De meest vruchtbare gronden bevinden zich in gebieden aan de zee. Dat weten we in Nederland maar al te goed. Ook in de kustgebieden van de zuidoostelijke staten in de Verenigde Staten, strekten zich tot voor kort velden vol tarwe, mais en sojabonen uit. "Het is zeer vruchtbare grond, vooral in sommige gebieden die de 'black lands' worden genoemd," zegt Michael Gavazzi, coördinator van de USDA Southeast Climate Hub, op Modern Farmer. Het gaat om de diepe organische bodems die zich gedurende millennia in kustgebieden hebben gevormd.

Maar inmiddels liggen vele velden braak en leeg. De boeren vertrekken.

Toenemende orkanen treffen de kuststaten als gevolg van klimaatverandering en de als gevolg daarvan optredende 'stille sloper'. Zout dringt in de bodem, niet door wegvallende druk als gevolg van uitdrogend land maar door overstromingen als gevolg van orkanen die zeewater op het land brengen.

Orkanen
Het Amerikaanse orkaanseizoen loopt van 1 juni tot 30 november en ieder jaar komt het NOAA met de te verwachte rampen. De top-5 van meest door orkanen getroffen staten zijn Florida, Texas, Louisiana, North en South Carolina.

Orkanen en tropische stormen brengen stortregens en krachtige winden met zich mee die stormvloeden en overstromingen kunnen veroorzaken. De nasleep van dergelijke rampen is verwoestend, met schade aan natuur, gewassen, gebouwen, machines en infrastructuur die in de miljarden kan lopen. De orkaan Florence veroorzaakte in 2018 $24 miljard schade. Vijf van de zes belangrijkste landbouw-counties ('provincies') van North Carolina, waar de oogst van tabak, mais en tabak op stapel stond, werden met de grond gelijk gemaakt. Lang niet alle schade werd gedekt, vooral niet de langetermijngevolgen.

"Overstromingen met zoet water door intense regenval kunnen korte- en langetermijngevolgen hebben," zegt Gavazzi, "maar het land herstelt meestal." Overstromingen met oceaanwater als gevolg van stormvloeden brengen echter zout water op het land, met bodemverzilting en een verminderde bodemgezondheid tot gevolg, waardoor landbouwgrond ongeschikt kan worden om er gewassen op te verbouwen.

Regen vóór een stormvloed kan de poriënruimte in de bodem vullen en voorkomen dat zoutwater de bodem binnendringt. Extra regen die optreedt bij een orkaan kan ook het staande zoutwater van het land spoelen en het land min of meer terugbrengen naar zijn vorige niet-zoute toestand
Achterblijvend zout
Zoutintrusie, ofwel bodemverzilting, doet zich voor wanneer zeewater uit overstromingen uiteindelijk verdampt maar het zout achterblijft, dat zich in de loop der jaren in de bodem ophoopt. Het zout kan uiteindelijk ook doordringen in de ondergrondse zoetwateraquifers, waardoor deze verzilten. Dat proces is niet onmiddellijk merkbaar: één orkaanseizoen is niet genoeg voor boeren om de effecten te zien. Maar na enkele jaren begint de productiviteit van landbouwgronden te dalen. En er is niet veel wat boeren kunnen doen om het zout te verwijderen voordat de volgende orkaan zich aandient.

"Wat boeren kunnen doen, is hopen op regen," zegt Gavazzi gevat. Regen vóór een stormvloed kan de poriënruimte in de bodem vullen en voorkomen dat zoutwater de bodem binnendringt. Extra regen tijdens een orkaan kan ook het staande zoutwater van het land spoelen en het land min of meer terugbrengen naar zijn vorige niet-zoute toestand.

Verzilting is niet zo gemakkelijk vast te stellen als je zou denken. Het is niet altijd duidelijk aan het oppervlak, legt Gavazzi uit. Soms spoelt het zout weg, maar het zoutgehalte kan zich ook in de bodem ophopen. De boer merkt dat aan de achteruitgang van zijn oogst.

De Verenigde Staten moeten hun productie nooit van één of een paar kwetsbare gebieden afhankelijk maken
Dijken geen oplossing
Klimaatverandering verergert het probleem. Orkanen en natuurrampen worden frequenter en ernstiger. Zoutintrusie raakt de afgelopen 5 tot 10 jaar meer land, zegt Gavazzi. Bovendien stijgt ook de zeespiegel, waardoor het verschil tussen de waterstanden in de oceaan en de bodemhoogte afneemt. Het afvoeren van water na een storm wordt daardoor moeilijker. Hoewel regen uiteindelijk kan helpen bij het wegspoelen van het zoutgehalte uit de bodem, overschrijdt de langetermijnaccumulatie van zout ver de hoeveelheid die natuurlijke neerslag kan verwijderen. Om zich te beschermen, hebben sommige boeren dijken aangelegd, om het zoute water buiten te houden. Ook dat blijkt geen ideale oplossing. Dijken houden overstromingen buiten, maar als het zoute water er eenmaal achter heeft weten te komen, houden ze dat water vast.

Overstap op zouttolerante gewassen
Het Amerikaanse ministerie van landbouw beidt biedt boeren financiële en technische hulp om aan herstel te werken na een natuurramp. Andere inspanningen richten zich op de ontwikkeling van zouttolerante gewassen en bodembedekkers. Volgens Michelle Lovejoy, klimaatbestendigheidsmanager bij de Environmental Defense Fund, voelen boeren daar meer en meer voor om toekomstige schade te beperken. We zien die verschuiving nu plaatsvinden naarmate de volgende generatie de boerderij overneemt en boeren opmerken dat ze meer met overstromingen te maken krijgen, zegt ze.

Overstromingen kunnen tot lege schappen leiden. "Met name in staten die grote hoeveelheden mais, tarwe of aardappelen produceren, kunnen overstromingen leiden tot het instorten van de toeleveringsketen", zegt Lovejoy. Om dat te voorkomen, benadrukt ze, moeten de Verenigde Staten dat ze productie nooit van één of een paar kwetsbare gebieden afhankelijk maken.
Dit artikel afdrukken