Vorige week maakte de Europese Vereniging voor Cardiologen bekend dat ze het gebruik van frisdrank op scholen en in sportkanties officieel willen afraden. Dennis Zeilstra is niet pro-frisdrank maar ontdekt dat de cardiologen het advies opvallend zwak onderbouwen.
Afgelopen week berichtte BNR over het voornemen van de Europese vereniging van Cardiologen (ESC) om de EU te adviseren om frisdrank op scholen en in sportkantines te verbieden. De woordvoerder van ESC, Joep Perk, hoogleraar aan de Zweedse Linnaeus University, zei dat het negatieve effect van frisdranken absoluut vast stond.
Vergroot risico
Volgens Perk hebben mannen die één blikje frisdrank per dag drinken 20% meer kans op hart- en vaatziekten dan mannen die dat minder dan één keer per maand doen, terwijl het risico bij vrouwen zelfs een 35% hoger is. Volgens Perk lieten ook resultaten uit een grootschalige Japanse onderzoek zien dat er een verband is tussen frisdrankconsumptie en hartstilstand.
Japans onderzoek gaf doorslag
Ook Radio 1 besteedde er in afgelopen vrijdag in Dit is de Dag aandacht aan. Perk nuanceerde daarin het bericht en stelde dat het standpunt van de ESC niet nieuw was en dat de vereniging al jarenlang dezelfde visie hierover heeft. Volgens Radio 1 was het het nieuwe Japanse onderzoek dat een nieuwe impuls had gegeven.
Volgens Perk is het de hoeveelheid suikers in de drankjes die verantwoordelijk is voor het verhoogde risico. De door Radio 1 geraadpleegde Jaap Seidell noemde dit “vloeibaar snoep” en vond het jammer dat de ECS hun advies beperkt tot frisdranken, omdat vruchtensappen net zoveel suikers bevatten.
Vreemde gang van zaken
Hoewel ik helemaal niet wil beweren dat suikerhoudende dranken gezond zijn, vind ik het wel een vreemde gang van zaken. Het roept het bij mij een aantal vragen op:
1. Is het acceptabel dat wetenschappers dit soort bochtjes afsnijden om hun standpunt te onderbouwen?
2. Als een overtuiging zo sterk is, zou je dan niet mogen verwachten dat er ook sterke aanwijzingen (evidence) zijn?
3. En als die sterke evidence er is, zou het dan niet logischer zijn om de sterkste te noemen i.p.v. de recentste?
4. En als die evidence nou niet zo sterk is, maar er andere redenen zijn om toch tot dit standpunt te komen, zou het dan niet beter zijn om dát te benoemen (en dus te komen met een full disclosure)?
Fotocredits: blikjes prik, frankieleon
Dit artikel afdrukken
Vergroot risico
Volgens Perk hebben mannen die één blikje frisdrank per dag drinken 20% meer kans op hart- en vaatziekten dan mannen die dat minder dan één keer per maand doen, terwijl het risico bij vrouwen zelfs een 35% hoger is. Volgens Perk lieten ook resultaten uit een grootschalige Japanse onderzoek zien dat er een verband is tussen frisdrankconsumptie en hartstilstand.
Japans onderzoek gaf doorslag
Ook Radio 1 besteedde er in afgelopen vrijdag in Dit is de Dag aandacht aan. Perk nuanceerde daarin het bericht en stelde dat het standpunt van de ESC niet nieuw was en dat de vereniging al jarenlang dezelfde visie hierover heeft. Volgens Radio 1 was het het nieuwe Japanse onderzoek dat een nieuwe impuls had gegeven.
Volgens Perk is het de hoeveelheid suikers in de drankjes die verantwoordelijk is voor het verhoogde risico. De door Radio 1 geraadpleegde Jaap Seidell noemde dit “vloeibaar snoep” en vond het jammer dat de ECS hun advies beperkt tot frisdranken, omdat vruchtensappen net zoveel suikers bevatten.
Het Japanse onderzoek is dus op zijn best een heel zwakke ondersteuning voor het standpunt van de ESC. Daarom is het merkwaardig dat juist dit onderzoek wordt aangehaald als dé extra impuls.Maar er is iets vreemds aan de hand. Het genoemde Japanse onderzoek keek naar koolzuurhoudende dranken (volledige presentatie hier beschikbaar na registratie). Dat gaat dus helemaal niet over suikerhoudende frisdranken; ook Spa rood valt onder deze categorie. Bovendien vonden de onderzoekers geen correlatie tussen hartstilstand en vruchtensappen. Tot slot mag niet onvermeld blijven dat het onderzoek niet alleen slechts een associatie betreft, maar ook nog eens slecht is uitgevoerd. Er is simpelweg gekeken naar de associatie tussen hartstilstand en de hoeveelheid drank die mensen kochten, zonder dat er gecompenseerd is voor confounders zoals roken, ziekte of leefstijlfactoren. Het Japanse onderzoek is dus op zijn best een heel zwakke ondersteuning voor het standpunt van de ESC. Daarom is het merkwaardig dat juist dit onderzoek wordt aangehaald als dé extra impuls.
Vreemde gang van zaken
Hoewel ik helemaal niet wil beweren dat suikerhoudende dranken gezond zijn, vind ik het wel een vreemde gang van zaken. Het roept het bij mij een aantal vragen op:
1. Is het acceptabel dat wetenschappers dit soort bochtjes afsnijden om hun standpunt te onderbouwen?
2. Als een overtuiging zo sterk is, zou je dan niet mogen verwachten dat er ook sterke aanwijzingen (evidence) zijn?
3. En als die sterke evidence er is, zou het dan niet logischer zijn om de sterkste te noemen i.p.v. de recentste?
4. En als die evidence nou niet zo sterk is, maar er andere redenen zijn om toch tot dit standpunt te komen, zou het dan niet beter zijn om dát te benoemen (en dus te komen met een full disclosure)?
Fotocredits: blikjes prik, frankieleon
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Het is inderdaad een heel vaag verhaal. Ik heb nog even gekeken op de site van de ESC , maar dit Japanse onderzoek is inderdaad de enige basis voor de aanbeveling. Terwijl er veel meer onderzoek gedaan is naar het verband tussen frisdrank en hartkwalen. In dat hele Japanse rapport komt het woord suiker niet voor. Het gaat alleen om een verband tussen hartaanvallen en de verkoop/beschikbaarheid van koolzuurhoudende frisdranken. Het is niet zozeer slecht uitgevoerd, als wel onmogelijk van opzet. Maar de conclusies zijn dan ook zeer voorzichtig geformuleerd, om niet te zeggen: nietszeggend. Op basis van dit onderzoek kan geen verband worden gelegd tussen hartkwalen en suikerhoudende dranken. Maar er is wel (epidemiologisch) onderzoek dat preciezer is gedaan. Nogal slordig van de cardiologenbroeders, zou je zeggen.
Mijn antwoord op de vraag hierboven is, nee. En ik was er eerder mee dan Stam die er veel meer woorden voor nodig heeft. Maar Foodlog accepteert geen antwoord dat uit 1 woord bestaat. Nee, nee, nee, kan dat? Even kijken of het lukt.
Toch is prof. Perk de voorzitter van de Joint European Societies Task Force on CVD Prevention in Clinical Practice. Het advies van die groep zal zwaar wegen in nationale adviezen en bij de beroepsgroepen (zoals huisartsen) die patiënten rechtstreeks adviseren. In de 2012 versie nog geen woord over frisdrank, blijkbaar zijn ze inmiddels overtuigd genoeg om het wel specifiek te noemen. Maar de Japanse studie kan toch niet de druppel zijn?
Het punt zal zijn dat er maar weinig aanwijzingen zijn. Huib, jouw linkje vormt de basis voor het genoemde 20% hogere risico, maar naast die studie en zijn tegenhanger onder vrouwen (die op 35% uitkomt) is er blijkbaar weinig evidence. Op de studie die je citeert zijn de Bradford Hill criteria losgelaten en heel overtuigend was het niet. Toch meent men hard in opstand te moeten komen tegen SSB's. Waar zou die overtuiging dan toch vandaan komen? Hoe zouden de cardiologen dat nou het beste kunnen onderbouwen?
Worden medisch adviezen door idioten verzorgd? Ik bedoel: kan ik iets anders concluderen als Kloot die alleen nog maar NEE wil zeggen?
Dat Japanse onderzoek kan natuurlijk never-nooit de werkelijke onderbouwing van zo'n advies zijn. In het artikel staat waarom: slechts een associatie is aangetoond, en dan nog een associatie met bubbeldrankjes en niet met suikerhoudende drank, waarbij al blijkt dat die associatie alvast niet geldt voor vruchtensappen (die wel suikerhoudend zijn).
Dan is 'een bochtje afsnijden' wel héél eufemistisch uitgedrukt.
Geen idee waarom die cardiologenclub niet met betere studies komt. Als die er zijn, noem ze dan. Als die er niet zijn, geef dan niet zo'n advies uit of zeg er minstens bij dat er geen deugdelijke wetenschappelijke onderbouwing bestaat. Wat er nu gebeurt, is publieksmisleiding.
Nog iets. Als de Europese Vereniging voor Cardiologen zo'n advies geeft, doen ze dat vanuit hun autoriteit als medische wetenschappers. Nu geldt, vind ik: noblesse oblige. Je kunt het niet maken om met die status zo'n slordig onderbouwd advies te geven. Daarmee beschadig je de reputatie van de hele medische wetenschap en de voedingswetenschap. Als zelfs cardiologen geen moeite doen om hun adviezen fatsoenlijk te onderbouwen, van wie mogen we dat dan wél verwachten?