Opbeurende Kerstverhalen Mijn omgekeerde trendlijst: successen in de voedselketen

Verhalen over duurzaamheid en voeding zijn niet altijd even positief. Maar we geloven enorm in laten zien hoe het wél kan. Onlangs sprak ik mede-cursist van de Net Positive Young Academy over hoe belangrijk het is om soms ook eens terug te kijken. Als je werkzaam bent in duurzaamheid en food, is het heel makkelijk om alleen maar de focus te leggen op de toekomst, en wat er nog nodig is om het klimaatprobleem dat boven ons hoofd hangt tegen te gaan. Maar als we tien jaar terugkijken, is er óók al een heleboel veranderd. Daarom benoem ik op de grens van 2023 en 2024 graag een aantal mooie voorbeelden van thema’s die het afgelopen decennium flink zijn opgeschud. Als een omgekeerde trendlijst.

Van plofkip tot Beter Leven
In 2012 was ‘plofkip’ het woord van het jaar, aangewakkerd door een zeer succesvolle campagne van Stichting Wakker Dier om de veel te snelle groei van vleeskuikens onder de aandacht te brengen. De Dierenbescherming startte een aantal jaar eerder al, in 2007, het Beter Leven keurmerk. Toen nog een

Een prachtige mijlpaal, die laat zien dat retailers dierenwelzijn permanent in het vizier hebben

initiatief van enkele vleeskuikenhouders, dat flink is gegroeid in het afgelopen decennium. In 2021 besloten de grote supermarktketens om binnen een aantal jaar over te stappen van huismerk kip naar 1 ster Beter Leven keurmerk. Sinds dit jaar is dat ook helemaal in uitvoering, en ligt er alleen nog maar Beter Leven kip in de schappen. Een prachtige mijlpaal, die laat zien dat retailers dierenwelzijn permanent in het vizier hebben.

De groene revolutie in de keuken
Samen met deze sterkere focus op dierenwelzijn begon ook een ander deel van ons dieet met een opmars: groente. In 2013 begon het Jaar van de Groenten, schreef Klaartje Scheepers in 2021 in Van Aardappel tot Avocado. Een revolutie in de keuken die was ingeluid door Yotam Ottolenghi en een breuk met onze AVG (Aardappelen, Vlees, Groenten).

Ottolenghi liet ons kennismaken met groente in de hoofdrol. Een nieuwe tijd die zowel in de supermarktschappen (bijvoorbeeld verspakketten) als in het straatbeeld (denk aan saladebars, zoals SLA) veel verandering heeft gebracht. En die ontwikkeling gaat alleen maar door, ook in de topkeukens. Restaurant De Nieuwe Winkel werd in 2011 in Nijmegen geopend, met een focus op plantaardig. Als klap op de vuurpijl werd drie jaar geleden de groene Michelinster

Eiwittransitie is inmiddels een belangrijk agendapunt, maar dat is niet altijd zo geweest

geïntroduceerd, om duurzaamheid letterlijk op de kaart te zetten.

Tegelijkertijd wordt er ook gekeken naar alternatieve eiwitbronnen. Eiwittransitie is inmiddels een belangrijk agendapunt, maar dat is niet altijd zo geweest. In 2010 startte de Vegetarische Slager, een keerpunt voor het imago van de vleesvervanger, waar in 2012 zelfs de New York Times over schreef. Het bescheiden vegaschap in de supermarkt van een decennium geleden neemt tegenwoordig meerdere meters in beslag en de concurrentie is groot. Rabobank voorspelt dat de Europese markt voor vleesvervangers in 2035 verachtvoudigd zal zijn vanaf 2020.

Samen tegen voedselverspilling
Niet alleen wát we eten is de afgelopen tien jaar sterk veranderd, maar ook de manier waarop we ermee omgaan. Zo stond voedselverspilling bijvoorbeeld tien jaar geleden nog niet zo op de agenda. Het was al wel duidelijk dat voedselverspilling een probleem was, maar concrete actie en samenwerking ontbrak. In 2016 startte de Taskforce Circular Economy in Food, die in 2017 overging in de Stichting Samen tegen Voedselverspilling. Een coalitie van ruim 25 stakeholders om binnen de hele keten samen te werken om voedselverspilling tegen te gaan.

Ook is er op het gebied van verpakkingen en plastic de afgelopen tien jaar veel gebeurd, voornamelijk in wet- en regelgeving. Je kunt je bijna niet meer voorstellen dat er vóór het verbod dat inging in 2016 geregeld gratis plastic tasjes werden meegegeven. En vanaf juli komend jaar zitten de doppen verplicht vast aan plastic flessen en drankverpakkingen om zwerfafval te voorkomen.

Begrijp me niet verkeerd, ik denk niet dat we nu tevreden achterover kunnen leunen. Maar ik denk dat het goed is om soms ook even stil te staan bij duurzame veranderingen, groot of klein, die al hebben plaatsgevonden. Een terugblik, juist om vol goede moed vooruit te kunnen gaan.