De kern van de crisis en van veel debatten is terug te voeren op de vraag of er ruimte is om het veehouderijbesluit uit 2017 te heroverwegen. In de afgelopen maanden bleek telkens weer dat het coalitieakkoord een knellend corset was die elke inhoudelijke discussie hierover blokkeerde. Ondanks gewijzigde omstandigheden, nieuwe feiten en afspraken tussen Rijk en alle provincies mocht er geen millimeter afgeweken worden van de strikte lijn uit het coalitieakkoord. Het feit dat ruim 500 boerengezinnen daardoor gedwongen werden om te stoppen en met grote schulden achterbleven werd voor lief genomen.
En juist op dat punt geeft het verslag van de rapporteurs een interessante inkijk in de daadwerkelijke standpunten van diverse partijen. VVD laat nu optekenen dat “Nieuwe ontwikkelingen vanuit landelijk zouden ertoe kunnen leiden dat het beleid van juli 2017 ingehaald is door de tijd en dat het doel van “Brabant niet op slot” door nieuwe landelijke instrumenten wordt ingevuld”. Zelfs GroenLinks geeft aan “niet rigide in het stikstof- en landbouwdossier te zitten” en laat weten dat er nu alsnog over te onderhandelen valt. Twee geluiden die als er ruimte zou zijn om niet ingeperkt door een knellend coalitieakkoord het debat aan te mogen gaan ongetwijfeld hadden geleid tot een passende oplossing. Dit was eigenlijk ook wat het CDA op een heel redelijke manier van haar coalitiepartners vroeg maar geen ruimte voor kreeg. Helaas.
Moeten we dan in Brabant nu weer terug naar 0? Nee, we praten in Brabant al heel lang over stikstof, landbouw, natuur en de wijze waarop we alle partijen willen betrekken. Zo wisten we in Brabant in 2009 al een vrijwillig convenant stikstof te sluiten die leidt tot een halvering van de emissie van de veehouderij in 2028. We ontwikkelden de Brabantse Zorgvuldigheidsscore Veehouderij waardoor de verduurzaming van de veehouderij onderdeel is van elke nieuwe vergunning. We stelden vrijwel unaniem de Omgevingsvisie vast waarin we met elkaar vastgelegd hebben om in ons hele beleid te werken aan het versterken van zowel draagvlak als draagkracht. “Alleen door de dynamiek in de samenleving te adresseren en waar nodig en gewenst op de juiste momenten bij te stellen, zijn we in staat de doelen daadwerkelijk te realiseren”.
Brabant is sterk geworden door een cultuur van samenwerken en overleg. Een provincie die niet van bovenaf dicteert maar van onderop zoekt naar oplossingen. Dat moet ook wel in een provincie die zo divers is. Waar zand en klei scherpe scheidslijnen trekken die maatwerk vereisen. Waar gebieden met verdroging afgewisseld worden door regio’s waar het tegengaan van wateroverlast en realiseren van voldoende waterberging leidend is. Waar gebieden met een extensieve landbouw contrasteert met regio’s waar intensivering leidend was. Dat samenwerkings-DNA zijn we niet zomaar kwijtgeraakt en daar ligt ook de oplossing van de crisis. Vanuit de transities waar we onmiskenbaar voor staan het debat aangaan hoe we draagvlak en draagkracht weten te taxeren en te versterken. Waarin we in de Brabantse politiek weer onszelf de ruimte gunnen om in een openbaar debat de vraag aan de orde te durven stellen of het nodig en gewenst is regels bij de stellen om zo ook daadwerkelijk het doel te realiseren.
Elke crisis biedt een nieuwe kans. Net zoals de uitspraak van de Raad van State in mei een wake-up call was dat we niet langer ongebreideld kunnen inzetten op economische groei is de politieke crisis van 13 december de wake-up call dat we niet langer de besluiten rigide vanuit het provinciehuis op basis van dichtgetimmerde coalitieakkoord kunnen nemen maar het debat aan moeten gaan met elkaar en met de samenleving waarin draagvlak en draagkracht leidend te laten zijn.
Op zoek naar zuurstof noemden de rapporteurs hun rapport. Als we even de tijd nemen om een stapje terug te zetten om te bezien waar we het met elkaar over eens waren dan krijgen we weer volop zuurstof. Dat vraagt van Provinciale Staten dan ook om niet weer in de val te trappen van een coalitieakkoord opgesteld in de achterkamers waarin belangen uitgeruild worden. Dat vraagt om een open en transparante aanpak gericht op draagvlak met oog voor draagkracht voor het uitvoeren van beleid. Een nieuwe coalitie zal moeten laten zien dat we onze woorden van de Omgevingsvisie in daden om weten te zetten. Dat gaat ons in de Brabantse politiek weer echt zuurstof opleveren!
Vermoedelijk is dat het gevolg van politici die weigeren de mensen die erdoor geraakt worden zelf een rol te geven. Links wil besluiten voor het publiek hoe 'het moet'; gematigd rechts heeft geen antwoord. Identitair rechts - dat politiek kapitaal bouwt op de gevoelde belangen van mensen - lijkt een antwoord te geven, maar gaat eenzijdig aan de kant van persoonlijke belangen staan. Het redelijke gesprek over ons gezamenlijke belang lijkt uit de samenleving te verdwijnen. De Brabantse ChristenUnie politicus Hermen Vreugdenhil pleitte eerder in gesprek met Foodlog voor subsidiariteit: geef de betroffenen binnen een duidelijk kader de mogelijkheid om tot een vergelijk te komen door hen creatief zelf te laten beslissen over hun lot. Niet alles kan, beslist niet zelfs. Die regel inspireert tot het vergelijk en leidt weg uit de onverzoenlijkheid en de patstellingen die ontstaan.
In een podcast op Betrouwbare Bronnen waarschuwt CDA-partijhistoricus Pieter Gerrit Kroeger het CDA in Noord-Brabant niet te gaan besturen met Forum voor Democratie. Volgens Kroeger zijn populistische partijen als Forum labiel en anti-democratisch en lopen ze weg zodra harde keuzes gemaakt moeten worden.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Hogere school voor politiek/bestuurskunde?
Wat opvalt (in de later toegevoegde podcast) is: Veel vergelijk met PVV en LPF* (werkte toen niet en zal nu ook niet werken?).
Polarisatie, uitgevonden door Den Uyl/Lubbers werkte toen niet en nu niet is het devies.
Wat er sindsdien gebeurd is.... polarisatie.
De kiezer stemt maar mag niet bepalen** en moeten we ons vertrouwen maar aan de gedeputeerden overleveren?
*Zie ik nooit terug in analyses over PvdD, GL of Denk en voor mijn part SP. (o.k. ze hebben nooit openlijk gedoogsteun uitgesproken maar achter de coulissen.... want zo werkt politiek toch?)
** Hermen Vreugdenhil zou jij met CU het voorgenomen pad; VVD, FvD, CDA en ... willen gedogen dan wel aanvullen?
Jos, je schrijft "De kiezer stemt maar mag niet bepalen** en moeten we ons vertrouwen maar aan de gedeputeerden overleveren?"
Hermen Vreugdenhil zegt nu juist dat hij precies het omgekeerde voorstelt.
Een analyse in de Volkskrant vanmorgen: Oude twisten laaien op nu het CDA in Brabant overweegt samen te werken met Forum voor Democratie. Een deel van de partij vindt dat een goed idee, de rest is mordicus tegen. ‘Het is heel pijnlijk dat we sinds 2010 zo weinig hebben geleerd.’
Het CDA is verscheurd omdat het niet kan kiezen tussen midden - zijn klassieke positie - en rechts.
Best bijzonder dat die - voor Ndl. nu cruciale - strijd gevoerd wordt via het boerenvraagstuk in Nederland: krimp ten behoeve van bouw. Oók bijzonder: dat FvD (en PVV) snapt hoe het dat vraagstuk kan gebruiken om de komende Kamerverkiezing een zwengel te geven. Sinds Balkende had de partij geen antwoord en nu nog steeds niet, maar het zal er moeten komen ditmaal.
Mooie opinie Hermen.
De opinie verdient eigenlijk meer reacties.
Vaak is het verschil van inzicht terug te voeren op stukje van Brabant waar we vertoeven. Het extensieve West-Brabant met melkveehouderij. Of het intensieve varkensland in Oost-Brabant. Mijn directe buurman is melkveehouder. Nog nooit enige overlast van gehad. Aan mijn westkant zit echter een mestbewerker, terwijl ik dit schrijf ruik ik de varkensstront in huis.
Enkele discussiepuntjes:
Het convenant stikstof werd niet nagekomen. Daarom greep GS in, juist op basis van dit convenant.
De BZV was voor 2017 helemaal een wassen neus, een website en een reclamebord aan de straat waren voldoende om te mogen uitbreiden. Ik weet niet meer of de CU het enigszins concreter maken van de BZV wel steunde?
#4 Cyril. Ook binnen de boeren in Brabant zitten verschillen, juist ook qua gebieden met grondsoorten, achtergronden van boeren (protestants katholiek of liberaaal) en deelsectoren (grondgebonden of niet). Je hebt grofweg 2 delen; Het bisdom Den Bosch en dat van Breda. En eigenlijk doet de provinciale politiek en deed soms ook de boerenbelangenbehartiging alsof er maar een soort Brabant is en was. Ik noem dus spottend wel eens het provinciehuis het Bisdom Den Bosch en het ZLTO kantoor daar eigenlijk ook zo. Zelf ben ik een West-Brabantse afdelingsvoorzitter (van de statutair zelfstandige vereniging ZLTO Drimmelen-Geertruidenberg), met een ontzettend divers gebied. Ik snap Hermen en ik snap eigenlijk iedereen in Brabant, waarom wie wat doet.
De Brabantse politiek van 7 juli 2017 is ingehaald door de nationale realiteit door afschieten PAS. Dus eigenlijk is de huidige Brabantse politiek in GS bezig met een achterhaalde strijd. Zeker gezien alles wat er in Brabant niet klopt zoals met de Amercentrales etc..
De politieke gefixeerdheid op boerenstikstof, mede door andere niet-stikstof gerelateerde thema's, zoals Q-Koorts, fijn stof, etc., die inderdaad voor problemen in Brabant zorgde, zorgde na verloop van tijd voor een bepaalde oogkleppenpolitiek van zowel politiek als sommige Brabantse NGO's (met machtige eigenwijze oudere) bestuurders (die intussen gelukkig met pensioen zijn, maar zich nog vaak stampvoetend roeren op o.a Twitter. Ja! Die ene is geobsedeerd en gedraagt zich als een soort Hans Wiegel in dat opzicht, als een mastodont).
Werd tot voor kort de niet-boerenstikstof vergeten of expres vergeten vanuit bepaalde opportunistische belangen. Dat hebben zowel Johan Vollenbroek als Hermen ontmaskerd in Brabant. Dat is dus DE winst. Met wat er sinds 29 mei gebeurde, met afschieten van het PAS, is er een nieuwe werkelijkheid ontstaan, welke we niet terugzagen in de nieuwe coalitie van na de Provinciale Statenverkiezingen. Een paar politici in dit GS, die ook in het oude zaten kunnen blijkbaar niet over hun eigen schaduw heen springen, terwijl de hedendaagse situatie daar wel om vraagt.
We hebben intussen een gezamenlijk integraal plan nodig van boeren en NOG's die aansluit op oplossingen m.b.t. 29 mei. Niet alles kan schreef Remkes en dat betekent dat niet alles kan, en niet voor slechts 1 sector. Volgens mij is zo'n pril plan al in de maak (ik heb zo mijn bronnen en contacten).