In het Verenigd Koninkrijk is Sainsbury een voorbeeld van zo’n checkout-free store. Klanten hebben een QR-code nodig om binnen te komen, maar eenmaal binnen hoeven ze alleen maar producten te pakken en lopen ze zo weer naar buiten. Een combinatie van gewichtssensoren, bewegingsdetectoren, camera’s en software bepaalt wat de klant oppakt en eventueel weer terug legt. De kaart die gekoppeld is aan hun account schrijft automatisch het verschuldigde bedrag af. De jongste checkout-free winkel van Sainsbury werkt via technologie van Amazon.

Checkout-free technologie
De pandemie heeft voor een versnelling gezorgd in de toepassing van deze winkelautomatiseringstechnologie. Een van de aanbieders van deze technologie, het Israëlische bedrijf Trigo, zegt bij monde van algemeen directeur Michael Gabay dat het contracten heeft om honderden winkels is Europa de komende tijd te voorzien van deze checkout-free technologie. In eerste instantie in stedelijk gebied, maar hij voorspelt dat ook landelijke gebieden niet zullen achterblijven, vanwege de kosten van bemande winkels.

Er zijn verschillende redenen voor het feit dat het nog niet zo’n vaart loopt in Nederland, hoewel Albert Heijn er een in 2019 in een zeecontainer voor het hoofdkantoor heeft gehad die daarna een poosje op Schiphol heeft gestaan.

  • De belangrijkste reden is misschien wel onze privacywetgeving. Die is strenger dan die in bijvoorbeeld de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Het gaat hier niet alleen om de privacy van klanten, maar ook om die van personeel dat er nog wel een poosje zal zijn – al is het maar om de klanten te helpen voor wie deze manier van winkelen nieuw is.

  • Ook is het in de VS en het VK hierdoor gemakkelijker om geld te verdienen met de verworven data, hetgeen sowieso als de belangrijkste financiële trigger geldt om deze technologie te gaan gebruiken.

  • Daarnaast is het ook redelijke prijzige technologie. Er zijn wereldwijd maar een handvol bedrijven die deze technologie kunnen leveren en die gaan eerst met de grootste ketens in zee.

  • Een heel andere reden is dat Albert Heijn al de eerste is geweest die ermee heeft geëxperimenteerd – die titel kan geen andere super meer op z’n cv zetten.

  • Veel extra klanten zullen bestaande supers niet krijgen, is mijn verwachting. Het zou dus om nieuwe locaties moeten gaan, waar zo’n nieuwe werkwijze klanten zou kunnen trekken. En dat is best een uitdaging met het huidige vestigingsbeleid.

  • Er is nog onvoldoende sprake van een tekort aan personeel, dat zo’n verandering noodzakelijk zou maken.

  • Er zijn doelgroepen die er helemaal niet op zitten te wachten.

Persoonlijk contact
Ook Trouw schreef onlangs dat niet iedereen op deze kassaloze winkels zit te wachten. Bij Spar verwacht Martijn van der Hoeven, formulemanager, dat de kassières en kassiers in de toekomst een rol van gastvrouw of gastheer zullen behouden. Ook Jumbo houdt het persoonlijke contact erin. Klassieke kassa’s blijven een optie en de winkelketen opent zelfs kletskassa’s voor klanten die behoefte hebben aan een praatje. Albert Heijn erkent dat de klant steeds digitaler wordt, maar zegt ook dat de mensen in de winkel in de toekomst het verschil zullen blijven maken.

Toch zal het ook in ons land deze kant op gaan. Veel klanten, met name jonge, vinden het wel prettig. Ze willen hun AirPods niet uit hoeven te zetten, en de betaalhandeling het liefst overslaan. Bovendien zijn er wel personeelstekorten te voorzien in de toekomst. Experimenteren kan daarom geen kwaad. Bijvoorbeeld in winkels waar het te duur is om iedere dag iemand te hebben rondlopen. Hybride concepten uitproberen kan ook een goed idee zijn, al is het alleen maar om diefstal te bemoeilijken.

Bart Fischer is retail watcher voor Foodlog.

Dit artikel afdrukken