Meer kalium maakt voedingszout een stuk gezonder

In vele huishoudens zullen ze achterin de keukenkastjes staan, de busjes LoSalt, verkrijgbaar in de supermarkt voor een rijksdaalder. Duurder dan een bus Jozo, maar nog altijd onvergelijkbaar veel goedkoper dan in de tijd van de Romeinen.

Waarom staan die busjes ongebruikt verstopt? Omdat LoSalt vies is. Er was altijd al veel te doen (ook op Foodlog) over nuffige zoutsoorten, uit de Himalaya, IJsland of Hawaï, met extra berg-, geiser- en vulkaanmineralen. Veel verbetert de smaak van het gerecht niet als je in plaats van gewoon keukenzout een exquise pekelsoort gebruikt. Dat is wel zo als je LoSalt toevoegt: het eten krijgt een bittere, ‘metaalachtige’ bijsmaak.

Indrukwekkend
Dat komt door de kalium. LoSalt bestaat voor twee derde uit kaliumzout en voor één derde uit ‘gewoon’ keukenzout. Het is een zoutvervanger met een groot voordeel: het verlaagt de bloeddruk. Hypertensie is de grootste sluipmoordenaar van de wereldbevolking. Je merkt er niets van, tot het toeslaat met een aandoening aan hart- en bloedvaten, vaak in de hersenen.

Aan die vieze smaak zullen we maar moeten wennen als we de aanbevelingen opvolgen van een onderzoek in 600 Chinese dorpen. Het verscheen in het vakblad NEJM en is een indrukwekkend groot onderzoek, dat duidelijke resultaten opleverde, maar geen nieuws.

Aan die vieze smaak zullen we maar moeten wennen als we de aanbevelingen opvolgen van een onderzoek in 600 Chinese dorpen

Dorpelingen
De 20.995 deelnemende dorpelingen waren zestig jaar of ouder, hadden hoge bloeddruk, of eerder een beroerte gehad. Ze werden opgedeeld in twee groepen, gelijkelijk gerandomiseerd. De ene groep kreeg gewoon zout, 100% NaCl, natriumchloride, de ander een mengsel dat 75% gewoon zout bevatte en 25% KCl, kaliumchloride. Na 4,7 jaar werden de duizenden beroertes, andere hart- en vaataandoeningen en sterfgevallen opgeteld.

In de groep die het mengsel had gekregen werden 14% minder beroertes, 13% minder andere aandoeningen en 12% minder sterfgevallen gemeten. De zoutvervanger had geen nadelige gevolgen, zoals hyperkaliëmie, dat vooral nierpatiënten kan treffen. De resultaten waren goed verspreid over alle dorpen, hetgeen ze betrouwbaarder maakt.

Aanbeveling
Het gebruik van een zoutvervanger met kalium heeft meerdere voordelen. Het aandeel geconsumeerde NaCl daalt. De internationale aanbeveling daarvan is 6 gram per dag, maar bijna iedereen, niet alleen in westerse landen, krijgt (veel) meer binnen. Vooral kant-en-klare voeding bevat veel zout. Wie alleen thuisbereide maaltijden eet, zal niet gauw te veel zout gebruiken. Te weinig zout is ook niet gezond.

Natrium en kalium werken samen als elektrolyten om de druk van vocht en bloed in het lichaam te reguleren. Op celniveau is de natrium-kaliumpomp actief, die een potentiaalverschil tussen de binnen- en de buitenkant van elke cel in stand houdt, zodat er elektrische prikkels uitgewisseld kunnen worden. Een ideale verhouding van de inname van natrium en kalium is drie op één. Het systeem wordt mede geregeld door insuline. Bij diabetespatiënten kan te veel kalium daarom nierproblemen geven.

Preventieakkoord
Dat een betere verhouding NaCl en KCl in de voeding aanzienlijke voordelen kan hebben, vooral in de strijd tegen hypertensie, is al veel langer bekend. In alle voedingsadviezen is een waarschuwing tegen te veel natirumzout opgenomen. Druk op de voedingsindustrie heeft ook al reductie van zout in kant-en-klaarproducten opgeleverd, vaak zonder verlies van smaak. De industrie onderzoekt en gebruikt op grote schaal zoutvervangers, ook met kalium.

In het Nationaal Preventieakkoord uit 2018 is een convenant tussen overheid en bedrijfsleven opgenomen over de vermindering van zout, vet en suiker in voeding. Ze kwamen een aantal ’gezamenlijke ambities’ overeen, waaronder: “Het zoutgehalte in het productaanbod verminderen, zodat het voor de consument makkelijker wordt om maximaal 6 gram zout per dag te consumeren. De consument die eet volgens de richtlijnen goede voeding, kan uiterlijk in 2020 voldoen aan de consumptie van maximaal 6 gram per dag.”

Is die – nogal vaag geformuleerde – doelstelling gehaald? Of moet het busje LoSalt weer tevoorschijn komen?