederlandse melk optreedt.
Voor bestaande zuivelaars is de belofte van Jumbo een uitdaging. Ze moeten hun melkophaallogistiek en verwerking herinrichten op deze aparte stromen. Dat leidt tot hogere kosten. Nieuwe, kleinere aanbieders kunnen efficiënter werken omdat ze geen rekening hoeven te houden met een verdubbeling van hun logistiek en verwerking.
Van steeds dichterbij
Nieuwe of zich specialiserende verwerkers blijven dat voordeel houden als straks andere supermarkten Jumbo gaan volgen omdat Nederland zo'n tachtig procent van zijn melkproductie exporteert. Nederlandse boeren zouden dus mogen hopen dat de handelspartners van onze zuivelaars ook heel snel ook dergelijke eisen gaan stellen. Daar geldt wel een maar bij.
Of Nederlandse boeren allemaal aan de eisen zullen kunnen voldoen waarmee Jumbo vanaf nu een nieuwe marktnorm stelt, is maar de vraag. Ze krijgen bijvoorbeeld niet zo gemakkelijk een geheel Europese voerstroom gerealiseerd. Te verwachten valt bovendien dat de voereisen steeds lokaler worden omdat de supers zich van elkaar moeten kunnen blijven onderscheiden. 'Dichtbij' is een argument dat consumenten snappen. Die eis zal dan naar verwachting ook steeds stricter worden uitgespeeld. Als het spel uiteindelijk zal blijken te gaan om 'zo dichtbij mogelijke' voerstromen, zal de Nederlandse koeienstapel slinken: Nederland kan niet op tegen landen als Frankrijk, Duitsland en de grote Oost-Europese landen als het aankomt op lokale voerproductie en zal daarom marktaandeel verliezen bij wezenlijke Europese afnemers. Tegelijk kunnen de grote zuivelaars niet gemakkelijk aan de eisen van partijen als Jumbo voldoen vanwege de extra kosten.
Jumbo's keuze om zich aan de campagne van Milieudefensie op te trekken is een teken van een nieuw landbouwsysteem geïnitieerd vanuit de supermarkt. Jumbo profiteert als eerste van het schouderklopje van deze NGO en brengt bijna ongemerkt het mogelijke begin van een revolutie in de Nederlandse zuivelketen op gang.
Dit artikel afdrukken
Voor het huismerk zuivelassortiment zal Jumbo in 2020 alleen nog weidegangmelk als grondstof gebruiken. Dat betekent dus dat ook de vla en yoghurt van Jumbo straks van koeien komt die in het voorjaar en de zomer (120 dagen) 6 uur per dag naar buiten kunnen.
'Dichtbij' is een argument dat consumenten snappen. Die eis zal dan naar verwachting ook steeds stricter worden uitgespeeld. Als het spel uiteindelijk zal blijken te gaan om 'zo dichtbij mogelijke' voerstromen, zal de Nederlandse koeienstapel slinkenAparte logistiek
In 2022 moet ook al het veevoer van Jumbo's leveranciers uit Europa komen. De supermarktketen wil zich ook inzetten voor weidevogelbeheer en grondgebonden veehouderij. Daarnaast kijkt Jumbo samen met de Dierenbescherming naar een Beter Leven Keurmerk voor zuivel. Aan al deze laatste aspecten voldoet de bestaande weidegangmelk niet, zodat er speciaal voor Jumbo boeren moeten worden gezocht die aan deze eisen willen voldoen. De melk voor Jumbo wordt nu nog samengesteld door FrieslandCampina die voor deze melk een aparte logistiek in het leven zal moeten roepen omdat de melk niet meer gewoon uit de grote fabrieksstromen kan worden gehaald. Het is net als bij GMO-grondstoffen tenslotte niet de bedoeling dat er verdunning of zelfs maar 'vervuiling' met gewone Nederlandse melk optreedt.
Voor bestaande zuivelaars is de belofte van Jumbo een uitdaging. Ze moeten hun melkophaallogistiek en verwerking herinrichten op deze aparte stromen. Dat leidt tot hogere kosten. Nieuwe, kleinere aanbieders kunnen efficiënter werken omdat ze geen rekening hoeven te houden met een verdubbeling van hun logistiek en verwerking.
Van steeds dichterbij
Nieuwe of zich specialiserende verwerkers blijven dat voordeel houden als straks andere supermarkten Jumbo gaan volgen omdat Nederland zo'n tachtig procent van zijn melkproductie exporteert. Nederlandse boeren zouden dus mogen hopen dat de handelspartners van onze zuivelaars ook heel snel ook dergelijke eisen gaan stellen. Daar geldt wel een maar bij.
Of Nederlandse boeren allemaal aan de eisen zullen kunnen voldoen waarmee Jumbo vanaf nu een nieuwe marktnorm stelt, is maar de vraag. Ze krijgen bijvoorbeeld niet zo gemakkelijk een geheel Europese voerstroom gerealiseerd. Te verwachten valt bovendien dat de voereisen steeds lokaler worden omdat de supers zich van elkaar moeten kunnen blijven onderscheiden. 'Dichtbij' is een argument dat consumenten snappen. Die eis zal dan naar verwachting ook steeds stricter worden uitgespeeld. Als het spel uiteindelijk zal blijken te gaan om 'zo dichtbij mogelijke' voerstromen, zal de Nederlandse koeienstapel slinken: Nederland kan niet op tegen landen als Frankrijk, Duitsland en de grote Oost-Europese landen als het aankomt op lokale voerproductie en zal daarom marktaandeel verliezen bij wezenlijke Europese afnemers. Tegelijk kunnen de grote zuivelaars niet gemakkelijk aan de eisen van partijen als Jumbo voldoen vanwege de extra kosten.
Jumbo's keuze om zich aan de campagne van Milieudefensie op te trekken is een teken van een nieuw landbouwsysteem geïnitieerd vanuit de supermarkt. Jumbo profiteert als eerste van het schouderklopje van deze NGO en brengt bijna ongemerkt het mogelijke begin van een revolutie in de Nederlandse zuivelketen op gang.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Bijzonder in deze deal is de rol van de Dierenbescherming. Ik hoorde naar aanleiding van dit bericht dat andere supers verhaal zijn gaan halen: is de Dierenbescherming nu een speciaal 'iets' aan het maken voor Jumbo of krijgt Jumbo een voorsprong?
De Nederlandse dierlijke landbouw lijkt nu zelfs rond melkkoeien al zijn ankers kwijt te raken.
Dat is goed, want dat geeft de gelegenheid voor beweging in iets dat al 20 jaar met hangen en wurgen niet echt lekker gaat. Nadeel is natuurlijk dat het wel een beetje catch as catch can aan het worden is, maar is dat zo negatief?
Waarom ik dit zo zeg:
- private logo's hebben de rol van Warenwet gekregen
- supers zijn doorgaans de slimste onderhandelaars in een veld waarin onduidelijk is wat nu eigenlijk de status van die normen is: een commerciële, een maatschappelijk-publieke of die gekke en onduidelijke mengvorm die Nederland al jaren hanteert met zijn woud aan 'bovenwettelijke eisen' (maar tot nu toe in met een norm die voor iedereen moest gelden)
- voor alle andere spelers is onduidelijk wat er gebeurt, maar het antwoord luidt: dat bepaal je zelf omdat alles open is
- als deze aanpak doorgang vindt (en ik zou niet weten wie het tegen gaat houden), dan ontstaat een aanpak die Dierenbeschermingen en andere bovenwettelijke 'reclameburo's-met-borgend-vertrouwen' private commerciële 'specs' (onderscheidend aanbod dus) laat goedkeuren; een andere 'ster' (schouderklop) voor iedereen dus; het is het einde van de sterren die voor iedereen hetzelfde zijn en dat is juist goed omdat sterren niet onderscheidend zijn maar juist het oude concurrentiemodel op prijs in de benen houden. Daar moet je van af als je een 'eerlijke' prijs wilt; zie hier een - mogelijke - oplossing.
- het onzalige plan Nijpels voor de veehouderij kan in de kachel (dat hield dat kostprijsconcurrentiemodel in stand, nota bene op de wereldmarkt; commercieel-economisch een nogal onzakelijke gedachte; vermoedelijk lag het daarom allang in de kachel)
- er is nog ergens een 'grondgebondenheidscommissie' voor koeienboeren aan het werk om een norm voor heel Nederland te maken; die kan stoppen en het werk aan de bestaande labelaars overlaten; dat zorgt immers voor onderscheid; doe je dat niet, dan zit je alsnog met een Nijpels-effect.
Al met al dus een efficiënte vrije markt oplossing die het Nederlandse boerenprobleem zichzelf met enige vaart laat oplossen. Ook eentje die spoort met het Frans-Duitse beleid voor het aflopende EU landbouwbudget. Die twee landen gaan naar verwachting voor deze ketenoplossing met onderscheid tussen de verkoopformules die vanuit een ketenaanpak vraag en aanbod op elkaar afstemmen. Sinds de jaren '70 van de vorige eeuw gaan er al kapitalen naar overproductie en dat wordt overbodig door deze aanpak. Dat moet ook wel, want het EU-landbouwbudget zal al op heel korte termijn nodig blijken om het vluchtelingen- en antiterrorismebeleid te financieren. Dat zei Halbe Zijlstra, onze nieuwe minister van buitenlandse zaken, onlangs duidelijk, al was er een Italiaan die dacht dat Europa bereid is tot Europese belastingen. Vergeet het.
Ook belangrijk om op te merken: de 'linkse' NGO Milieudefensie zet met zijn actie aan tot deze nogal harde vrije markt oplossing die - als de andere supers volgen - forse consequenties kan hebben voor de Nederlandse zuivelindustrie op zijn thuisbasis. We leven in bijzondere tijden.
Dick Veerman "Als het spel uiteindelijk zal blijken te gaan om 'zo dichtbij mogelijke' voerstromen, zal de Nederlandse koeienstapel slinken". Ben het met de strekking van je verhaal eens. Maar wat voegt de eis inhoudelijk toe? Wat zal de volgende eis zijn? Wat gaat dat uiteindelijk opleveren? Zal ik eens een voorschot nemen? Duurdere melk voor de consument. Een supermarkt (en) die er mooi weer mee spelen met revenuen voor wie? Verliezers melkveehouders, melk industrie (werknemers) Hele handel rond die melkveehouderij. Uiteindelijk kwaliteit imago en onze positie in het buitenland afnemende deviezen (landseconomie). Kom ik terug op mijn vraag, Wat is met deze actie de winst en voor wie? Ik kan me veel betere acties bedenken die voor velen veel meer winst gaat opleveren. Winst voor de producent, de consument, de ketenpartners, de ecologie, de leefomgeving, sociale winst en economische winst voor allen die mee doen incl. maatschappelijke winst. Waarom willen maatschappelijke organisaties daar niet aan mee werken? Moet het probleem blijven bestaan, want daar veranderd nu niets aan, om je business model geen schade aan te doen. Lijfsbehoud? En bedenk dat ik niet eens een veehouder ben, maar kijk vanuit ondernemerschap met zorg voor de consument en onze leefomgeving, en de toekomst van onze jeugd.
Waarom duurder Arnold, Jumbo wil toch niet duurder worden dan AH of Lidl? Dan lopen de klanten weg.
Het wordt anders: boeren die het kunnen en voor onderscheid zorgen, mogen blijven. De rest gaat plankgas voor de wereldmarkt (maar is daar wel een beetje duur voor en moet rekening houden met de milieuruimte in Nederland om voor het buitenland te produceren; daarom zullen ze zichzelf net als de varkenshouderij tegenkomen aan de grenzen van de mogelijkheden die ze recent al een keer overschreden hebben).
Het blikveld van melkveehouders, ‘hun’ bestuurders en de zuivelverwerkers reikt duidelijk niet zover als de horizon van de grote retailers. Want of je nu de visie van Rabo/NAJK of twee dozijn LTO-leden erop naslaat, daarin wordt niet het sommetje achter de omarmde diversiteit getoond. Mooi dat we geen eenheidsworst meer propageren, fijn dat er eindelijk afstand wordt genomen van de gedachte dat iedereen hetzelfde moet nastreven. (Terwijl Rabobaas Ruud dit voorjaar nog stelde dat er een mooie moderniseringsslag plaatsvond in de melkveehouderij). Dat wordt al een grote schok voor iedereen die denkt dat ie vooral moet zorgen geen afvaller te worden. De vertwijfeling erna wordt natuurlijk nog groter: wat moet ik in ‘s hemelsnaam dan wel gaan doen? Fijn dat het antwoord is: “dat mag je helemaal zelf gaan uitvinden”. En hup, gelijk het diepe in zonder zwembandjes.
Als meer en meer mensen hun voedingspatroon af laten hangen van op de persoon geschreven ‘leefstijladviezen’ en behoefte om gezond/fit blijven dan past daar niet een schap bij wat gevuld is met goedkoop fabrieksvoer. Immers daarvoor heb je ingrediënten nodig die per verpakking goedkoper zijn dan de marketingkosten om het in dat schap te krijgen.
In Nederland maken we per kip, koe, varken of hectare nogal veel ingrediënten. En de eenzijdigheid in het schap zie je ook in het landschap terug en in de buikomvang.
Als supers het alternatief gaan aanbieden is dat een duidelijk signaal. Zowel over hun eigen ‘levensverwachting’ als dat van de boer die ingrediënten produceert. Wie ligt er in de wereld echt wakker van de vraag of Nederland wel genoeg bijdraagt aan het ‘voeden van de wereld’?
De ontwikkeling van de 'longtail' voor voedsel gericht op specifieke voedingsbehoeftes zal, naar ik verwacht, een groeimodel worden die de 1 op 1 distributie van voedsel tot de consument zal laten toenemen. Afgestemd op het persoonlijke gezondheidsprofiel en specifieke behoeftes. Dat vraagt nog wel wat 'innovatieve disruptie' in de distributie / retail ketens voor voedsel. Daarin zullen de supers in beginsel geleidelijk verschuiven om hun business model van klassieke retail distributie naar 1 op 1 distributie te migreren . Er is dus ruimte voor de 'Coolblue' type challengers in deze distributie markt. In de huidige keten levert dit een grotere behoefte aan onderscheidende producten en vormen van productie. De kwaliteit van grond tot product zal kwalitatiever en daarmee onderscheidender gaan worden. En voor bestaande op bulk ingerichte processen vraagt dit een behoorlijke ommezwaai. Buiten de nationale context is deze kwalitatieve long-tail van landbouwproducten ook internationaal een onderscheidende kans.