3 min
Jumbo introduceert een primeur: de eerste chips die beter voor je zijn en de goedkeuring krijgen van Vinkje. Dick Veerman hoort het K-woord al klinken.
Vinkje is een keurmerk dat is opgericht om mensen aan de hand van een gemakkelijk herkenbaar teken, producten zo te laten kiezen dat ze een gezonder eetpatroon ontwikkelen binnen hun bestaande gewoontes.
Chips zijn een notoir bad food. Volgens de bekende Nederlandse internist en dieetdokter Frank - dr. Frank - van Berkum zijn het 'gefrituurde koolhydraten' en behoren ze samen met frisdrank tot de belangrijkste dikmakende genotmiddelen. Toch krijgen uitgerekend chips het blauwe 'bewuste keuze' Vinkje.
Loze calorieën
De Levensmiddelenkrant noemt de chips 'bewust', maar citeert Ed van de Weerd, de directeur die de commercie van Jumbo aanstuurt. Hij aarzelt niet om het woord gezond in de mond te nemen rond zijn nieuwe chips. Dat is link.
Chips kunnen niet gezond heten, omdat het altijd voornamelijk loze calorieën zullen blijven, zonder enige noemenswaardige voedingswaarde waar ons lijf iets aan heeft om zich te onderhouden.
Natuurlijk kunnen chips wel minder ongezond gemaakt worden. Omdat minder ongezond gezonder is, mag je dat zelfs zo - gezonder - noemen. Dat neemt niet weg dit type 'gezonder' in de vorm van een dagelijkse keuze voor een zak chips nog altijd het omgekeerde van gezond is.
De Levensmiddelenkrant brengt het nieuws van het chipsfront als volgt:
Het gestoethaspel met het begrip 'bewuste keuze' voor spul dat je niet te vaak moet willen eten, maakte het Vinkje voor iedere publicist een dankbaar doelwit van spot. Opiniemaker Sylvia Witteman spreekt van het 'Kutvinkje' omdat het mensen in plaats van bewust juist onbewust zou maken. 'Bewust' vertalen je argeloze burgerhersenen immers voor je het weet in 'gezond'.
Natuurlijk zit Van de Weerd nu ook met zo'n kutgeval. Door zijn primeur - eindelijk chips met een 'bewust' Vinkje - met trots 'gezond eten' te noemen, loopt hij het risico voor malloot te worden uitgemaakt door Witteman of een andere publicist die dagelijks ergens een mening over moet hebben. Mogelijk zijn ze wat gezonder door een restje vitaminen uit de ingrediënten voor de paprika- of wortelsmaak. Het kan ook komen door de gluten die er voor de zekerheid ook meteen uit zijn gehaald om die nieuwe chips toch bereikbaar te maken voor mensen die ze al helemaal in de ban hadden gedaan.
Ik geit maar een beetje natuurlijk, maar heb wel een serieus voorstel. Zullen we Vinkje verzoeken op te houden met dat maffe 'bewust' dat het zo 'kut' laat overkomen?
Oersimpel
Dat leidt meteen tot de volgende vraag. Moet de Stichting Vinkjes loze voeding als ijs, chips en frisdrank dan 'gezonder' gaan noemen?
Natuurlijk niet. Het blauwe Vinkje zegt dat iets alleen maar gezonder - dat wil zeggen: minder ongezond - is dan iets nog fouters dat je normaal zou hebben gegeten of gedronken.
Het is dan ook oersimpel: producten met een Vinkje zijn niet bewust, maar minder fout. Wie Vinkjes eet, eet beter fout en zondigt en snoept beter. En zo moet dat Vinkje dat ook gaan communiceren.
Vandaar mijn bod. Voortaan zeggen we 'producten met een Vinkje zijn minder fout'. 'Bewust' zijn ze niet want dan zou je ze laten staan. Als we het daar allemaal over eens zijn, dan kan het groene Vinkje meteen ook van de appels en de thee af, want daarvan wist je al je hele leven lang dat ze beter zijn dan chips en frisdrank.
Er is leuke communicatie over te verzinnen. Vinkjes-eten is goed fout, maar thee en appels zijn van nature prima. Om maar een voorbeeld te noemen. Een ander: Jumbo is Nederlands kampioen beste foute chips verkopen. Maar zulke taal is niks voor marketeers. Gek hé?
Ik ben uiteraard wel benieuwd naar het tegenbod van Vinkje. Nu zit Jumbo ermee, terwijl die tent alleen maar zijn best probeert te doen.
Toegevoegd, zaterdagmorgen (11.15 en 11:45h):
Marjolein Streur (dank!) fotografeerde op verzoek van Wouter Klootwijk de ingrediënten- en macronutriëntendeclaratie van de verpakkingen. Op deze foto het referentieproduct Bikkelsticks:
Op deze foto de Slurfjes met het Vinkje:
Fotocredits: presentatie van de blauwe ('bewuste') en groene ('gezondere') Vinkjes aan minister Edith Schippers (midden), FTM
Dit artikel afdrukken
Chips zijn een notoir bad food. Volgens de bekende Nederlandse internist en dieetdokter Frank - dr. Frank - van Berkum zijn het 'gefrituurde koolhydraten' en behoren ze samen met frisdrank tot de belangrijkste dikmakende genotmiddelen. Toch krijgen uitgerekend chips het blauwe 'bewuste keuze' Vinkje.
Loze calorieën
De Levensmiddelenkrant noemt de chips 'bewust', maar citeert Ed van de Weerd, de directeur die de commercie van Jumbo aanstuurt. Hij aarzelt niet om het woord gezond in de mond te nemen rond zijn nieuwe chips. Dat is link.
Chips kunnen niet gezond heten, omdat het altijd voornamelijk loze calorieën zullen blijven, zonder enige noemenswaardige voedingswaarde waar ons lijf iets aan heeft om zich te onderhouden.
Natuurlijk kunnen chips wel minder ongezond gemaakt worden. Omdat minder ongezond gezonder is, mag je dat zelfs zo - gezonder - noemen. Dat neemt niet weg dit type 'gezonder' in de vorm van een dagelijkse keuze voor een zak chips nog altijd het omgekeerde van gezond is.
De Levensmiddelenkrant brengt het nieuws van het chipsfront als volgt:
Het gestoethaspel met het begrip 'bewuste keuze' voor spul dat je niet te vaak moet willen eten, maakte het Vinkje voor iedere publicist een dankbaar doelwit van spot. Opiniemaker Sylvia Witteman spreekt van het 'Kutvinkje' omdat het mensen in plaats van bewust juist onbewust zou maken. 'Bewust' vertalen je argeloze burgerhersenen immers voor je het weet in 'gezond'.
Vandaar mijn bod. Voortaan zeggen we 'producten met een Vinkje zijn minder fout'. 'Bewust' zijn ze niet want dan zou je ze laten staan. Als we het daar allemaal over eens zijn, dan kan het groene Vinkje meteen ook van de appels en de thee af, want daarvan wist je al je hele leven lang dat ze beter zijn dan chips en frisdrankKutgeval
Natuurlijk zit Van de Weerd nu ook met zo'n kutgeval. Door zijn primeur - eindelijk chips met een 'bewust' Vinkje - met trots 'gezond eten' te noemen, loopt hij het risico voor malloot te worden uitgemaakt door Witteman of een andere publicist die dagelijks ergens een mening over moet hebben. Mogelijk zijn ze wat gezonder door een restje vitaminen uit de ingrediënten voor de paprika- of wortelsmaak. Het kan ook komen door de gluten die er voor de zekerheid ook meteen uit zijn gehaald om die nieuwe chips toch bereikbaar te maken voor mensen die ze al helemaal in de ban hadden gedaan.
Ik geit maar een beetje natuurlijk, maar heb wel een serieus voorstel. Zullen we Vinkje verzoeken op te houden met dat maffe 'bewust' dat het zo 'kut' laat overkomen?
Oersimpel
Dat leidt meteen tot de volgende vraag. Moet de Stichting Vinkjes loze voeding als ijs, chips en frisdrank dan 'gezonder' gaan noemen?
Natuurlijk niet. Het blauwe Vinkje zegt dat iets alleen maar gezonder - dat wil zeggen: minder ongezond - is dan iets nog fouters dat je normaal zou hebben gegeten of gedronken.
Het is dan ook oersimpel: producten met een Vinkje zijn niet bewust, maar minder fout. Wie Vinkjes eet, eet beter fout en zondigt en snoept beter. En zo moet dat Vinkje dat ook gaan communiceren.
Vandaar mijn bod. Voortaan zeggen we 'producten met een Vinkje zijn minder fout'. 'Bewust' zijn ze niet want dan zou je ze laten staan. Als we het daar allemaal over eens zijn, dan kan het groene Vinkje meteen ook van de appels en de thee af, want daarvan wist je al je hele leven lang dat ze beter zijn dan chips en frisdrank.
Er is leuke communicatie over te verzinnen. Vinkjes-eten is goed fout, maar thee en appels zijn van nature prima. Om maar een voorbeeld te noemen. Een ander: Jumbo is Nederlands kampioen beste foute chips verkopen. Maar zulke taal is niks voor marketeers. Gek hé?
Ik ben uiteraard wel benieuwd naar het tegenbod van Vinkje. Nu zit Jumbo ermee, terwijl die tent alleen maar zijn best probeert te doen.
Toegevoegd, zaterdagmorgen (11.15 en 11:45h):
Marjolein Streur (dank!) fotografeerde op verzoek van Wouter Klootwijk de ingrediënten- en macronutriëntendeclaratie van de verpakkingen. Op deze foto het referentieproduct Bikkelsticks:
Op deze foto de Slurfjes met het Vinkje:
Fotocredits: presentatie van de blauwe ('bewuste') en groene ('gezondere') Vinkjes aan minister Edith Schippers (midden), FTM
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Karine Hoenderdos schreef de column De dietist zegt dat chips gezond zijn. Onder het stuk de nodige commentaren van diëtisten.
Léon,
Dank voor je verdere uitleg. Ik reageer er toch graag nog even hier op, want het gaat mij er niet om dat ik bepaalde antwoorden zoek of krijg. Veel belangrijker lijkt mij een openbare gedachtewisseling tussen diverse geïnteresseerden. Als ik Dick's #62 en de andere reacties zo lees, leven er immers niet alleen bij mij vragen.
Er wringt iets, mag ik het zo zeggen? Er is nu een product beoordeeld met criteria uit 2015 en dat wordt met veel tamtam begin 2016 gepresenteerd als 'gezonder' alternatief. Toch zijn de criteria al in 2015 herzien (de versie in mijn link is 2015v2) en voldoet het product al bij introductie niet meer aan de jongste eisen.
Ondertussen zijn in 2015 ook de Richtlijnen Goede Voeding gewijzigd en voldoen de recentste Vink criteria zelf ook al niet meer. Veel belangrijker nog is de vraag waar je niet echt op in bent gegaan: hoe kan het dat er nu een product 'gezonder' genoemd wordt waarvan al in 2003 duidelijk was dat dat onjuist was? Dat wringt en dat voelen mensen aan.
Opstellen van algemene regels kan nog zo moeilijk zijn, maar als het tot zulke botsing met gezond verstand en zelfs met de nu gangbare wetenschappelijke consensus leidt, dan betekent dat in mijn ingenieurswereld dat de eisen verkeerd zijn uitgezet. Een argument over oudere criteria, of over lange processen, kan nooit winnen van het op de klompen aanvoelen dat het eindresultaat niet klopt. Dan valt het m.i. aan geen consument te verkopen dat er nu tot 2017 vrolijk een vinkje prijkt op een ongezond product.
En laten we eerlijk zijn, dat kan toch ook geen productinnovatie heten? Dan is sjoemelsoftware - dat aan alle regels voldoet (die zo'n truc immers niet verboden) - ook innovatie. Dat lijkt me niet waar we met zijn allen naar toe moeten willen.
De wetgever heeft - om voor mij onduidelijke redenen - toegestaan dat producenten en verkopers samen een productkeuze logo creëren (voor wie nu verbaast is, het staat werkelijk zo in de wet). Maar zoiets kan alleen overeind blijven als daar voldoende draagvlak voor is. Het lijkt er op dat het resultaat van het creatieproces nu leidt tot dingen die dat draagvlak alleen maar doen afnemen. Een verdergaand openbaar gesprek, waar iedere consument aan deel kan nemen, lijkt mij een route om daar wat aan te doen. Om de goede intenties ook tot goede en gedragen resultaten te laten leiden. Hoe sta jij en de stichting hier tegenover?
Beste Dennis,
Graag geef ik een laatste reactie in deze discussie op Foodlog. Ik zal hier op je punten in te gaan.
Het product is in 2015 ontwikkeld en gecertificeerd onder de vorige criteria. Dit is mogelijk tot enkele maanden na verandering van de bestaande criteria. Dit valt in de overgangsregeling van de criteria van het Vinkje. In de oude criteria stond dat voor chips een portie van een schaaltje 300ml (en het daarbij horende gewicht) gekozen moest worden. Omdat 30 gram een groot volume is van deze chips, is een bakje genomen en de inhoud gewogen. Dit kwam op 12 gram. Daarom is dit als portie geaccepteerd door de certificerende instantie (SGS). Omdat de nieuwe criteria inmiddels zijn ingevoerd, betekent dit dat het product voor 1 januari 2017 aangepast moet worden, anders moet het Vinkje van de verpakking worden gehaald.
De criteria vaststelling is een complexe exercitie waarbij de samenstelling van alle producten in de productgroep worden bekeken en er een combinatie van criteria voor energie per portie en de gehaltes per 100g gram van verzadigd vet, transvetten, suiker, en zout worden bekeken. En dan wordt gekeken in hoeverre er nog verschillende producten kunnen voldoen in de subcategorieën in de snack-groep, zijnde zoete snacks, zoute snacks, koekjes en ijsjes. Zie vooral artikel van Annet Roodenburg et al, Eur.J.Clin.Nutr. In welke mate dit leidt bij productinnovatie voor snacks en eventueel tot vervanging van SAFA door koolhydraten; reductie van energiegehalte per portie of zoutverlagingen, en welke effecten dat zou hebben op het totale dieet, wordt als onderdeel van alle afwegingen meegenomen. Het is helaas niet zo makkelijk dat we hier slechts alleen de productinnovatie van chips onder ogen hebben gehad, omdat meerdere verschillende soorten producten in deze categorie vallen.
Ik hoop dat dit wat meer inzicht geeft. Mocht je nog meer van deze specifieke vragen hebben, benader me dan s.v.p. direct.
Léon, mag ik de Stichting uitnodigen om op de hieronder gestelde vragen in te gaan door middel van een Opinie op Foodlog?
Het is tijd voor een nieuwe draad naar aanleiding van de vragen van Dennis en de communicatieve impasse zoals die hieronder wordt gesignaleerd door een groot aantal deelnemers aan de discussie. Ook de commentaren bij de vele shares op Facebook van dit artikel waren niet mals en hadden veelal betrekking op de ingewikkelde positionering van 'bewust kiezen'.
Léon,
Ik heb de van toepassing zijnde wetgeving inmiddels gevonden (artikel 11 van de warenwet). Laat ik mijn vraag 5 uit #34 daarom anders formuleren:
5) Niet alleen heeft uw collega Mensink ruim tien jaar geleden al geconcludeerd dat het vervangen van verzadigd vet (VV) door koolhydraten niet gezond is, ook de huidige Richtlijnen Goede Voeding spreken alleen nog van vervangen van VV door onverzadigde vetzuren. De warenwet vereist dat:
de regels voor het gebruik van het logo zijn: in lijn met de door de Gezondheidsraad vastgestelde richtlijnen Goede Voeding;
Waarom hanteert u dan nog het criterium dat er minder dan 6g VV per 100g? Hoe kunt u volhouden dat deze chips gezonder is terwijl het VV alleen maar zo laag is doordat er méér koolhydraten per 100g inzitten? Dat valt toch niet uit te leggen aan consumenten?
Mijn vragen 3 en 4 blijven ook staan, in het kort:
3) Klopt het dat het Vinkje niet kijkt naar verschillen met andere producten, maar enkel naar de eerder gelinkte criteria? Zo ja, waarom wordt die vergelijking dan toch gemaakt? Zo nee, hoe wordt de referentie dan gekozen?
4) Eén v.d. criteria voor snacks is dat het minder dan 110 kcal per portie bevat. Een portie is in annex 2 van uw criterialijst vastgesteld op 30g. De slurfjes bevatten 138 kcal per 30g. Hoe kan het dan dat zij toch een Vinkje krijgen?