Europees Parlement stimuleert jonge boeren en eiwitstrategie

Het is al langer dan vandaag bekend dat de vergrijzing impact heeft op de landbouw en de overname van de boerderij door de jonge generatie een uitdaging is. Jonge boeren krabben zich achter de oren of ze in de laarzen van hun ouders willen stappen. De Europese landbouwcommissie maakte eerder dit jaar een rapport over generatievernieuwing. Het werd aangenomen met daarin voorstellen om de landbouw aantrekkelijk te houden voor jonge landbouwers en zelfs nieuwe instappers.

Het rapport benadrukt dat een generatievernieuwing essentieel is voor de toekomstige sociale, economische en ecologische duurzaamheid van plattelandsgebieden en voor de voedselzekerheid in de EU. “Jonge landbouwers en nieuwkomers zullen eerder innovatieve bedrijfsideeën introduceren, kortere voedselketens bevorderen, nieuwe technologieën en productiemethoden toepassen en duurzame landbouwpraktijken introduceren, waaronder agro-ecologische praktijken en biologische landbouw”, staat geschreven in het rapport.

Vandaag staan jonge boeren voor te veel belemmeringen terwijl de toekomst nou juist van hen afhangt

Met dit rapport werd afgelopen week door het Europees parlement ingestemd waardoor generatievernieuwing terug op de agenda komt te staan voor de Europese lidstaten en de Commissie. “Dit vormt een belangrijke bijdrage aan de voorbereiding van het volgende Europees landbouwbeleid, dat een groter percentage aan betalingen voor jonge boeren zal moeten uittrekken om ervoor te zorgen dat er voldoende jonge Europese boeren zijn in de toekomst," aldus Vandekendelaere. “Vandaag staan jonge boeren voor te veel belemmeringen terwijl de toekomst nou juist van hen afhangt.”

Uitdagingen voor generatievernieuwing
Via het rapport benadrukt het Europese parlement dat een combinatie van onder meer een eerlijk en waardig inkomen, een positief imago van de landbouw met een voorspelbaar rechtskader en een goede levenskwaliteit voor landbouwers inclusief een goed evenwicht tussen werk en privéleven, essentieel zijn om jonge landbouwers en nieuwe mensen voor de sector te interesseren.

In het rapport werden zowel de prijs en beschikbaarheid van grond, alsook de administratieve vereisten, het imago van de sector en de over het algemeen lage rentabiliteit van landbouwactiviteiten geïdentificeerd als de belangrijkste belemmeringen om landbouwer te worden.

Hoewel het rapport het positieve effect van de GLB-maatregelen voor jonge landbouwers erkent, stelt het dat de administratieve last buitensporig is en dat de huidige opzet van het GLB een rol kan spelen bij het belemmeren van jonge en nieuwe landbouwers om tot de sector toe te treden. Het GLB zou bijdragen aan de prijsstijging en de verminderde beschikbaarheid van landbouwgrond voor jonge landbouwers.

Daarnaast wijst het Europees parlement ook op de angst die bij sommige landbouwers bestaat om met pensioen te gaan voornamelijk als gevolg van lage pensioenen. Dit heeft als gevolg dat oudere landbouwers vaak de overdracht van grond uitstellen.

Hoe generatievernieuwing bevorderen?
“Via dit uitgebreid rapport roepen we op om generatievernieuwing te ondersteunen”, reageert Europees parlementslid Hilde Vautmans (Renew) na de stemming. “We moeten onze jonge boeren bijstaan. Zij moeten de kern worden van ons landbouwbeleid. We hebben nog veel jonge boeren die willen boeren, we moeten hen daar alle kansen toe geven. Voor mij betekent dit toegang tot betaalbare landbouwgronden, het makkelijker maken voor jonge boeren om een bedrijf over te nemen en inzetten of en stimuleren van innovatieve modellen en technieken.” Via het rapport roept het Europees parlement zowel de Commissie als de lidstaten op om telkens rekening te houden met de jonge landbouwers bij het ontwerpen van zowel financierings- als beleidsinstrumenten.

Uit angst voor lage pensioenen stellen oudere landbouwers de overdracht van grond vaak uit

Aan de lidstaten wordt gevraagd om een coherente langetermijnstrategie te ontwikkelen om generatievernieuwing te bevorderen en de jobs in de landbouwsector aantrekkelijker te maken. Daarnaast worden ze ook tot andere maatregelen opgeroepen zoals het opzetten van een 'éénloketsysteem' om de administratieve procedures te vereenvoudigen en het reguleren van zowel landbouwgrondmarkten als het gebruik van landbouwgrond om zo de toegang tot grond voor jonge landbouwers te bevorderen.

Ook wordt de Europese Commissie opgeroepen tot actie door het Europees Parlement. Eén van de actiepunten is het oprichten van een Europees centrum om gegevens over landbouwgrond te monitoren en uit te wisselen rond onder andere trends en prijzen voor de verkoop en pacht van grond, pachtregelingen en grondconcentratie. “Het centrum zal de evolutie van de prijzen in heel Europa in kaart kunnen brengen zodat er meer transparantie kan komen op de grondmarkten”, duidt Vandekendelaere.

Onderzoek en innovatie op Europees niveau kunnen de Vlaamse eiwitstrategie kracht bijzetten

Eiwitstrategie
Naast de stemming rond generatiewissels stonden ook eiwitten op de agenda in het Europees parlement deze week. De parlementsleden hebben de Europese Eiwitstrategie goedgekeurd. “Deze overkoepelende eiwitstrategie biedt verschillende voordelen voor zowel Europa als bij ons in Vlaanderen”, zegt Vautmans. De eiwitstrategie heeft als doel de productie van plantaardige eiwitten binnen de EU te verhogen en de afhankelijkheid van buitenlandse leveranciers te verminderen.

Tot op heden komt er veel soja vanuit Brazilië richting Europa als veevoer. “We zijn enorm afhankelijk van de invoer van eiwitgewassen uit Argentinië, Brazilië en de Verenigde Staten”, duidt Vandekendelaere. “De EU is zelfs voor 97 procent afhankelijk van invoer van soja voor voeders. Dit brengt risico's met zich mee gezien de prijsvolatiliteit op de wereldmarkt en handelsverstoringen als gevolg van de Russische oorlog in Oekraïne. Bovendien is de vraag naar soja een enorme drijfveer voor de ontbossing van land en het verlies aan biodiversiteit in derde landen. Daarom steunt het Europees parlement een Europese eiwitstrategie die focust op de verhoogde productie van plantaardige eiwitten om Europa's strategische autonomie te bevorderen.”

Daarnaast bevat de Europese Eiwitstrategie ook een visie om onder meer de consumptie van plantaardige eiwitten te vergroten en betere omstandigheden te creëren die resulteren in zowel een duurzame productie als afzetmarkt. En ook renure, meststoffen gewonnen uit dierlijke mest, werd opgenomen in de strategie. Tot slot wordt ook aandacht geschonken aan onderzoek en ontwikkeling zodat innovatie in deze sector kan bloeien. Dat laatste is ook belangrijk voor de Vlamingen, duidt Vautmans. “Onderzoek en innovatie op Europees niveau kunnen de Vlaamse eiwitstrategie, die er al sinds 2021 is, kracht bijzetten”, aldus het Europarlementslid. “Aan de hand van deze strategie moet nu een alomvattend actieplan ontwikkeld worden om de noodzakelijke stappen naar een meer duurzame voedselketen te zetten.”

Dit artikel maakt onderdeel uit van de contentsamenwerking tussen Foodlog en VILT.