Vet
Heb je je wel eens afgevraagd waarom er op de ingrediëntendeclaratie van je zak chips 'maar' 65% aardappel staat? De rest is voornamelijk de olie waarin gefrituurd wordt. Ook groentechips worden, net als aardappelchips, vrijwel altijd gefrituurd in zonnebloemolie. Er zit dan ook een vergelijkbare hoeveelheid vet in. Gemiddeld bevatten de chips in onze steekproef 29 gram vet per 100 gram.
Een opvallende uitschieter zijn exclusieve chips gebakken in kokosvet. We vonden deze alleen bij Ekoplaza. Gemiddeld bevatten chips zo'n 3 gram verzadigd vet. De chips die gebakken zijn in kokosvet bevatten maar liefst 33,5 gram verzadigd vet.
Lays voegt dextrose aan zijn beduidend minder vette chips toe. Hierdoor zitten er meer koolhydraten in het productBeduidend minder vet zijn de Lays Oven Baked chips. Deze chips bevatten gemiddeld 13 gram vet per 100 gram. De chips met het minste vet zijn gedroogde groentechips zoals de Beetroot Crisps. Deze gedroogde bieten bevatten slechts 0,5 gram vet op 100 gram van het product.
Minder vet, maar extra koolhydraten
De Lays Oven Baked chips bevatten weliswaar minder vet, maar niet noemenswaardig minder calorieën. Dat blijkt te liggen aan de hoeveelheid koolhydraten in deze ovenchips, die is groter dan bij de standaard Lays aardappelchips. We belden Lays om te vragen hoe dit zit. “Onze oven baked worden op een andere manier bereid. De standaard Lays naturel chips worden gemaakt door een plakje aardappel te frituren, bij Lays Oven Baked chips is dit niet zo. Deze chips worden gemaakt van een deeg van aardappelvlokken en zetmeel. Om het knapperig te maken voegen we er wat dextrose (suiker) aan toe. Hierdoor zitten er meer koolhydraten in het product”, aldus Lays
De gedroogde bietenchips bevatten weinig calorieën en bijna geen vet maar schieten eruit als het gaat om koolhydraten en suikersOok op het vlak van het koolhydratengehalte vallen de Beetroot Crisps op. De gedroogde bietenchips bevatten weinig calorieën en bijna geen vet maar schieten eruit als het gaat om koolhydraten en suikers.
Per 100 gram bevatten de bietenchips 55,2 gram koolhydraten, waarvan 54,4 gram suiker. Bij de gewone Lays naturel chips is dit 52 gram koolhydraten waarvan 0,3 gram suikers. Bieten bevatten van zichzelf nu eenmaal meer suikers dan aardappelen. Ook andere groentechips bevatten om die reden meer suiker dan chips op basis van aardappelen.
Zout
Gemiddeld genomen zit er in 100 gram chips 1,2 gram zout. Tyrrels lightly sea salted crisps zijn met 0,5 gram licht gezouten, terwijl Hamka’s en Nibbits sticks meer dan 2 gram zout bevatten. Opvallend is dat de chips op basis van peulvruchten het meeste zout bevatten. De linzenchips van Ekoplaza bevatten 4,3 gram zout per 100 gram, de kikkererwtenchips komen uit op 2,9 gram zout per 100 gram.
Chips op basis van peulvruchten bevatten het meeste zoutVezels
Het duidelijkste verschil tussen aardappelchips en groentechips vinden we in het vezelgehalte. Gemiddeld zit er in 100 gram aardappelchips 3,9 gram vezels. Groentechips bevatten 12,4 gram vezels per 100 gram. De uitschieter is ook dit keer weer de Beetroot Crisps, met maar liefst 23,1 gram vezels per 100 gram.
Groentechips gezonder?
In weerwil van wat je misschien denkt, zijn gewone groentechips die gebakken zijn in olie niet per se gezonder dan gewone aardappelchips. Door de bereidingswijze zijn ze net zo vet en zout. Wel bevatten groentechips wat meer vezels.
De echte gezondheidswinst is te behalen bij chips van gedroogde groente. Wil je ook je portemonnee sparen, dan kun je ze zelf maken. Gewoon flinterdunne plakjes snijden van je favoriete groente, besprenkelen met een beetje olie, kruiden of zout naar smaak, en op lage temperatuur drogen in de oven.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Interessant.
Mijn gevolgtrekking is (was) het gebruik van chips tot een minimum te beperken.
Jennifer, interessante analyse. Ik begrijp alleen één ding niet. Je maakt eerst een opsomming van de macronutrienten en zout. Prima. Maar vervolgens maak je een stap naar een uitspraak over of groentechips 'gezonder' is. Op basis waarvan? Vertelt de hoeveelheid vet, zout of koolhydraten daar iets over?
Dennis, ik antwoord even namens de redactie van FL als geheel. Dat staat er zo (tot slot en niet als onderdeel van de titel) omdat het publiek heeft geleerd dat vet slecht is. Het is een 'frame'. Er staat overigens heel bewust: 'niet per se'. Je merkt: hier denken we op de redactie nogal uitgebreid over na.
Betekent zo'n frame dan helemaal niets? Dat denken we niet. Deze redactie neemt de overwegingen van Frank van Berkum serieus, de bekende internist en succesvolle diabetes-II behandelaar. Van Van Berkum leren we: let op de gefrituurde koolhydraten. Dat zijn chips bij uitstek.
Er zijn - vermoeden wij als redactie - teveel mensen die denken dat groentechips 'gezond' zijn. Dat mag met een forse korrel zout genomen worden. Of zou jij ze gezond willen noemen?
De ontdekking van deze test zijn wat mij betreft de vet-arme chips van Lays, die extra koolhydraatrijk blijken. Vet werd daarin gesubstitueerd voor suiker. Met eiwitten is immers lastig en veel te duur.
Een tip voor gezond chips eten, durven we als redactie ook nog wel af te geven: heel af en toe en met mate en dan extra genieten.
Dick, ik denk niet dat er op grond van de macronutrienten samenstelling een uitspraak te doen is over de gezondheid van chips, of dat het iets kan zeggen of de ene soort gezonder is dan de ander.
Dat vet-arme chips meer koolhydraten per 100g bevatten vind ik verre van verbazingwekkend. Dat is gewoon het gevolg van de definitie. Bij een meting wordt (bij wijze van spreken) de weegschaal net zo lang gevuld tot er 100g op ligt. Maar zo werkt het natuurlijk niet in de chipsfabriek. Daar worden een hoeveelheid schijfjes gebakken en in een zak gedaan tot die vol is. Hoeveel er in kan hangt af van het volume van de zak.
Stel nou dat er evenveel chipjes van type A in een zak gaan als van type B, maar B zuigt gewoon minder vet op, dan is het totale gewicht (en dus calorieën) in de zak bij B lager, maar de grammen KH per 100g is wél hoger. Dan kan de fabrikant nog zoveel zijn best doen om de vetopname te minimaliseren, aan de grammen per 100g zie je het niet af. Desondanks beïnvloed die verminderde vetopname wél hoeveel calorieën de chipseter met een zak naar binnen werkt.
Een interessantere uitkomst is m.i. daarom de vraag hoeveel gram KH en vet er per volume in zit. Stel we vullen een zak van vaste grootte met al die verschillende soorten chips, hoeveel koolhydraten en vet zitten er dan in de zak?
Een truc van een fabrikant kan zijn om gewoon de zak kleiner te maken. De vulling van de maag wordt echter bepaald door het volume, dus als het volume chips per zak kleiner wordt gemaakt en de eter zit nog niet vol, dan trekt ie gewoon nog een zak open. Het is dus niet zinvol om te kijken naar de grammen per zak, want als de ene zak kleiner is dan de andere, is dat appels met peren vergelijken. Als je een zinvolle analyse wilt maken, zal je moeten kijken naar grammen macronutrienten per eenheid volume.
Zou het een aardig idee zijn om de analyse daarmee uit te breiden?
Uitgangspunt voor dit onderzoekje was dit: fabrikanten maken groentechips omdat die gezonder klinken. Zijn ze gezonder op de aspecten waarvan het publiek denkt dat ze belangrijk zijn? Op het niveau van het aantal grammen product blijkt het lood om oud ijzer.
Natuurlijk kun je de sommen nog verder maken. Maar wil je het weten, cq. wat voegt het toe? Het is heel eenvoudig: chips zijn vreselijk lekker, maar eet ze nou maar met mate want chips maken voegt heel veel vet toe dat niet in het oorspronkelijke product zat. Daar hoeft niet verder voor doorgerekend te worden als je weet dat in je dagelijkse dosis verder al voldoende via andere bronnen wordt voorzien.
Je vraag is relevant omdat je mogelijk gaat ontdekken dat er verschil is. Zo bevat de inhoud van een zak pastinaakchips van Deluxe van Lidl 100 gram product en een net zo grote zak Sweet Chili aardappelchips van hetzelfde merk 125 gram product. Dat is een verschil van 25%.
Vraag blijft: wie snapt dat allemaal nog en wat is het doel? Per gewicht zijn ze even vet en als je niet voldaan bent dan neem je er nog meer. Je zou dus een test moeten doen naar de mate waarin mensen geen zin meer hebben om nog een zak open te trekken. En zo blijf je doortesten. De vraag is altijd: wat wil je weten en waarom?
Misschien ontdek je wel dat mensen zich psychologisch toch laten remmen door de volgende zak, zoals ik me laat remmen door 'de volgende fles wijn' die ik doorgaans een brug te ver vind ook al heb ik nog zin.
NB: de peulvruchtenchips van Ekoplaza vond de redactie een aanrader (meer dan groentechips). We vermeldden het alleen niet omdat het de opzet van het onderzoekje niet was.