ChatGPT weet waarom het landbouwakkoord mislukte

Verslikt in een ecologische haar op de commercieel-economische soep

Het Landbouwakkoord is geklapt op grondgebondenheid die voor de Brabantse melkveehouderij een forse investering in grond zou hebben betekend. Het ministerie van LNV wilde een maximale GVE-norm, een begrip dat staat voor Groot Vee Eenheid. De Brabantse boeren kunnen de norm niet accepteren omdat die leidt tot een vergaande sanering én kostenverzwaring waar geen voorzienbare inkomsten tegenover staan. LTO zelf noemt meerdere ecologische factoren naast de GVE als reden om geen akkoord te willen én het feit dat Nederland te duur zal worden als productieland voor landbouw. Dat laatste is altijd het geval geweest en moet nou juist een keer doorbroken worden omdat de trend niet verder te rekken valt. LTO kan dat politiek niet aan. Dat LTO om haar motieven heen draait maakt minister Piet Adema duidelijk. Hij zegt flink te balen "omdat we toch heel ver waren". Hij benadrukte na het laatste overleg tussen het kabinet en LTO tegenover de pers meerdere keren dat het akkoord voor 95% klaar was en er nog slechts wat puntjes op de i moesten worden gezet.

FDF schrijft dan ook: "Die ongefundeerde en onnodige maximale GVE-norm zal de melkveehouderij in Nederland om zeep helpen. Overal in Nederland, maar vooral de bedrijven in het Zuiden van Nederland zijn “de Sjaak”… Daar waar het hart van LTO het hardste klopt."

LTO stond voor de keuze vóór of tégen die sanering te kiezen omdat er geen middenweg was. Vermoedelijk is tijdens de onderhandelingen gezocht naar een manier van uitfaseren richting de onvermijdelijke sanering. Die uitweg beoordeelde het bestuur echter als onacceptabel voor de leden. LTO zou er haar organisatie mee hebben opgeblazen en zijn verworden tot een splinterorganisatie, vergelijkbaar met de decimering van het CDA dat te stads werd en daarom de BBB creëerde.

Bestuurlijk middel ter facilitering van de overgang naar nieuwe tijden voor de landbouw
Een landbouwakkoord is bestuurlijk een middel om subsidiegelden te verdelen die sanering en aanpassingen van de Nederlandse landbouw aan nieuwe tijden moeten vergemakkelijken. Johan Remkes adviseerde het maken van een akkoord als onderdeel van zijn bemiddeling in de stikstofcrisis. Het akkoord moest economisch perspectief voor de boeren bieden na duidelijkheid over alle op natuurbehoud en -herstel gerichte hervormingen. In februari had het er moeten zijn, maar de datum werd steeds verzet. Uiteindelijk is het akkoord gestrand op een onderwerp dat eigenlijk onderdeel is van de ecologische maatregelen die het kabinet niet buiten het landbouwakkoord wist te regelen en daarom als een haar op de economische soep bleef drijven. Uiteindelijk hebben de onderhandelaars zich in die haar verslikt.

Advies Termeer: coalition of the willing
Het kabinet zal nu vermoedelijk zelf met wet- en regelgeving te komen. Daarover gaan de betrokken bewindslieden de komende tijd in gesprek, zeggen onder anderen ministers Adema, Christianne Van der Wal (Natuur en Stikstof) en Rob Jetten (Klimaat). Prof. Katrien Termeer van de SER adviseerde gisteren om een landbouwakkoord te sluiten met een coalition of the willing. Dat lijkt een haalbare gedachte omdat recent aan Tweede Kamerleden een commercieel-economisch ketenakkoord - de facto de kern van het Landbouwakkoord zonder het ontbrekende Natuurakkoord - werd gepresenteerd door voedselverwerkers van FNLI, de koepel van supermarktorganisaties CBL, de jonge boeren van NAJK en LTO Nederland. Als LTO nu uitstapt, lijkt er een basis te zijn om met de jonge boeren van Nederland tot een akkoord te komen.

De Tweede Kamer heeft gezegd nog voor het zomerreces een debat te willen over het landbouwakkoord.