Jora Steennis, voedingswetenschapper, weet hoe makkelijk mensen verdwalen in weetjes over de gezonde eigenschappen van voedingsmiddelen. Ze ontdekte Snake Oil Superfoods, een visualisatie van informatie. Vond ze de draad in de doolhof?
We zien door de bomen het voedingsbos niet meer. We willen best luisteren naar de wijze lessen van de wetenschap en volgen zo af en toe ook een advies op. De adviezen van de Gezondheidsraad kennen we nu onderhand wel en dus lezen we over de nieuwste studies in kranten en op Foodlog. Wie weet, misschien staat er wel welk voedingsmiddel jou helpt tegen die onrustige buik of kriebelende tenen. Maar de moed zakt ons weer in de schoenen als nieuwe experimenten iets anders aantonen. Teruggefloten worden frustreert, zodat je maar op je oude eetgewoonten terugvalt.
Daarom is het fijn dat er ook onderzoekers zijn die wel begrijpen wat de geïnteresseerde consument wil: duidelijkheid. Miriam Quick en David McCandless maakten op ’Information is Beautiful’, een visueel overzicht van alle (on)waarheden over voeding(ssupplementen). Beeldschermen en digitale techniek maken het mogelijk om dat niet in woorden maar in beeld te doen. En dat zou weleens prima kunnen werken.
Het best mogelijke
Het visuele overzicht, of infographic, heet Snake Oil Superfoods, wat zoiets als 'frauduleuze superfoods' betekent. Dat is een beetje pesterige naam, want de infographic gaat niet alleen over superfoods en de geboden informatie is juist zo waarheidsgetrouw als het beschikbare onderzoek toelaat.
De makers gingen zo wetenschappelijk mogelijk te werk. Ze verzamelden alle tot nu toe gepubliceerde RCTs (randomized controlled trials), oftewel placebo gecontroleerde dubbelblinde studies. Beter kun je volgens geleerden niet krijgen. RCTs zeggen iets over oorzaak-gevolg relaties en positief resultaat is daarom een aanwijzing voor ‘scientific evidence’.
Uiteraard waren de makers grondig en kritisch en namen ze meerdere studies mee, de goede én slechte kanten van het onderzoek. Alleen als het echt niet anders kon gebruikten ze een minder betrouwbaar onderzoek. Quick en McCandless maakten voornamelijk gebruik van zogenaamde ‘Cochrane reviews’, analyses die alle RCTs over één onderwerp samenvatten. Deze extra grote samenvattingen, of reviews, noem je meta-analyses.
De makers hadden een grote kluif aan het project: "We hebben maanden naar bewijs gezocht: individuele wetenschappelijke studies, reviews en meta-analyses, om voedingsmiddelen te vinden die daadwerkelijk een aantoonbaar ‘super’ effect hebben op een aandoening of de gezondheid in het algemeen. In tegenstelling tot medicijnen en supplementen, is voedingsonderzoek moeilijk te blinderen: een overtuigend placebo van een voedingsmiddel creëren is lastig en daarom zijn dit soort RCTs schaars", aldus Quick en McCandless. De makers lijken erg tevreden met het resultaat: "Wat we vonden was een soep van gemengde resultaten (een lekkere met hennep zaadjes erin)." Nu de tevredenheid bij de gebruiker nog.
Simpel én uitgebreid
Iedere geïnteresseerde leek kan zo in het visuele schema duiken. Op het eerste gezicht staat er overdonderend veel informatie bij elkaar. Maar wie er twee minuten in ronddoolt en doorklikt op bijvoorbeeld visolie en waar dat allemaal goed voor zou zijn, ziet onmiddellijk wat een simpele en tegelijk enorm uitgebreide wereld er achter de te activeren visuals schuilgaat. Het enige dat je hoeft te doen is een vraag bedenken.
Is er bijvoorbeeld bewijs voor dat walnoten goed zijn voor je gezondheid? Zoek even in het overzicht en je vindt meteen het antwoord. Al is er nog maar weinig bewijs, walnoten zijn veelbelovend als het gaat om de relatie tot gezondheid. Wil je echter zekerder zijn van je zaak dan kun je beter amandelen eten, want er zijn duidelijke aanwijzingen dat die je cholesterol verlagen. Hoe hoger in het schema, hoe beter het wetenschappelijk bewijs: ‘evidence’. Ook kun je een aantal schakelaars in het schema bedienen: sorteer de voeding bijvoorbeeld op gezondheidseffect, type of op alfabet (horizontaal). Tenslotte kun je nog de olie-bubbels aanpassen, de grootte daarvan geeft namelijk aan hoe populair het voedsel is (‘popularity’ is de maat voor het aantal Google-hits) of hoe interessant wetenschappers het vinden (‘scientific interest’, de maat voor het aantal hits op het wetenschappelijke Google-Scholar). De nog weinig onderzochte voeding die wel positieve resultaten lieten zien, merkten de makers met ‘One to watch’.
De ‘highlights’
Het schema zit heel logisch en intuitief in elkaar. Daardoor verbergt het ook informatie: de weetjes die misschien wel echt nieuws zijn. De makers zelf viel op dat:
- Pruimen echt goed zijn voor de stoelgang en haver verlaagt je cholesterol
- Visolie omstreden blijft: het is goed voor patiënten met kanker en beschermt waarschijnlijk ook tegen cardiovasculaire ziekten. Het bewijs voor cognitieve voordelen is echter minder sterk
- Eieren je eetlust tot 36 uur kunnen verminderen; misschien zijn ze dus wel handig als je gewicht wil verliezen
- Groente & fruit een rol vervullen bij kankerpreventie, maar welke precies is onduidelijk. Bepaalde soorten groenten (kool, broccoli, rauwe groenten) lijken wel te beschermen tegen bepaalde vormen van kanker.
En passant ontzenuwen de auteurs ook nog wat mythes:
Cranberrysap beschermt niet tegen urineweg infecties. Bovendien is het onzeker of het kan helpen bij de behandeling ervan. Bij diabetes lijkt geen enkel voedingsmiddelen (consequent) te helpen.
Nu het waterbedeffect nog
Zakt de moed je nu niet meer in de schoenen als we de infographic er bij pakken? Een duidelijker beeld van zo ongeveer alle hypes is nauwelijks denkbaar. Maar ook dit overzicht zal volgens de makers zelf steeds ‘up-to-date’ moeten worden gehouden met de laatste inzichten die steeds weer nieuw zullen zijn.
En dan is er nog iets dat nu nog een beetje ingewikkeld is. Voeding bevat stofje a t/m z; als één daarvan ‘echt’ lijkt te helpen tegen ziekte 1, dan zegt dat nog niets over ziekte 2 t/m x en ook niet over de eventuele 'bijwerkingen' die optreden als je het gaat gebruiken als een overgedoseerd medicinaal voedingsmiddel.
Als voedingsdeskundige begrijp ik dat ons lichaam en voeding een systeem vol waterbedden is. Als je hier drukt, komt ergens anders omhoog. En dat in ontelbare variaties. Het zou mooi zijn als er een visual zou kunnen toegevoegd die zulke waterbedeffecten op een even simpele manier inzichtelijk maakt.
Fotocredits:Information is Beautiful
Dit artikel afdrukken
Daarom is het fijn dat er ook onderzoekers zijn die wel begrijpen wat de geïnteresseerde consument wil: duidelijkheid. Miriam Quick en David McCandless maakten op ’Information is Beautiful’, een visueel overzicht van alle (on)waarheden over voeding(ssupplementen). Beeldschermen en digitale techniek maken het mogelijk om dat niet in woorden maar in beeld te doen. En dat zou weleens prima kunnen werken.
Het best mogelijke
Het visuele overzicht, of infographic, heet Snake Oil Superfoods, wat zoiets als 'frauduleuze superfoods' betekent. Dat is een beetje pesterige naam, want de infographic gaat niet alleen over superfoods en de geboden informatie is juist zo waarheidsgetrouw als het beschikbare onderzoek toelaat.
De makers gingen zo wetenschappelijk mogelijk te werk. Ze verzamelden alle tot nu toe gepubliceerde RCTs (randomized controlled trials), oftewel placebo gecontroleerde dubbelblinde studies. Beter kun je volgens geleerden niet krijgen. RCTs zeggen iets over oorzaak-gevolg relaties en positief resultaat is daarom een aanwijzing voor ‘scientific evidence’.
Uiteraard waren de makers grondig en kritisch en namen ze meerdere studies mee, de goede én slechte kanten van het onderzoek. Alleen als het echt niet anders kon gebruikten ze een minder betrouwbaar onderzoek. Quick en McCandless maakten voornamelijk gebruik van zogenaamde ‘Cochrane reviews’, analyses die alle RCTs over één onderwerp samenvatten. Deze extra grote samenvattingen, of reviews, noem je meta-analyses.
De makers hadden een grote kluif aan het project: "We hebben maanden naar bewijs gezocht: individuele wetenschappelijke studies, reviews en meta-analyses, om voedingsmiddelen te vinden die daadwerkelijk een aantoonbaar ‘super’ effect hebben op een aandoening of de gezondheid in het algemeen. In tegenstelling tot medicijnen en supplementen, is voedingsonderzoek moeilijk te blinderen: een overtuigend placebo van een voedingsmiddel creëren is lastig en daarom zijn dit soort RCTs schaars", aldus Quick en McCandless. De makers lijken erg tevreden met het resultaat: "Wat we vonden was een soep van gemengde resultaten (een lekkere met hennep zaadjes erin)." Nu de tevredenheid bij de gebruiker nog.
Simpel én uitgebreid
Iedere geïnteresseerde leek kan zo in het visuele schema duiken. Op het eerste gezicht staat er overdonderend veel informatie bij elkaar. Maar wie er twee minuten in ronddoolt en doorklikt op bijvoorbeeld visolie en waar dat allemaal goed voor zou zijn, ziet onmiddellijk wat een simpele en tegelijk enorm uitgebreide wereld er achter de te activeren visuals schuilgaat. Het enige dat je hoeft te doen is een vraag bedenken.
Is er bijvoorbeeld bewijs voor dat walnoten goed zijn voor je gezondheid? Zoek even in het overzicht en je vindt meteen het antwoord. Al is er nog maar weinig bewijs, walnoten zijn veelbelovend als het gaat om de relatie tot gezondheid. Wil je echter zekerder zijn van je zaak dan kun je beter amandelen eten, want er zijn duidelijke aanwijzingen dat die je cholesterol verlagen. Hoe hoger in het schema, hoe beter het wetenschappelijk bewijs: ‘evidence’. Ook kun je een aantal schakelaars in het schema bedienen: sorteer de voeding bijvoorbeeld op gezondheidseffect, type of op alfabet (horizontaal). Tenslotte kun je nog de olie-bubbels aanpassen, de grootte daarvan geeft namelijk aan hoe populair het voedsel is (‘popularity’ is de maat voor het aantal Google-hits) of hoe interessant wetenschappers het vinden (‘scientific interest’, de maat voor het aantal hits op het wetenschappelijke Google-Scholar). De nog weinig onderzochte voeding die wel positieve resultaten lieten zien, merkten de makers met ‘One to watch’.
De ‘highlights’
Het schema zit heel logisch en intuitief in elkaar. Daardoor verbergt het ook informatie: de weetjes die misschien wel echt nieuws zijn. De makers zelf viel op dat:
- Pruimen echt goed zijn voor de stoelgang en haver verlaagt je cholesterol
- Visolie omstreden blijft: het is goed voor patiënten met kanker en beschermt waarschijnlijk ook tegen cardiovasculaire ziekten. Het bewijs voor cognitieve voordelen is echter minder sterk
- Eieren je eetlust tot 36 uur kunnen verminderen; misschien zijn ze dus wel handig als je gewicht wil verliezen
- Groente & fruit een rol vervullen bij kankerpreventie, maar welke precies is onduidelijk. Bepaalde soorten groenten (kool, broccoli, rauwe groenten) lijken wel te beschermen tegen bepaalde vormen van kanker.
En passant ontzenuwen de auteurs ook nog wat mythes:
Cranberrysap beschermt niet tegen urineweg infecties. Bovendien is het onzeker of het kan helpen bij de behandeling ervan. Bij diabetes lijkt geen enkel voedingsmiddelen (consequent) te helpen.
Nu het waterbedeffect nog
Zakt de moed je nu niet meer in de schoenen als we de infographic er bij pakken? Een duidelijker beeld van zo ongeveer alle hypes is nauwelijks denkbaar. Maar ook dit overzicht zal volgens de makers zelf steeds ‘up-to-date’ moeten worden gehouden met de laatste inzichten die steeds weer nieuw zullen zijn.
En dan is er nog iets dat nu nog een beetje ingewikkeld is. Voeding bevat stofje a t/m z; als één daarvan ‘echt’ lijkt te helpen tegen ziekte 1, dan zegt dat nog niets over ziekte 2 t/m x en ook niet over de eventuele 'bijwerkingen' die optreden als je het gaat gebruiken als een overgedoseerd medicinaal voedingsmiddel.
Als voedingsdeskundige begrijp ik dat ons lichaam en voeding een systeem vol waterbedden is. Als je hier drukt, komt ergens anders omhoog. En dat in ontelbare variaties. Het zou mooi zijn als er een visual zou kunnen toegevoegd die zulke waterbedeffecten op een even simpele manier inzichtelijk maakt.
Fotocredits:Information is Beautiful
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Ik neem aan dat dit de 'gezonde' vrolijke noot is, waar we verder geen aandacht aan hoeven te besteden. Als het wel serieus is, geef dan eens de verwijzingen waaruit een en ander blijkt. Als ik mag kiezen geef dan maar eens de beschermende werking van visolie?
Piet, het werk van deze mensen is heel serieus. Je aanname is dus incorrect: ze hebben systematisch en toegankelijk op een rij gezet wat bekend is. Wat iedereen daar ook van mag vinden.
Heb je überhaupt naar de visuals gekeken en erin gezocht?
Dick, ik had inderdaad doorgelinkt naar "information is beautiful" er zo maar eens wat aangeklikt waarvan ik weet dat de geleerden het er niet over eens zijn. Wat me ten zeerste verbaasd is dat iemand afstudeerd op de WUR en dan toch nog niet weet dat je voeding niet in gezond en ongezond in kunt delen. Wat hierboven staat is niet veel meer dan een visualisatie van wat de voedingswetenschap al sinds jaar en dag, of meer sinds het charta van het WHO, steeds opnieuw probeert te bewijzen; vet en suiker zijn slecht, ze veroorzaken obesitas en dat voert weer tot allerlei 'welvaartziektes'. Wat goed is zijn visolie, groente en fruit. De creatie van het racistische BMI heeft voor enorme stress gezorgd. De bevolking in de war en uit balans gebracht. En dit op zijn beurt creëerde weer obesitas bij mensen met een normaal gewicht, waarvan de omgeving, de slanken, de media, zeiden dat er gewicht af moest. Iemands lichaam zal altijd streven naar het individuele setpoint. Jouw persoonlijk ideale gewicht wat al nagenoeg vast stond toen je geboren werd. Net als de kleur van je ogen en je lichaamslengte. Wanneer het dan niet lukt komt het joj-jo effect om de hoek kijken. De frustratie slaat toe. Er word ingeboet aan levenskwaliteit. Aan de andere kant zijn het ook de normaalgewichtigen die zichzelf te dik vinden en die zichzelf gaan ondervoeden. Er waren nog nooit zoveel eetstoornissen als nu! Bij zowat alle aandoeningen waaraan momenteel de meeste mensen overlijden, leggen de ondergewichtigen eerder het loodje. Je hoort er nauwelijks iemand over. Ik mag natuurlijk niet alle voedingsdeskiundigen over een kam scheren maar bijna zou er een waarschuwing op moeten staan: Voedingsdeskundigen kunnen uw gezondheid ernstig in gevaar brengen.
Beste Piet #3,
Graag ga ik in op het eerste deel van je reactie. Ik vind het wat vreemd om te concluderen dat ik: ''nog niet weet dat je voeding niet in gezond en ongezond in kunt delen.''. Wat ik heb geprobeerd te vertellen met dit stuk is dat met 'Snake Oil Superfood' een overzicht is ontstaan van verschillende voedings(supplementen) die vergeleken kunnen worden. Niet om duidelijkheid te krijgen over wat gezond is en wat niet, maar om bijvoorbeeld te bepalen voor welke relaties veel en voor welke minder bewijs bestaat.
Dit is een reden waarom ik op Foodlog dagelijks te vinden ben.
Waar anders vind ik dit / kom ik hiermee in aanraking..?
hmm, na 2 minuten toch tabel er achter is aangeklikt..
motivatie voor de blauwe; hoezo waarom deze "one to watch.. ?
en het kan aan mij liggen maar ik krijg aloe vera er niet uit gefilterd; staat wel in de tabel....
maar desalniettemin; gave weergave; doch ben ik een tabel man blijkt... :-)