Dega 16 is de productnaam voor de mix van etherische oliën waarin de bloedluisbestrijders van Chickfriend fipronil verstopten. Ze zorgden daarmee voor een integriteitsfraude met eieren die tot ver buiten onze landsgrenzen de gemoederen nog steeds bezighoudt. Boeren en hun standsorganisaties zeiden misleid te zijn. Omdat Chickfriend voorwendde dat het om etherische oliën ging, zouden ze niet hebben kunnen weten dat het middel verboden middel was. Etherische oliën zijn - zeiden pluimveehouders en hun standsorganisaties- toegestaan. Dat is volgens het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) echter nadrukkelijk niet het geval
Afgelopen week vroeg ik het Ctgb of biociden - middelen die organismen doden - die niet op zijn toelatingenlijst staan, toch toegestaan kunnen zijn om een andere reden. Die vraag is relevant tegen de achtergrond van de verklaring van onder meer standsorganisatie IKB-ei dat de organisatie wel had gehoord van een succesvol anti-bloedhuismiddel, maar geen reden zag daar pro-actief navraag over te doen omdat het om 'etherische oliën' zou gaan; die zouden toegestaan zijn als biocide zoals ook groene zeep, spiritus en warm water dat zijn. IKB-ei verzorgt de kwaliteitsborging en het risicomanagement van de legpluimveehouderij in Nederland.
Mijn mailtje luidde:
Kan een etherische olie die als biocide wordt gebruikt in de dierlijke voedselketen zonder toelating door Ctgb of plek op de RUB-lijst legaal heten?
Omdat ongebluste kalk expliciet wordt genoemd voor gebruik in de pluimveehouderij op de RUB-lijst* (en daarnaast bijv. spiritus, zeep en water in de plantaardige landbouw) kom ik er formeel niet goed uit.
Duidelijk is dat DEGA-16:
- niet op de lijst van toelatingen voorkomt
- de oliën apart of als combinatie niet op de RUB-lijst voorkomen
- zeer succesvol was als biocide en bekend was dat het zo succesvol was
Gistermiddag antwoordde het Ctgb:
In het algemeen geldt dat al die stoffen en middelen biociden zijn, die op het etiket of in de marketing claimen dat zij organismen – ‘beestjes’, bacteriën, virussen – kunnen doden of verdrijven. Die biociden mogen alleen worden verhandeld en gebruikt, als ze zijn toegelaten door het Ctgb. Het Ctgb beoordeelt of ze bij het voorgeschreven gebruik veilig zijn voor mens, dier en milieu. Toegelaten middelen hebben op het etiket altijd een toelatingnummer dat begint met NL of eindigt op een ‘N’.
Zoals staatssecretaris Van Dam van Economische Zaken in het Kamerdebat van 24 augustus benadrukte: ook groene middelen kunnen gevaarlijk zijn en mogen dus alleen worden gebruikt na een toelating. Het gaat niet om de herkomst van de gebruikte stoffen, maar om de werking die wordt geclaimd, ook al zijn de bestanddelen ‘natuurlijk’, zoals etherische oliën.
Zitten slapen
Tevens zette de organisatie een openbaar antwoord online. Daaruit blijkt dat het Ctgb nadrukkelijk vasthoudt aan zijn strenge toelatingsbeleid: zonder positieve toelating, mag een middel niet worden gebruikt, al gaat het om warm water en groene zeep.
Dat brengt IKB-ei en de pluimveehouders in een lastige situatie nu zij via juridische procedures schade claimen bij de overheid. Een ondernemer is wettelijk verplicht om na te gaan of middelen die hij gebruikt, zijn toegelaten. Dat waren ze niet. Zelfs zijn overkoepelende kwaliteitsorganisatie IKB-ei heeft, volgens het oordeel van het Ctgb, zitten slapen door niemand te waarschuwen. Via een eind 2016 gestartte enquête wisten de overkoepelende organisatie Avined en de onderzoekers die de uitkomsten daarvan analyseerden van het gebruik van het verboden middel.
* De Regeling Uitzondering Bestrijdingsmiddelen , waarin natuurlijke producten voor specifiek gebruik vermeld staan zoals zout, water, suiker, bier en kalk.
Dit artikel afdrukken
Mijn mailtje luidde:
Kan een etherische olie die als biocide wordt gebruikt in de dierlijke voedselketen zonder toelating door Ctgb of plek op de RUB-lijst legaal heten?
Omdat ongebluste kalk expliciet wordt genoemd voor gebruik in de pluimveehouderij op de RUB-lijst* (en daarnaast bijv. spiritus, zeep en water in de plantaardige landbouw) kom ik er formeel niet goed uit.
Duidelijk is dat DEGA-16:
- niet op de lijst van toelatingen voorkomt
- de oliën apart of als combinatie niet op de RUB-lijst voorkomen
- zeer succesvol was als biocide en bekend was dat het zo succesvol was
Gistermiddag antwoordde het Ctgb:
In het algemeen geldt dat al die stoffen en middelen biociden zijn, die op het etiket of in de marketing claimen dat zij organismen – ‘beestjes’, bacteriën, virussen – kunnen doden of verdrijven. Die biociden mogen alleen worden verhandeld en gebruikt, als ze zijn toegelaten door het Ctgb. Het Ctgb beoordeelt of ze bij het voorgeschreven gebruik veilig zijn voor mens, dier en milieu. Toegelaten middelen hebben op het etiket altijd een toelatingnummer dat begint met NL of eindigt op een ‘N’.
Zoals staatssecretaris Van Dam van Economische Zaken in het Kamerdebat van 24 augustus benadrukte: ook groene middelen kunnen gevaarlijk zijn en mogen dus alleen worden gebruikt na een toelating. Het gaat niet om de herkomst van de gebruikte stoffen, maar om de werking die wordt geclaimd, ook al zijn de bestanddelen ‘natuurlijk’, zoals etherische oliën.
Zitten slapen
Tevens zette de organisatie een openbaar antwoord online. Daaruit blijkt dat het Ctgb nadrukkelijk vasthoudt aan zijn strenge toelatingsbeleid: zonder positieve toelating, mag een middel niet worden gebruikt, al gaat het om warm water en groene zeep.
Dat brengt IKB-ei en de pluimveehouders in een lastige situatie nu zij via juridische procedures schade claimen bij de overheid. Een ondernemer is wettelijk verplicht om na te gaan of middelen die hij gebruikt, zijn toegelaten. Dat waren ze niet. Zelfs zijn overkoepelende kwaliteitsorganisatie IKB-ei heeft, volgens het oordeel van het Ctgb, zitten slapen door niemand te waarschuwen. Via een eind 2016 gestartte enquête wisten de overkoepelende organisatie Avined en de onderzoekers die de uitkomsten daarvan analyseerden van het gebruik van het verboden middel.
* De Regeling Uitzondering Bestrijdingsmiddelen , waarin natuurlijke producten voor specifiek gebruik vermeld staan zoals zout, water, suiker, bier en kalk.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Zo ís dat, Dick!
Geroep voor de Bühne in een - kansloze! - poging om eigen falen van AVINED / IKB-Ei voor de achterban te overschreeuwen & verhullen.
Als men dit doorzet, blijft dit fipronildebacle de gemoederen alleen nog maar langer bezig houden, met alle nefaste gevolgen voor (de omzet van, en het vertrouwen in) de sector van dien.
Een uitspraak van de rechter zal dat eigen falen alleen maar verder kunnen benadrukken.
Hoe dom kun je zijn?
P.S.: Sterker nog: Chickfriend werd in die Nederlandse, met AVINED-raadpleging opgestelde versie van de EU-brede COR-bloedluis-enquete als zelfs "middel" opgevoerd.
En zeer effectief, dat "middel" Chickfriend, aldus 4 respondenten...
Dat laat overigens onverlet dat NVWA, EZ en VWS november vorig jaar steken hebben laten vallen. Onbegrijpelijk dat NVWA/BuRo meenden dat fipronil niet in eieren terecht zou kunnen komen, en
al die tijd - ook nog eens stronttraag! - strafrecht hebben laten prevaleren boven volksgezondheid.
Tot dan uiteindelijk in juni na Belgische meldingen de pleuris uitbrak, en dat plotsklaps merkwaardigerwijs geen enkel probleem meer bleek: de heren zitten nog steeds vast.
Dick Belderbos,
Je schrijft dat IKB-ei gefaald heeft. Maar in de IKB voorschriften staat ook dat er jaarlijks samen met een aan het bedrijf geborgde dieranarts een bedrijfsgezondheisplan en een bedrijfsbehandelplan opgesteld moet worden, doel is een vooraf vastgesteld plan om (bedrijfsspecifieke)ziekten e.d. aan te pakken en om middelen gebruik te reduceren (antibiotica). IKB controleerd ook werkelijk of er een gezondheids en behandelplan is (word zelfs in een database ingevoerd), zonder plan trekken ze het IKB certificaat in (na waarschuwing etc.).
Het punt is natuurlijk als boeren het bloedluizenprobleem niet bespreken en vermelden in het bedrijfsbehandelplan (kost misschien 10 minuten en dus 2 tientjes), maar zelf aan de slag gaan met bestrijding. Overigens staat er ook in de IKB voorschriften dat er alleen legale toegelaten middelen gebruikt mogen worden.
IKB werkt m.i. dus wel, mits eenieder zich aan de voorschriften houd. Als IKB weg zou vallen lopen de kosten voor de veehouders snel op denk ik, begin maar zelf als bedrijf een risicoanalyse te maken e.d. en veranderende wetgeving in je risicomanagment te implementeren.
Helemaal met je eens, Marco: er hebben ook dierenartsen liggen slapen.
Er is ook een veterinair geweest die meldde de resultaten van Chickfriend wat wonderlijk effectief te vinden.
Kennelijk heeft ook hij geen alarm geslagen.
Ik weet overigens niet in hoeverre dat verplichte behandelplan een specifieke IKB-eis is:
Die "geborgde" dierenarts is In elk geval reeds per 1/1/2012 verplicht gesteld in de kwaliteitssystemen voor rundveehouders.
Als IKB-Ei die behandelplannen inderdaad effectief checkt, dan hadden ze moeten kunnen constateren dat er een niet Ctgb-toegelaten middel werd gebruikt.
Indien IKB-Ei alleen noteert OF er een behandelplan is, dan hebben we hier voor de zoveelste maal te maken met wassen-neus-afvink-controles-op-papier die in de praktijk dus weer blijken voor
geen jota te werken.
En indien er in die behandelplannen geen bloedluisbestrijding genoemd wordt
- in EU-COR-verband nota bene de ergste kippenpest genoemd! - dan zou je je kunnen afvragen
wat die IKB-Ei "geborgde" behandelplannen dan wel helemaal voorstellen.
Merkwaardig & onbegrijpelijk in dit verband is overigens: dat IKB-Ei deze EU-wijd als ergste kippenplaag erkende bloedluizenpest dus niet eens als plaagdierprobleem wenst te erkennen.
Misschien kan onze WUR-plaagdierexpert @BastiaanMeerburg, copromotor van bloedluis-doctor mevrouw Mul, ons nader over de logica van dit IKB-Ei standpunt informeren?
Wacht even, ik kom er nog niet uit. Ctgb schrijft dat middelen een biocide zijn als: "...die op het etiket of in de marketing claimen dat zij organismen [...] kunnen doden of verdrijven.".
Maar wat nou als de producent van een middel dat helemaal niet claimt? In een eerder draadje haalde ik een stuk uit België aan waaruit bleek dat Dega-16 als 'aanvullend diervoeder' werd verhandeld. Geen claim die het een biocide maakt dus. Als andere partijen, of desnoods de boer zelf, het aanwendt om bloedluis te bestrijden, maakt dat het een biocide?
Dick Belderdos,
Geborgde dierenarts en bedrijfsbehandelplan zijn verplicht, zie ikb-eisen en vervolgens onder diergezondheid. Wat er in de bedrijfsbehandelplannen staat weet ik niet, ook niet of de dierenarts heeft zitten slapen. Als een boer het niet meld aan de dierenarts en zelf aan de slag gaat ontstaat een probleem kennelijk.
Dennis Zeilstra,
M.i. is het antwoord op je laatste vraag, Ja. Het doel waar het voor gebruikt word is van belang.