Het barst van de kloppende feiten die een perspectief, keuze of belang verbergen. Juist van feiten die in het geding zijn, wil je weten wat een ander je wil laten denken via zelfs kloppende feiten.
Sinds Trump president is, checkt zelfs Facebook feiten. Dat brengt nieuwe zorgen. Ik check wat feiten.
Of Trumps inauguratie meer mensen naar Capitol Hill trok dan Obama’s eerste is aan de hand van foto’s vast te stellen.
De opwarming van het klimaat is lastiger te controleren. Theoretische modellen rekenen voor dat de temperatuur op aarde zal stijgen. Ze voorspellen wat er zal gebeuren. Omdat verschijnselen optreden die min of meer kloppen bij de voorspellingen, vinden we klimaatverandering een overtuigend wetenschappelijk feit. Sinds een jaar of tien heeft die bewijsvoering een breed draagvlak. Hoe ongemakkelijk dat ook voelt, tegenstribbelaars weten nog altijd feiten in stelling te brengen die de geaccepteerde bewijzen in twijfel trekken.
Argeloze lezers
Onlangs bracht de NRC feiten over brood. Argeloze lezers concludeerden dat gangbaar brood vooral door gebruik van kunstmest net zoveel CO2 uitstoot als een autoritje. Daarom is biologische graanteelt nodig, concluderen eerbare politieke partijen. Hoewel supermarkten inmiddels volop overschakelen op ‘duurzaam’ biologisch, is die gevolgtrekking weinig feitelijk. Zonder kunstmest en fossiele brandstof zouden we niet de bestaande hoeveelheid voedsel en welvaart kennen. Maar geen nood, minder vlees eten zou het tekort dat biologisch laat ontstaan, kunnen opvangen. Iedere kilo vlees minder scheelt immers vele kilo’s plantaardig voer en de bijbehorende CO2-uitstoot. Dat feit horen we dagelijks in de feiten checkende media. Feitelijk zijn echter de voedingswaarden van een verder opgevoerde plofkip en tofu qua energie-efficiëntie vergelijkbaar. Wat verzwegen blijft, is het evidente nut van een stop op consumptief reizen in combinatie met zowel minder kip als tofu eten. Toch hoor je zelden over die twee tegelijk. Dat is jammer want biologisch kan mogelijk beter uit als we extreem consuminderen.
Verschillende achtergronden
Feiten kunnen heel verschillende achtergronden hebben. Er zijn feiten die horen bij het taalgebruik. Je zegt alleen ’het sneeuwt’ als het sneeuwt; als dat niet zo is, word je direct gecorrigeerd. Er zijn feiten die per definitie kloppen; 1+1 kan geen 2,3 zijn omdat dan 101+67 ook geen 168 meer is. Er zijn feiten die belangen legitimeren. ’Mensen steken Kcal zelf in hun mond’ past verkopers van etenswaren en beleidsmakers die voor een swingende economie willen zorgen. Er zijn feiten waarmee mensen hun ethiek willen objectiveren. De uitspraak ’minder vlees is goed voor het klimaat’ verbergt een rechtvaardigheidsopvatting: ‘laat minder dieren lijden’. Er zijn feiten die resulteren uit tests van natuurkundige of biochemische theorieën. Zwaartekracht kun je vaststellen en als feit telkens weer reproduceren. Er zijn feiten waarmee mensen andere feiten willen verdringen, zoals bijvoorbeeld mijn feit dat niet kunstmest maar consumentisme bedreigend is voor het klimaat. Er zijn feiten waarmee mensen van andere mensen iets gedaan willen krijgen, zoals Rutte’s voorkeur voor ’Boer zoekt Vrouw’.
Het barst van de kloppende feiten die een perspectief, keuze of belang verbergen. Juist van feiten die in het geding zijn, wil je weten wat een ander je wil laten denken via zelfs kloppende feiten. De wereld waarin feiten een eigen leven gaan leiden, verschilt minder van die van Trump dan Facebook suggereert. Media moeten checken wiens feiten zij presenteren en wat die personen geloven of willen. Die spade dieper produceert onze toegang tot de werkelijkheid.
Deze tekst verschijnt gelijktijdig in de printeditie van Vork deze week. Hij werd een week voor de jongste Tweede Kamer-verkiezingen geschreven.
Dit artikel afdrukken
Of Trumps inauguratie meer mensen naar Capitol Hill trok dan Obama’s eerste is aan de hand van foto’s vast te stellen.
De opwarming van het klimaat is lastiger te controleren. Theoretische modellen rekenen voor dat de temperatuur op aarde zal stijgen. Ze voorspellen wat er zal gebeuren. Omdat verschijnselen optreden die min of meer kloppen bij de voorspellingen, vinden we klimaatverandering een overtuigend wetenschappelijk feit. Sinds een jaar of tien heeft die bewijsvoering een breed draagvlak. Hoe ongemakkelijk dat ook voelt, tegenstribbelaars weten nog altijd feiten in stelling te brengen die de geaccepteerde bewijzen in twijfel trekken.
Argeloze lezers
Onlangs bracht de NRC feiten over brood. Argeloze lezers concludeerden dat gangbaar brood vooral door gebruik van kunstmest net zoveel CO2 uitstoot als een autoritje. Daarom is biologische graanteelt nodig, concluderen eerbare politieke partijen. Hoewel supermarkten inmiddels volop overschakelen op ‘duurzaam’ biologisch, is die gevolgtrekking weinig feitelijk. Zonder kunstmest en fossiele brandstof zouden we niet de bestaande hoeveelheid voedsel en welvaart kennen. Maar geen nood, minder vlees eten zou het tekort dat biologisch laat ontstaan, kunnen opvangen. Iedere kilo vlees minder scheelt immers vele kilo’s plantaardig voer en de bijbehorende CO2-uitstoot. Dat feit horen we dagelijks in de feiten checkende media. Feitelijk zijn echter de voedingswaarden van een verder opgevoerde plofkip en tofu qua energie-efficiëntie vergelijkbaar. Wat verzwegen blijft, is het evidente nut van een stop op consumptief reizen in combinatie met zowel minder kip als tofu eten. Toch hoor je zelden over die twee tegelijk. Dat is jammer want biologisch kan mogelijk beter uit als we extreem consuminderen.
Media moeten checken wiens feiten zij presenteren en wat die personen geloven of willen. Die spade dieper produceert onze toegang tot de werkelijkheidNog wat feiten. “Het favoriete TV-programma van Rutte is Boer zoekt Vrouw.” Dat is een feit, want hij zei het zelf in het Algemeen Dagblad. Met het oog op de verkiezingen moest Rutte het ‘gewone volk’ bij Wilders weg zien te houden. Normaal zou je hem er vermoedelijk niet over horen; mogelijk jokt hij zelfs. “Mensen die meer Kcal eten dan ze verbranden worden te dik. Aangezien ze die calorieën zelf in hun mond steken, veroorzaken mensen hun eigen overgewicht.” Dat is een feit. Onze minister van VWS vindt het bovendien zo relevant dat ze het als basis voor haar beleid koos. Degelijke sociale wetenschappers schudden echter hun hoofd bij zulke zinloze feiten. Uiteraard gaat ieder pondje door het mondje. Maar, zeggen ze, snap nou toch dat de verleiding van reclame en overal aanwezig grijpklaar en betaalbaar eten en drinken maakt dat die mondjes zo gevuld raken dat hele volksstammen obees zijn.
Verschillende achtergronden
Feiten kunnen heel verschillende achtergronden hebben. Er zijn feiten die horen bij het taalgebruik. Je zegt alleen ’het sneeuwt’ als het sneeuwt; als dat niet zo is, word je direct gecorrigeerd. Er zijn feiten die per definitie kloppen; 1+1 kan geen 2,3 zijn omdat dan 101+67 ook geen 168 meer is. Er zijn feiten die belangen legitimeren. ’Mensen steken Kcal zelf in hun mond’ past verkopers van etenswaren en beleidsmakers die voor een swingende economie willen zorgen. Er zijn feiten waarmee mensen hun ethiek willen objectiveren. De uitspraak ’minder vlees is goed voor het klimaat’ verbergt een rechtvaardigheidsopvatting: ‘laat minder dieren lijden’. Er zijn feiten die resulteren uit tests van natuurkundige of biochemische theorieën. Zwaartekracht kun je vaststellen en als feit telkens weer reproduceren. Er zijn feiten waarmee mensen andere feiten willen verdringen, zoals bijvoorbeeld mijn feit dat niet kunstmest maar consumentisme bedreigend is voor het klimaat. Er zijn feiten waarmee mensen van andere mensen iets gedaan willen krijgen, zoals Rutte’s voorkeur voor ’Boer zoekt Vrouw’.
Het barst van de kloppende feiten die een perspectief, keuze of belang verbergen. Juist van feiten die in het geding zijn, wil je weten wat een ander je wil laten denken via zelfs kloppende feiten. De wereld waarin feiten een eigen leven gaan leiden, verschilt minder van die van Trump dan Facebook suggereert. Media moeten checken wiens feiten zij presenteren en wat die personen geloven of willen. Die spade dieper produceert onze toegang tot de werkelijkheid.
Deze tekst verschijnt gelijktijdig in de printeditie van Vork deze week. Hij werd een week voor de jongste Tweede Kamer-verkiezingen geschreven.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Feiten,
"( ...) Er zijn feiten waarmee mensen hun ethiek willen objectiveren. De uitspraak ’minder vlees is goed voor het klimaat’ verbergt een rechtvaardigheidsopvatting: ‘laat minder dieren lijden’.""
Volgens mij is deze uitspraak geen feit, maar een mening daarover.
En inderdaad, we leven in een wereld dat de feiten van de een, niet die van de ander zijn.
President Trump heeft ons allen daarmee met zijn handelen een service in denken daarover heel specifiek geleverd tot nog toe.
We leven steeds meer in een wereld die grandioos diffuus is. Het ene feitje heeft weer belang voor het andere (negatief of positief).
Dus het wordt noodzaak feiten voor jezelf te gaan (laten) checken.
En dan hebben we het weer over vertrouwen, wie gun je 'the benefit of the doubt'?
#1, Ria, bij je eerste uitspraak: waarom kan het geen feit zijn, cq. hoe weinig feitelijk zijn gefundeerde meningen eigenlijk?
'Media moeten checken wiens feiten zij presenteren en wat die personen geloven of willen. Die spade dieper produceert onze toegang tot de werkelijkheid.' Een waarheid als een koe, en tevens het grootste probleem. Journalistiek is op zijn retour door teruglopende inkomsten. Onderzoeksjournalistiek zoals Watergate is volkomen onbetaalbaar geworden. En dat laat dus een diep gat achter in publieke waarheidsvinding. De Correspondent doet dat aangaande in mijn ogen nog zijn best, van oudsher grote kranten als NRC en Volkskrant laten steeds grotere steken vallen.
Op de keper beschouwd is Foodlog dat ook: onderzoeksjournalistiek maar dan crowdsourced. Het is Dick goed gelukt om de juiste crowd te mobiliseren, en dat maakt het 'succes' van Foodlog. Hoewel succes? Ook hier geldt dat er geld verdiend moet worden en dat bijt met volkomen onafhankelijkheid en integriteit. Althans in de publieke opinie daarover.
Dick, Ik ben een persoon met bepaalde ervaringen in leven en heb daaruit & vanuit waar ik opgegroeid ben een bepaalde richting in leven genomen. Hopenlijk mede vanuit mijn eigen ‘wezen’.
Je onderbouwt jouw artikel met een aantal feiten, en argumenteert dat feiten verschillende achtergronden kunnen hebben. Helemaal mee eens.
Dan zeg je:
“De uitspraak ’minder vlees is goed voor het klimaat’ verbergt een rechtvaardigheidsopvatting: ‘laat minder dieren lijden’.”
Ik dacht dat er m.b.t. tot ‘food-print’ etc. wel wat wetenschappelijk is bewezen.
Misschien dat sommige mensen dat feit ‘mis’bruiken, maar in ieder geval is jouw citaat een mening daarover: Je noemt het een ‘rechtsvaardigheidsopvatting’; zonder verder uitleg.
Jouw #2:
“Ria, bij je eerste uitspraak: waarom kan het geen feit zijn, cq. hoe weinig feitelijk zijn gefundeerde meningen eigenlijk?”
Mag ik zeggen dat je -wat mij betreft- een beetje ‘moeilijk’ doet?
Misschien ‘are we spitten hairs’.
Maar daarin meegaand; mijn gefundeerde mening bepaalt mijn feit. Alhoewel ik open probeer te staan voor andere meningen, mits onderbouwd.
Dus jouw vraag is wel juist, alhoewel lijkend op je 'eigen gelijk willen halen'?
Ik ben wel de mening toegedaan dat -als er geen feiten bestaan- ik ‘mijn’ wereld kan designen, zoals dat voor mij goed overkomt.
Ik design mijn hiernamaals bijv. gewoon, en stimuleer mensen in mijn omgeving daar ook zo mee om te gaan, wel gelet op hun eigen bevindingen/afkomst (want dat kan verschillen).
Voor de geinteresseerde lezer: mijn hiernamaals is gewoon het grote niets (met wel waarschijnlijk behoud van energie in het geheel: Zie Einstein) of een vorm van reincarnatie, wel zonder mijn persoonlijkheid in verder mogelijk 'leven': Nu ben ik ben zelf een aspect om te leren: Ria t.b.v. 'een' hoger item.
#4, Ria, ik begrijp het nu. Voor koeien die graan eten geldt dat zeker. Ik refereerde - binnen het tekstje - eigenlijk aan dit feit: "Feitelijk zijn echter de voedingswaarden van een verder opgevoerde plofkip en tofu qua energie-efficiëntie vergelijkbaar." En dat feit verbergt weer dat je ook zo'n kip niet hoeft te willen. Het is een immers een feit dat je een keuze hebt.