De afgelopen eeuw groeide de vraag naar water wereldwijd twee keer zo snel als de wereldbevolking. Als gevolg van klimaatverandering gaan er wereldwijd andere neerslagpatronen ontstaan. Om inzicht te krijgen in wat die twee ontwikkelingen betekenen voor de landbouw, brachten Chinese onderzoekers in kaart hoeveel water de mondiale landbouw nu al gebruikt en of er in de toekomst voldoende water beschikbaar zal zijn. In 2050 krijgt 84% van het mondiale akkerbouwareaal te maken met droogte. Dat is een serieuze bedreiging voor de voedselzekerheid in de wereld, zegt hun model.
In hun nieuwe studie, gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Earth’s Future, namen de onderzoekers al het beschikbare water mee. De landbouw gebruikt namelijk twee belangrijke waterbronnen: het zogeheten blauwe water, dat beschikbaar is in rivieren, meren en grondwater en waarmee je kunt irrigeren. Daarnaast is er groen water, afkomstig uit neerslag, dat in de bodem zit en beschikbaar is voor plantengroei. Ondanks het baanbrekende werk van de helaas te jong overleden van de Twentse waterprofessor Arjen Hoekstra, is het voor het eerst dat de wereldwijde schaarste aan blauw én groen water als gevolg van de klimaatverandering voorspeld wordt; meestal wordt er alleen gekeken naar blauw water. Groen water is, onzichtbaar, opgeslagen in de bodem.
"Als de grootste gebruiker van zowel blauwe als groene watervoorraden, wordt de landbouwproductie geconfronteerd met ongekende uitdagingen," zegt Xingcai Liu, co-auteur van de studie en verbonden aan het Instituut voor Geografische Wetenschappen en Onderzoek van Natuurlijke Hulpbronnen van de Chinese Academie van Wetenschappen. "Deze index maakt het mogelijk om op een consistente manier de waterschaarste in de landbouw te beoordelen, zowel in regio's die afhankelijk zijn van regenval als in geïrrigeerde landbouwgebieden."
De tot nu gebruikte schaarstemodellen hielden onvoldoende rekening met zowel blauw als groen water. Juist de hoeveelheden groen water zijn interessant, omdat de hoeveelheid water die beschikbaar is voor gewassen direct afhankelijk is van de hoeveelheid regenval maar ook van hoeveel water verdampt of afgevoerd wordt. Met andere woorden: het neerslagtekort.
Neerslagtekort
In Nederland kennen we dat begrip al langer. Het KNMI legt dagelijks, van 1 april tot eind september, vast hoe groot het neerslagtekort is. Vooralsnog gaat het dit jaar gelijk op met recordjaar 1976, aldus de NRC. Loopt het neerslagtekort op, "dan droogt de grond uit en zakt het grondwaterpeil. Op den duur krijgen planten het moeilijk en kunnen oogsten verloren gaan. Huizen kunnen verzakken. Dijken kunnen verzwakken. Door de lage waterstand kunnen binnenschippers problemen krijgen, zoals in 2018." En dat terwijl de neerslag in Nederland sinds 1960 over het hele jaar juist is toegenomen. Het is natter geworden, maar de neerslag is ongelijk verdeeld over de seizoenen. In de herfst en winter valt méér regen in ons land; in de lente minder, en 's zomers vaker in de vorm van hoosbuien. Bovendien voeren we dat water zo snel mogelijk af naar de rivieren en uiteindelijk de Noordzee en het IJsselmeer. Maar ook de verdamping is toegenomen, doordat de aarde is opgewarmd en de hoeveelheid zonnestraling die het aardoppervlak bereikt toegenomen is (mede dankzij de schonere lucht, die wolkenvorming beperkt).
Het watertekort in de hetere en drogere zomers is in Nederland wel op te vangen. Als we de neerslag in de herfst en winter beter in de bodem zouden vasthouden en opslaan, om de tekorten in lente en zomer aan te vullen.
Klimaatverandering maakt groen water schaars
Volgens de onderzoekers zou waterschaarste in de landbouw als gevolg van klimaatverandering zich kunnen gaan voordoen op 84% van het wereldwijde akkerbouwareaal. Verschuivingen in neerslag- en verdampingspatronen zouden specifiek de groene watervoorraden raken in 16% van de akkerlanden wereldwijd. Dat zou bijvoorbeeld betekenen dat het huidige, droge, noord-oosten van China en de Sahel in Afrika meer regen gaan krijgen, maar dat het midden-westen van de Verenigde Staten en noord-westen van India droger worden, zodat daar meer irrigatie nodig is om de huidige, intensieve, landbouwpraktijken daar in de benen te houden. Aangevuld met maatregelen die het vocht in de bodem vasthouden, zoals bodembedekkers, niet ploegen, verschuiven van het zaai- of pootseizoen en contour farming, de teelt in terrassen om water vast te houden.
Dit artikel afdrukken
"Als de grootste gebruiker van zowel blauwe als groene watervoorraden, wordt de landbouwproductie geconfronteerd met ongekende uitdagingen," zegt Xingcai Liu, co-auteur van de studie en verbonden aan het Instituut voor Geografische Wetenschappen en Onderzoek van Natuurlijke Hulpbronnen van de Chinese Academie van Wetenschappen. "Deze index maakt het mogelijk om op een consistente manier de waterschaarste in de landbouw te beoordelen, zowel in regio's die afhankelijk zijn van regenval als in geïrrigeerde landbouwgebieden."
De tot nu gebruikte schaarstemodellen hielden onvoldoende rekening met zowel blauw als groen water. Juist de hoeveelheden groen water zijn interessant, omdat de hoeveelheid water die beschikbaar is voor gewassen direct afhankelijk is van de hoeveelheid regenval maar ook van hoeveel water verdampt of afgevoerd wordt. Met andere woorden: het neerslagtekort.
Neerslagtekort
In Nederland kennen we dat begrip al langer. Het KNMI legt dagelijks, van 1 april tot eind september, vast hoe groot het neerslagtekort is. Vooralsnog gaat het dit jaar gelijk op met recordjaar 1976, aldus de NRC. Loopt het neerslagtekort op, "dan droogt de grond uit en zakt het grondwaterpeil. Op den duur krijgen planten het moeilijk en kunnen oogsten verloren gaan. Huizen kunnen verzakken. Dijken kunnen verzwakken. Door de lage waterstand kunnen binnenschippers problemen krijgen, zoals in 2018." En dat terwijl de neerslag in Nederland sinds 1960 over het hele jaar juist is toegenomen. Het is natter geworden, maar de neerslag is ongelijk verdeeld over de seizoenen. In de herfst en winter valt méér regen in ons land; in de lente minder, en 's zomers vaker in de vorm van hoosbuien. Bovendien voeren we dat water zo snel mogelijk af naar de rivieren en uiteindelijk de Noordzee en het IJsselmeer. Maar ook de verdamping is toegenomen, doordat de aarde is opgewarmd en de hoeveelheid zonnestraling die het aardoppervlak bereikt toegenomen is (mede dankzij de schonere lucht, die wolkenvorming beperkt).
Het watertekort in de hetere en drogere zomers is in Nederland wel op te vangen. Als we de neerslag in de herfst en winter beter in de bodem zouden vasthouden en opslaan, om de tekorten in lente en zomer aan te vullen.
Klimaatverandering maakt groen water schaars
Volgens de onderzoekers zou waterschaarste in de landbouw als gevolg van klimaatverandering zich kunnen gaan voordoen op 84% van het wereldwijde akkerbouwareaal. Verschuivingen in neerslag- en verdampingspatronen zouden specifiek de groene watervoorraden raken in 16% van de akkerlanden wereldwijd. Dat zou bijvoorbeeld betekenen dat het huidige, droge, noord-oosten van China en de Sahel in Afrika meer regen gaan krijgen, maar dat het midden-westen van de Verenigde Staten en noord-westen van India droger worden, zodat daar meer irrigatie nodig is om de huidige, intensieve, landbouwpraktijken daar in de benen te houden. Aangevuld met maatregelen die het vocht in de bodem vasthouden, zoals bodembedekkers, niet ploegen, verschuiven van het zaai- of pootseizoen en contour farming, de teelt in terrassen om water vast te houden.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Al tientallen jaren geleden hebben ze al gewaarschuwd dat er een tekort aan schoon water en de gevolgen er van .
De beschikbaarheid van zoet water wordt in een veranderend klimaat een probleem. Wij in ons land zijn ingericht op water snel afvoeren, maar wellicht moeten juist droge gebieden water langer vasthouden of er actief naartoe brengen. Laten we beginnen met een echte zeesluis in Nieuwe Waterweg en een in de Westerschelde. Rotterdam heeft met de Maasvlaktes de echte haven al in zee liggen. Nu Antwerpen nog, ondanks het minderwaardigheidscomplex sinds 1585 na afsluiting van die stad, waarna het onogelijke vissersdorp Amsterdam DE Wereldstad kon worden in de 17e eeuw. Dan hoef je de Westerschelde ook niet raar diep uit te diepen, geen natuur zogenaamd te compenseren, zodat er geen PFAS vanuit het huidige Antwerpse havengebied de Hedwige instroomt. Laat de dijk de dijk. Dan kun je het te droge zand vernatten voor zowel landbouw als natuur. Dat is goed voor Oost en Zuid Nederland en voor België ook. Je kunt tussenbuffers aanleggen in het achterland. Dat soort dingen.
Als het echt alleen maar om water zou gaan en niet om het eigenaarschap van productiemiddelen waardoor zoveel boeren in armoede beladen, ons kapitalitische model, dan zijn er innovaties genoeg.
Ik ben voor inclusieve vormen van landbouw zoals ook Land van Ons bezig is te ontwikkelen, mét boeren, vaak jonge boeren, die graag die ontdekkingstocht willen starten. Ik ben voor het streven naar voedsel per hectare, desnoods 'gezondheid per hectare', meer dan 'opbrengst per hectare', zonder daarbij de hoge afgewentelde kosten in beeld te brengen.
Maar er is ook de technologische innovatie, zoals hier, waar water zelfs in woestijnen geen probleem is, omdat er zeewater is, 95% van alle water? Over de voedingswaarde etc. van de producten uit dit soort systemen weet ik niks, maar daar maken we ons over het algemeen toch niet druk om.
A Sundrop greenhouse turns seawater and sunlight into energy and water. We then use sustainably sourced carbon dioxide and nutrients to maximise the growth of our crops..
De grootschalige landbouwsystemen gaan uit van gratis energie en water. Het wildweg in de lucht spuiten van grote hoeveelheden water en dat uren, dagenlang, is niet meer van deze tijd. En diezelfde grootschalige systemen maken gebruiken van groot materieel dat de bodem vernielt, de sauropods. Het omgekeerde van synergie, veel water nodig hebben en de bodem dusdanig vernielen dat hij niets met het water kan doen. Dit is domme landbouw, niet slimme, die alleen werkt vanuit het idee dat we nergens rekening mee hoeven te houden. Na ons de zondvloed.
Tom een vraagje hoe denk je de wereld bevoling te gaan voeden als er nog een paar miljard mensen er bij komen?