In het voorjaar van 2016 is Stichting Ik Kies Bewust gestart met een open strategische evaluatie van het Vinkje. Hiervoor zijn tal van partijen en deskundigen geconsulteerd. Deze fase, met onder meer een publiek debat, een workshop met de Raad van Kinderen, diverse onderzoeken, rondetafelgesprekken met stakeholders en bedrijven is inmiddels afgerond. In de evaluatieperiode is ook de nieuwe Schijf van Vijf van het Voedingscentrum geïntroduceerd.
Het ministerie van VWS heeft enige tijd nodig om de adviezen van de stichting zorgvuldig te bestuderen. Het ministerie heeft een commissie benoemd om een internationale inventarisatie te maken van wat bekend is over de werking van voedselkeuze systemen. De minister zal mede op basis hiervan eind dit jaar reageren. Tot die tijd blijven de huidige richtlijnen rond het gebruik van het Vinkje van kracht.
Voor het uitbrengen van het advies heeft het bestuur van de stichting goed geluisterd naar alle stakeholders en de publieke opinie. De aanbevelingen die het bestuur aan VWS heeft uitgebracht zijn vergaand. Waar het om draait is dat we een vertrouwd en volledig transparant informatie en productverbeteringssysteem willen creëren dat maximaal bijdraagt aan een gezondere samenleving met veel minder welvaartsziekten.
De Stichting Ik Kies Bewust adviseert het Ministerie van VWS het volgende:
1. Het groene Vinkje wordt in overeenstemming gebracht met de productenlijst van de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum. Groen staat op deze wijze duidelijk voor gezonde levensmiddelen.
2. Ondanks dat veel levensmiddelen door het gebruik van het blauwe Vinkje verbeterd zijn, is geconstateerd dat er onvoldoende maatschappelijk draagvlak is om deze logovorm te handhaven. Het advies luidt dan ook het blauwe Vinkje als logo te laten vervallen. Het verbeteren en innoveren van producten gaat door in een nieuwe vorm, zie het volgende punt.
3. Het bestuur hecht nog steeds grote waarde aan het gezonder maken/herformuleren van levensmiddelen gericht op "best in class". De stichting pleit voor een nieuw initiatief voor innovatie en herformulering van levensmiddelen met een brede maatschappelijke basis waarbij ook consumenten een belangrijke rol spelen.
4. Het is van belang de kracht van de onafhankelijke Wetenschappelijke Commissie zo goed mogelijk te benutten voor het opstellen van criteria voor productverbetering. Samenwerking van de Wetenschappelijke Commissie van de stichting met de Wetenschappelijke Advies Commissie (WAC) van het Akkoord Verbetering Productsamenstelling kan een belangrijke impuls betekenen voor dit akkoord.
De Consumentenbond toont zich blij met het advies van de Stichting Vinkje. De Bond startte in maart de campagne Weg met het Vinkje.
Het volledige advies van de Stichting Ik Kies Bewust aan de overheid is hier te downloaden. De Stichting bepleit in de tekst een nadrukkelijk algemeen verbindende rol van de overheid naar alle levensmiddelenproducenten om te voldoen aan het straks op basis van adviespunt 3. te ontwikkelen innovatie-aanjagende nieuwe initiatief.
Op 31 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Prima, weg met dat blauwe/groene vinkje.
Kan men de ongezonde producten daarin tegen wellicht voorzien van een rood kruisje?
En daar Dennis zijn ze dus niet mee bezig als je het interview in Marketing Tribune leest met de CEO van Unilever Benelux.
Ik reageerde daarop, kon het niet laten met:
"De emotionele lading van onze merken heeft bij de marketing al heel lang een centrale plaats. De functionele kant qua productprestatie is steeds meer een hygiënefactor om überhaupt een rol te mogen spelen in de levens van de mensen die we bedienen"
Ik dacht dat we dit toch wel achter ons hadden liggen zolangzamerhand. Ik denk juist dat productprestatie een enorme boost nodig heeft. Marketeers hebben mazzel dat de consumenten zo onverschillig zijn...maar of ze dat blijven?
(einde reactie)
Mijn ervaring is dat de laatste dertig jaar geïnvesteerd is in efficiëntie van productieprocessen (goedkoper ingrediënten, schaalgrootte etc) en nauwelijks in productprestatie behalve dan in woorden 'nu vernieuwd, nu verbeterd'. Het blauwe vinkje maakte het mogelijk om met een miniem verschilletje goede zaken te doen.
Een nieuwe kijk op eten wordt gevraagd, maar voorlopig is het antwoord houden wat we hebben.
Laat ik dit voorop stellen: sinds de ronde tafel die volgde op het debat in Leiden heb ik geen contact meer gehad met Vinkje. Ik hoorde onderwijl wat geruchten over het advies aan de minister (die waren anders dan wat er nu ligt, maar dat kan aan de ruis liggen) uit de gangen om Vinkje heen.
Tijdens de ronde tafel zei een van de aanwezigen, dat labelmakers dit moeten erkennen: 'you can't eat your way out of obesity'.
Dennis, die uitspraak is aangekomen bij de aanwezigen. Hij moet nog wel inzakken en heeft uiteraard grote implicaties voor de business modellen van levens- en genotsmiddelenmakers en detaillisten.
Iets anders. Het motief van de Levensmiddelenindustrie om tegen te zijn is de non-standaardisering. Het is lastig om je product goed te positioneren als iedereen daar andere contexten voor gebruikt. Dat heeft ook grote implicaties voor de inkomsten van fabrikanten. Daarom is de industrie voor 1 standaard.
Vanaf de andere kant geredeneerd - consument én retail - kun je zeggen dat meer diversiteit charmant is: je kunt diverse gedachten over goed en minder goed voedsel op jouw manier positioneren, cq. kiezen voor winkeliers en online detaillisten die jou bevallen. Geen standaard brengt heel grote levensmiddelenmakers in een ongunstige positie; kleinere of juist met flexibele productieprocessen werkende verwerkers kan het juist in een gunstige positie brengen.
Niet blij Dick? Doodsbenauwd dat mensen minder product zullen kopen. Maar niet getreurd, voedingstechnologen verzinnen wel weer manieren om het 'bliss point' te bewaren. Dan kunnen we met een gerust hart denken dat al die geherformuleerde producten gezonder zijn, zonder dat ze minder verkocht worden. Dan kunnen we er zonder gewetensbezwaren nog meer van kopen en verkopen. Win-win-win toch? Of houden we elkaar voor de gek? Zou het voor de volksgezondheid misschien niet zo gek zijn als er daadwerkelijk minder nog sterker bewerkte producten verkocht worden?
Fabrikanten u bent niet gebaat bij het in stand houden van het fabeltje dat een paar stofjes minder uw product gezonder maken. Als u dan namelijk echt moeite doet voor nieuwe producten die gezonder zijn, die minder bewerkt zijn, minder makkelijk dooreten, die dichter bij vers liggen en minder onze fysiologie in war schoppen, dan wordt dat straks niet meer herkend noch erkend. Want die passen misschien wel niet in het versimpelde en eenheidsworst beeld van minder vet, suiker en zout. Weg voorsprong.
Levensmiddelenmakers zijn niet blij met het verdwijnen van het Blauwe Vinkje. Dat is te lezen op VMT. Kort samengevat: eerst mochten ze de blauwe sticker plakken en waren ze een beetje beter en nu zijn net zo gewoon als het andere in de winkel (85%) dat niet in de schijf van vijf past.
De FNLI voorspelt 'chaos' omdat nu iedere supermarkt op zijn eigen manier gaat aangeven wat beter is dan de rest. Een voorbeeld zou zijn het bijna stoplicht-systeem van PLUS voor frisdrank. Marktonderzoeker en consumentenpsycholoog Goos Eilander (Trendbox) stelde juist een dergelijk systeem voor. Ter gelegenheid van het Leidse debat over Vinkje maakte hij duidelijk dat het duidelijker is voor consumenten dan het overal in de winkel verspreide Vinkje.