Het onderzoek van RTL Nieuws naar biologische boeren is gebaseerd op de rapporten van Skal Biocontrole. Er bestaat geen twijfel over de overtredingen. Die staan beschreven in de inspectierapporten van Skal die RTL Nieuws heeft opgevraagd en samen met de handhavingsbrieven heeft geanalyseerd. Bij twijfel is Skal opnieuw geraadpleegd.

Hieronder reageren we per passage op de reactie die RTL vandaag op Foodlog publiceerde.

Over de aard van de afwijkingen (door RTL overtredingen genoemd) is voorafgaand aan de publicatie van 7 mei uitgebreid met RTL informatie gewisseld, onder meer over bedrijf 75. Ten aanzien van dit bedrijf hebben wij op vragen van RTL toegelicht dat dit bedrijf wat betreft de dieren nog in omschakeling was, en dat de omschakelingsperiode is verlengd. De omschakelingstermijn is ‘bevroren’ tot het moment dat de afwijkingen waren opgelost. RTL had dus kunnen weten dat dit een omschakelingsbedrijf betrof en dus geen certificaat had om in te trekken. Bovendien werden door dit in omschakeling zijnde bedrijf slechts enkele producten ten onrechte als biologisch verkocht. Met dit voorbeeld kan RTL dus niet onderbouwen dat honderden producten onterecht als biologisch zijn verkocht.

RTL: “RTL Nieuws benadrukt dat het onderzoek is gebaseerd op ruim 1500 rapporten, tientallen gesprekken met woordvoerders vanuit de biologische sector, zeer ervaren voedingsdeskundigen, politici, deskundigen vanuit de Europese Unie, biologische boeren en toezichthouder Skal zelf. Er is hoor en wederhoor bij alle betrokken partijen toegepast.”

Wij hebben ook wederhoor gegeven aan RTL. Bijvoorbeeld op 3 april berichtten wij de redactie het volgende:

"We hebben van onze geregistreerde bio-ondernemers het signaal ontvangen, dat u als redactie van RTL heeft kunnen vaststellen dat enkele honderden biologische bedrijven aantoonbaar niet-biologische producten hebben verkocht als bio producten.
Als toezichthouder zijn wij uitermate scherp op dergelijke signalen van wie dan ook. Kunt u dit signaal bevestigen? En zo ja, zou u ons kunnen inlichten over welke bedrijven en producten het gaat zodat wij hierop als toezichthouder kunnen acteren?
Indien RTL tot bovenstaande conclusie komt op basis van de informatie die via Skal is verstrekt dan willen wij u er graag op wijzen dat er een verschil is tussen een opinie over ons toezicht/ onze sanctiesystematiek en de claim dat er aantoonbaar niet-biologische producten zijn verkocht als biologisch.
Daarnaast wil ik graag meegeven dat het versturen van dergelijke e-mails aan geregistreerden voor veel onrust zorgt. Mocht de claim alleen voortkomen uit de gedeelde documenten en dus uw opinie zijn over ons toezicht, dan vinden wij deze door RTL gehanteerde werkwijze zeer onjuist. We roepen u dan ook op hiermee te stoppen."

RTL: “De biologische boeren die in de rapporten staan, zijn anoniem, wij hebben ze daarom niet individueel om een reactie kunnen vragen. RTL Nieuws heeft Skal wel om deze informatie gevraagd, maar niet gekregen.”

Skal heeft deze informatie niet gedeeld op basis van de WOB, AVG en de ingediende zienswijzen van betrokken geregistreerden, zoals we onderbouwd hebben in ons besluit op het Wob-verzoek van RTL. Deze kan bij Skal opgevraagd worden.

RTL: "Voor ons onderzoek hebben wij gekeken naar overtredingen die betrekking hebben op het biologisch proces. Administratieve overtredingen, zoals ontbrekende pakbonnen zijn daarom buiten beschouwing gelaten.”

Dat is onjuist, bijvoorbeeld bij de afwijking preventief gebruik van medicatie gaat het vaak over het feit dat het recept van de dierenarts ontbreekt en niet het feit dat de medicatie niet toegediend had mogen worden. Zo zijn meerdere van de door RTL genoemde afwijkingen geen afwijkingen op productniveau maar op administratief niveau.

RTL: "Een voorbeeld van overtredingen die we noemen is boerderij 75. Hierin staat dat de boer biologisch varkensvlees verkocht, terwijl dat niet was toegestaan. De inspecteur komt nog 2 keer langs. Beide keren wordt het vlees, tegen de regels in, als biologisch aangeboden voor verkoop. RTL Nieuws publiceert dat het certificaat niet is afgenomen op basis van deze tekst in de handhavingsbrief: ‘U heeft 5 kritieke afwijkingen’ en ‘Bij een volgende kritieke afwijking ben ik wel voornemens over te gaan tot decertificatie van uw gehele bedrijf’. "

Op bedrijf 75 staat de reactie hierboven. Over bedrijf 799 stelt RTL dat “Weer een maand later staan er opnieuw te veel dieren in de stal en is er ook weer te weinig stro. Ook hebben twee kalfjes geen drinkwater. "Omdat dit de derde kritieke afwijking binnen 24 maanden is, had Skal de certificatieovereenkomst kunnen beëindigen. We kiezen ervoor om u een laatste kans te bieden", schrijft Skal. Skal gaat vervolgens niet langs bij het bedrijf, maar vraagt het bedrijf telefonisch en schriftelijk of de problemen zijn opgelost”.

Dit is feitelijk onjuist op basis van de informatie in de documenten die RTL van ons heeft ontvangen. Tijdens de opschortingsperiode is dat bedrijf twee keer bezocht, op 25 januari 2018 en 22 mei 2018, en op basis van de bevindingen in de laatste inspectie is de opschorting opgeheven. Daarnaast verzuimt RTL met het publiek te delen, dat tijdens opschorting het bedrijf de producten niet als biologisch mag afzetten. Door deze onjuiste en onvolledige weergave van de feiten ontstaat het beeld dat de producten van dit bedrijf in de handel zijn gebleven.

RTL: "Ook wordt in onze berichtgeving kritiek geuit op het sanctiebeleid van Skal. Het gaat hier om handhaving, niet om de controles zelf. De minister erkent dat de sancties beter benut kunnen worden. Daarbij heeft Skal zelf in een reactie laten weten open te staan voor suggesties van consumentenorganisaties over het handhavingsbeleid."

Skal is permanent in nauw overleg met LNV en de biologische sector over verbeteringen in het toezicht op de biologische sector. In een evaluatie in opdracht van het ministerie is geconstateerd dat Skal met een ruime voldoende functioneert terwijl er ook verbeterpunten zijn op het gebied van samenwerking met de NVWA. Aanbevelingen zijn gedaan door de rapporteurs, niet door de minister. Op basis daarvan worden ook consumentenorganisaties bij het definiëren van mogelijke verbeteringen betrokken.

RTL: "Zoals bij al onze onderzoeken is het journalistieke proces leidend."

Skal is steeds transparant en duidelijk naar RTL geweest in de beantwoording van hun vragen en de informatieverzoeken. Helaas weigerde RTL ons inzage in hun publicaties vooraf, ook weigerde men onjuistheden in de citaten van de directeur te corrigeren. Bovendien vindt RTL, aanvankelijk zelfs onder dreiging met juridische stappen, dat wij ons standpunt dat het beeld dat RTL schetst onjuist en onvolledig is, moeten intrekken.
Dit artikel afdrukken