2 min
Volgens Solidaridad ontbreekt het de zuivelsector aan ambitie en initiatieven om de melkproductie mondiaal te verduurzamen. Dat zegt Catharinus Wierda. Hij is programmanager zuivel voor Solidaridad.
Het verduurzamen van de mondiale zuivelproductie moet eerst en vooral plaatsvinden in ontwikkelingslanden. Daar wordt driekwart van de mondiale veestapel gemolken, groeit de zuivelmarkt het hardst en verkeert de melkveehouderij door lage productiviteit en armoede in grote problemen. Bovendien is daar sprake van een groot beslag op grond en een forse uitstoot van broeikasgassen. Mondiaal investeert de sector vooral in Europa en de VS, maar de meeste impact is te behalen in ontwikkelingslanden. Die scheefgroei is onhoudbaar, stelt Solidaridad bij de opening van de World Dairy Summit in Rotterdam.
Gebrek aan ambitie en initiatief
Volgens Solidaridad ontbreekt het de zuivelsector aan ambitie en initiatieven om de melkproductie daadwerkelijk mondiaal te verduurzamen. En dat terwijl ze verantwoordelijk is voor 4% van de mondiale uitstoot van broeikasgassen en een groot deel van de 150 miljoen melkveehouders en hun gezinnen nog steeds in armoede leven. Voor de meeste boeren is het houden van melkvee geen rendabele onderneming, maar een manier van overleven. Marginale veehouderij leidt tot inefficiënt landgebruik, grotere uitstoot van broeikasgassen en onvoldoende melk om de groeiende bevolking te voeden.
Groeimarkt zuivel kans voor economische ontwikkeling
Wereldwijd neemt de vraag naar zuivelproducten sterk toe, vooral bij de groeiende middenklasse. Dat vraagt om modernisering van de zuivelproductie in ontwikkelingslanden. Efficiënte en duurzame zuivelproductie daar, kan een grote bijdrage leveren aan het voeden van de groeiende wereldbevolking. Niet in de laatste plaats omdat veel vrouwen en kinderen baat hebben bij dagelijkse inkomsten van de melkverkoop. Modernisering leidt ook tot een veel lagere uitstoot van broeikasgassen, betere melkkwaliteit en commerciële kansen voor lokale verwerking van de zuivel.
Productie en afzet van melk moderniseren
Met steun aan de kleinste boeren (2 koeien die 2 liter per dag geven) kan de zuivelproductie in ontwikkelingslanden niet verduurzamen. Maar het professionaliseren van iets grotere boeren (10 koeien & 10 liter per dag) heeft veel potentie, zo blijkt uit pilots en studies van Solidaridad in onder andere Bangladesh en Ethiopië. Door ondersteuning met technologie, krediet, kennis en samenwerking in de keten kunnen boeren professionaliseren, banen creëren en de lokale economie versterken. Voorwaarde is een stabiele vraag naar lokaal geproduceerde melk vanuit de zuivelindustrie. Ook zijn investeringen van overheden, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties nodig voor ontwikkeling van de productie en afzet.
Een goed voorbeeld van zo’n aanpak is Smart Dairy in Kenia, dat prefab boerderijen aan ondernemende boeren levert in een franchise constructie. De boeren ontvangen training, technologie, financiering en kunnen dagelijks leveren aan de zuivelfabriek zodra het volume en de melkkwaliteit op orde is. Binnen vijf tot zeven jaar is de investering terug verdiend. De veel hogere productiviteit zorgt voor een aanzienlijke vermindering van de uitstoot van broeikasgassen per liter melk. Tegelijk worden banen gecreëerd, krijgt de lokale economie een boost en kan Kenia beter haar groeiende bevolking voeden met lokaal geproduceerde melk. Smart Dairy in Kenia staat niet op zichzelf. Soortgelijke succesvolle initiatieven zien we in Indonesië en Bangladesh. En in India, Ethiopië, Myanmar en Nicaragua zijn nieuwe programma’s in ontwikkeling.
Innovatieplatform helpt
De zuivelsector kan volgens Solidaridad veel baat hebben bij een mondiaal toegankelijk platform voor duurzame innovatie, zoals Bonsucro in de suikerriet- en Better Cotton Initiative in de katoensector. Daar kunnen ambitieuze spelers in de sector, die concrete resultaten boeken, hun ervaringen delen met anderen en nieuwe initiatieven ontplooien. De opgave is enorm: meer en betere kwaliteit melk produceren voor 9 miljard mensen in 2050, zorgen voor een veel lagere uitstoot van broeikasgassen en een fatsoenlijk gezinsinkomen voor boeren, arbeiders en hun gezinnen realiseren. Het is nu aan de mondiale zuivelsector, deze week bijeen in Rotterdam, om de focus te verleggen naar ontwikkelingslanden en daar oplossingen te realiseren voor de mondiale problemen van deze tijd.
Gisteren verklaarde de FAO in Rotterdam dat zuivel essentieel is voor het terugdringen van armoede. Zuivel zou wereldwijd van belang zijn voor een gebalanceerde voeding.
Dit artikel afdrukken
Gebrek aan ambitie en initiatief
Volgens Solidaridad ontbreekt het de zuivelsector aan ambitie en initiatieven om de melkproductie daadwerkelijk mondiaal te verduurzamen. En dat terwijl ze verantwoordelijk is voor 4% van de mondiale uitstoot van broeikasgassen en een groot deel van de 150 miljoen melkveehouders en hun gezinnen nog steeds in armoede leven. Voor de meeste boeren is het houden van melkvee geen rendabele onderneming, maar een manier van overleven. Marginale veehouderij leidt tot inefficiënt landgebruik, grotere uitstoot van broeikasgassen en onvoldoende melk om de groeiende bevolking te voeden.
Groeimarkt zuivel kans voor economische ontwikkeling
Wereldwijd neemt de vraag naar zuivelproducten sterk toe, vooral bij de groeiende middenklasse. Dat vraagt om modernisering van de zuivelproductie in ontwikkelingslanden. Efficiënte en duurzame zuivelproductie daar, kan een grote bijdrage leveren aan het voeden van de groeiende wereldbevolking. Niet in de laatste plaats omdat veel vrouwen en kinderen baat hebben bij dagelijkse inkomsten van de melkverkoop. Modernisering leidt ook tot een veel lagere uitstoot van broeikasgassen, betere melkkwaliteit en commerciële kansen voor lokale verwerking van de zuivel.
Productie en afzet van melk moderniseren
Met steun aan de kleinste boeren (2 koeien die 2 liter per dag geven) kan de zuivelproductie in ontwikkelingslanden niet verduurzamen. Maar het professionaliseren van iets grotere boeren (10 koeien & 10 liter per dag) heeft veel potentie, zo blijkt uit pilots en studies van Solidaridad in onder andere Bangladesh en Ethiopië. Door ondersteuning met technologie, krediet, kennis en samenwerking in de keten kunnen boeren professionaliseren, banen creëren en de lokale economie versterken. Voorwaarde is een stabiele vraag naar lokaal geproduceerde melk vanuit de zuivelindustrie. Ook zijn investeringen van overheden, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties nodig voor ontwikkeling van de productie en afzet.
Tegelijk worden banen gecreëerd, krijgt de lokale economie een boost en kan Kenia beter haar groeiende bevolking voeden met lokaal geproduceerde melkSmart Dairy
Een goed voorbeeld van zo’n aanpak is Smart Dairy in Kenia, dat prefab boerderijen aan ondernemende boeren levert in een franchise constructie. De boeren ontvangen training, technologie, financiering en kunnen dagelijks leveren aan de zuivelfabriek zodra het volume en de melkkwaliteit op orde is. Binnen vijf tot zeven jaar is de investering terug verdiend. De veel hogere productiviteit zorgt voor een aanzienlijke vermindering van de uitstoot van broeikasgassen per liter melk. Tegelijk worden banen gecreëerd, krijgt de lokale economie een boost en kan Kenia beter haar groeiende bevolking voeden met lokaal geproduceerde melk. Smart Dairy in Kenia staat niet op zichzelf. Soortgelijke succesvolle initiatieven zien we in Indonesië en Bangladesh. En in India, Ethiopië, Myanmar en Nicaragua zijn nieuwe programma’s in ontwikkeling.
Innovatieplatform helpt
De zuivelsector kan volgens Solidaridad veel baat hebben bij een mondiaal toegankelijk platform voor duurzame innovatie, zoals Bonsucro in de suikerriet- en Better Cotton Initiative in de katoensector. Daar kunnen ambitieuze spelers in de sector, die concrete resultaten boeken, hun ervaringen delen met anderen en nieuwe initiatieven ontplooien. De opgave is enorm: meer en betere kwaliteit melk produceren voor 9 miljard mensen in 2050, zorgen voor een veel lagere uitstoot van broeikasgassen en een fatsoenlijk gezinsinkomen voor boeren, arbeiders en hun gezinnen realiseren. Het is nu aan de mondiale zuivelsector, deze week bijeen in Rotterdam, om de focus te verleggen naar ontwikkelingslanden en daar oplossingen te realiseren voor de mondiale problemen van deze tijd.
Gisteren verklaarde de FAO in Rotterdam dat zuivel essentieel is voor het terugdringen van armoede. Zuivel zou wereldwijd van belang zijn voor een gebalanceerde voeding.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 2 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 2 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Met 6x zoveel melkkoeien een kwart van onze produktie: dus een produktiviteit van 1/24 of ca 1 liter per koe per dag (netto, want kalf moet ook drinken)?? Niet zo gek mss, want het loon per dag zal ook wel ongeveer zoveel lager zijn! Alhoewel al die 6 miljoen koeien natuurlijk geen melkkoeien zijn, maar trekdieren (de Ethiopiers hebben vanouds ,in tegenstelling tot sub Sahara, wel een ploeg cultuur, en daarvoor heb je trekkracht nodig, een ander soort rund als de melkkoe). De extensieve graasgronden voor dat vee worden nu opgekocht door Europese tuinders en ondernemers met een beter "businessplan", waar die boeren natuurlijk razend om worden, want de regering staat aan de kant van die buitenlanders, gek genoeg. Ik herinner mij nog een berichtje uit de krant uit mijn jeugd, dat de laatste trekkoe in NL verdween, dus wij moeten het nu doen met melkvee en klein beetje vleesvee. En in de Afrikaanse landen staan de veemensen die alles weten uit Europa klaar om hun kennis en systeem daar in te voeren. Ik houd mijn hart vast, al heb ik hier en daar in Kenia en Zambia best wel levensvatbare melkveebedrijfjes gezien. Grote verschil met NL ( behalve het ontbreken van overheidsdiensten en infrastructuur als ondersteuning): je hebt daar een leger van bedrijfjes met 1, 2 of 3 koetjes (net als in Rusland nu trouwens nog), maar ook enkele reuzen van 1000 of meer, vaak van de kinderen van de oude kolonisten (Engelsen) die zijn blijven hangen. In Malindi zitten 2 van zulke broers die vrijwel alle toeristenhotels in de buurt tot en met Mombasa van melk voorzien, eigen melkfabriek, 400 mensen in dienst, en opkoper van de melk van kleine boertjes in de buurt, melken met de hand (jaren 1990 dan), ras: Ayrshire/Sahiwal. Want elk bedrijfssysteem eist weer zijn eigen crossbreed, voedingsstrategie en ziektebestrijding natuurlijk (vooral in de tropische laaglanden enorm probleem, East Coast fever). Ga er maar aanstaan!
Bedenking achteraf: bij lage lonen (minder dan 5 euro/dag) kun je lang door gaan met handmelken, zelfs bij 50 of meer koeien/bedrijf, bij ons is dat begin jaren 1960 verdrongen door machinaal melken, maar daar?? Voor je er erg in hebt staan "ze daar" (alweer) klaar met de melkmachines voor de boer met 15 koeien! Met die hele mikmak van krediet, subsidie, voorlichting, zgn. garanties etc etc.
Dirk (#12) heeft gelijk dat vee in Sub Sahara Afrika veelal andere functies heeft. En dat het niet verstandig is om op grote schaal Holstein koeien daar neer te zetten. En dat 'ze daar' milieu niet belangrijk vinden? Het belang van zuinig omgaan met het (vaak) schaarse water, goed graslandbeheer (bijvoorbeeld met Napier ja), zien de meeste 'ze daar' absoluut. En inderdaad #11 en #12: net als in Nederland zullen maar weinig melkveehouders in Azië of Afrika veel snappen van CO2 uitstoot. Maar de kern is juist dat door professionalisering van de veehouderij in Azië en Afrika verbetering van de voeding van honderden miljoenen mensen, een beter inkomen voor kleinschalige producenten, gezondere koeien en efficiëntere, milieuvriendelijker productie hand in hand gaan. Ter illustratie: Ethiopië heeft de grootste veestapel van Afrika, met ondermeer ruim 11 miljoen melkkoeien. 6x het aantal in Nederland. En Ethiopië produceert een kwart van de melk die wij hier produceren. En de zuivelconsumptie is één van de laagste van Afrika. En de veehouders behoren tot de armsten van het land. Daar kan je een heleboel dingen tegelijk aanpakken. En nee, het gaat er niet om dat zij nou ons zuivelsysteem daar moeten kopiëren. Zou ook niet werken.
Door de veehouderij in Ethiopië te ontwikkelen kan je uiteindelijk ook de uitstoot van broeikasgassen verminderen. Doordat de melkproductie zo laag en inefficiënt is, is in een land als Ethiopië per liter melk de uitstoot van CO2, zo blijkt uit verschillende studies van o.m. FAO met 7-8 CO2 equivalent per kg 4-5 x hoger dan hier. En Paul (#11), ondertussen moeten ook de problemen met fosfaat e.d. in Nederland aangepakt worden, zeker.
En Willem van Weperen (#10) heeft wat mij betreft gelijk dat er op zich niks mis is met 'veehouderij voor erbij': er zijn vaak weinig alternatieve inkomstenbronnen. En dan is de paar liter melk per dag die 1-2 koeien dan geven, absoluut welkom. Maar ondertussen wordt er steeds meer melkpoeder geïmporteerd. En kansen voor ontwikkeling in het land zelf gemist. Door te investeren in professsionelere melkveehouderij, met vakmensen met pakweg 10 koeien die niet 2 liter maar iets van 10 liter geven met goede hygiëne en kwaliteit , kunnen we meerdere vliegen in één klap slaan. Dat vraagt zoals Willem van Weperen (#10) aangeeft om betere randvoorwaarden. Een ook een zuivelsector die lokaal investeert en opkoopt in plaats van zich te richten op (al dan niet gesubsidieerde) handel in melkpoeder uit het noorden.
Vee heeft in Sub Sahara Afrika (en andere arme landen) een totaal andere status en functie als bij ons, het is trekvee of nomadisch gehouden vee in kuddes (om een vrouw te kunnen trouwen heb je zoveel koeien nodig voor de familie vd vrouw), met melk als een tijdelijk extraatje, van een aantal exemplaren die daarvoor geschikt zijn. De rassen daar aangepast aan klimaat, teken, andere plagen, en begroeiing zijn ook totaal anders, en in elke regio verschillend. Daar walsen wij met onze ideeen over veeteelt natuurlijk gewoon overheen, met onze programmas, geldpotjes, invloed op ministeries, hoofd vol van efficiency en vercommercialisering, en onze Holstein koeien uiteraard, die helemaal niet goed tegen warmte, plagen en wegkant gras kunnen. Maar och, wat praat ik, het is al zo vaak gezegd en opgeschreven, het haalt denk ik weinig uit. Neemt niet weg dat zero grazing, Napiergras , wat krachtvoer (meelfabrieksafval) met Holstein hybriden soms wel degelijk kan daar natuurlijk, het probleem is al te overijverige projecten die vaak te snel zijn met invoeren van eigen ideeen, ten nadele van de vele kleine bedoeninkjes waar Jopie #7 het over had.! Milieuaspecten en CO2 is natuurlijk niet iets wat ze daar zelfs maar snappen, laat staan enig belang aan hechten, want ze zitten op een fractie van de vervuiling van die van ons (zie #11).
En nog iets wat ik me herinner van 15 jaar geleden: boer (eigenlijk meubelmaker, dit deed hij er met een hulpje bij) die melk van 4 koeien zelf in 1/4 lt plastic zakjes verzegelde en aan huis verkocht. Uiteraard staat daar dan weer geen subsidie, geldpotje, onderwijs, voorlichting etc etc achter, helemaal uit eigen koker! In de winkels werd melk in gesteriliseerde vorm en in kartonnen tetraëders verkocht, van vee en een fabriek op 500 km afstand, met enorme subsidies (hoorde ik later) van de Finnen. Commercieel en duurzaam? Dat is voor mij geen vraag meer!
Als Catharinus Wierda de zuivelproductie in Kenia wil verduurzamen vanwege de forse uitstoot van broeikasgassen ben ik even de draad kwijt. volgens Key World Energy Statistics 2016 van het International Energy Agency heeft Nederland met 3575 ton CO2/km2 de hoogste dichtheid aan broeikasgas ter wereld, 171 maal meer dan Kenia.
De CO2eq-emissie door melkvee was in Nederland in 2013 bijna even groot als de totale CO2eq-emissie in Kenia.
Als de heer Wierda de zuivelproductie in Kenia wil ‘verduurzamen’ lijkt hij een andere opvatting over duurzaamheid te hebben dan de rest van de wereld:
Duurzame ontwikkeling is ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen. Our Common Future van de World Commission on Environment and Development. (VN-commissie Brundtland uit 1987)
De heer Wierda zou zich beter kunnen omdraaien en inzetten om de Nederlandse veehouderij te verduurzamen: nu wordt hier uitsluitend op economische factoren gelet: onze gigantische problemen met nitraat, fosfaat, mest, methaan en andere broeikasgassen mogen wij niet exporteren naar de arme landen, die moeten wij HIER oplossen!
Nog even doorgaan op de opmerking van Catharinus "Dit is een vorm van melkveehouderij voor 'erbij' ". De vraag is of dit zo erg is in landen waar (nog) geen alternatieve (economische) opties voorhanden zijn voor hen die de landbouw moeten verlaten door vergaande specialisatie, zoals destijds bij ons in Nederland wel het geval was. Transitie naar een moderne melkveehouderij vraagt overigens randvoorwaarden (zoals coherent beleid, level playing field en forse investeringen van de overheid in en goed functionerend onderzoek/onderwijs/voorlichting) die we helaas in zuidelijke landen zelden, of in ieder geval te weinig, aantreffen. Tot die tijd heeft het ontwikkelen van de kleinere gemengde bedrijven mijn voorkeur.
@Jopie Dat deze bedrijven minder duurzaam zouden dan de onze? Ben benieuwd naar de onderbouwing (aanzienlijk lager Kunstmest en Krachtvoer gebruik, lokaal ruwvoer verbouwen en veel gaat met spierkracht/dierkracht). Maakt zeker veel uit over welk soort productiesysteem je het hebt. Intensief, extensief, graasgronden waar geen ander gebruik van grond mogelijk is, enz. Overigens lijkt mij het "de markt uit duwen" (de armoede in), van kleine melkproducenten in het zuiden, omdat wij hier de melk 'duurzamer' of klimaatvriendelijker kunnen produceren toch een beetje opportunistisch. Moeten we voor we daartoe overgaan de CO2 voetafdrukken van Afrikaanse en Nederlandse consumenten ook niet vergelijken?