"Mainstream wordt van alle kanten aangevallen. Dat zien we overal. In de samenleving, de politiek en de economie. We zien deze beweging nu ook in food duidelijk terug. Sinds 2012 staat het veilige midden onder druk", zegt Grievink.
Failliet 'mainstream'
Dat zei hij al vaker, aldus een bericht op de site van het Food Services Instituut, maar vorige week zei hij het "nadrukkelijker dan ooit. Alsof hij zijn leden nogmaals indringend wilde meegeven dat ze de bakens moeten verzetten. Velen van hen bewegen zich immers in het midden." Het bericht meldt verder: "Om de leden met de neus op de feiten te drukken, toonde Grievink de logo’s van talloze non-food winkelconcepten. ‘Deze formules zijn de afgelopen jaren allemaal failliet gegaan - vrijwel in alle gevallen bewogen ze zich in de mainstream.’"
Grievink ziet discountsupers flink in marktaandeel groeien. Hij verwacht dat ze hun marktaandeel bijna zullen verdubbelen de komende tien jaar (van 18% nu naar 27%). Voorts ziet hij online retail, premium-aanbod, tafeltje-dekje van (sterren)restaurants thuis, in de Bijenkorf, in bibliotheek, kledingzaken, musea en bij kappers een veel groter deel van onze maag vullen. Blurring heet dat verschijnsel. La Place past het al jaren toe.
Grievink ziet zelfs weer ruimte voor de boer in die nieuwe wereld met nostalgisch dure LP'sMagnum al bij Lidl en de LP komt terug
Wat het in essentie betekent? Je hebt geen behoefte meer aan een vlees-noch-vis potje Calvé pindakaas ergens tussen het prima huismerk van Aldi en de handgemaakte verse die je straks online bestelt. Voor ijs geldt hetzelfde. Waarom een Magnum als je bij Lidl geweldig ijs in prachtige coupes kunt kopen en een artiest van een ijsmaker je eenvoudig via een Appje thuis het heerlijkste ijs bezorgt?
Grievink waarschuwde de voedingsmiddelenindustrie en detailhandel eigenlijk dat ze net als de Free Record Shop rekening moeten houden dat wij, consumenten, zullen vallen voor heel nieuwe dingen. Dat komt omdat verrassend goede kwaliteit voor heel weinig geld te koop is. Daarom willen we daarnaast heel speciale nieuwe dingen waar we graag flink veel meer voor betalen.
Het verdwijnende midden is net zoiets als het verdwijnen van die saaie, maar prima CD door de opkomst van Spotify, iTunes, Tidal en Quobuz. Inmiddels maakt de LP zijn comeback als een high end concept.
Unilevers Magnums liggen al bij de Aldi. De Magnum heeft het midden dus al verlaten ('how to ruin a brand', zei marketingcommunicatieman Van Doorn hier). Grievink ziet zelfs weer ruimte voor de boer in die nieuwe wereld met nostalgisch dure LP's.
Veranderende functie winkels, ouderwets denken
Wie nu denkt dat het alleen over de merken in het schap gaat, heeft het mis. Ook de winkels zelf - de gevels met daarachter de schappen - veranderen. Dat is de kern van Grievinks boodschap. Omdat er andere, onder meer online en 'blurred', schappen komen, veranderen de merken op die schappen mee. Dat biedt kansen voor nieuwe merken, terwijl oude zullen verdwijnen of totaal veranderen omdat boodschappen doen, thuis en buiten de deur eten in niets meer lijken op wat het in de tweede helft van de 20e eeuw was.
Wat denken retailers en voedingsmiddelenmakers toch ouderwets, zei Grievink eigenlijk. Maar hij zei het veel netter: als jullie niet opschieten, raak je heel wat klanten kwijt aan nieuwkomers.
Da's best goed nieuws voor bijvoorbeeld slimme boeren die zelf iets naar zo'n nieuw of veranderend winkelschap willen brengen.
Op 2 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Gaat het niet gewoon om de uitkomst van het machtsspel "wie is eigenaar van het merk"?
Als Calve in trek is, lopen de supermarkten aan de leiband van de producent.
Als Lidl in trek is, lopen de producenten aan de leiband van de supermarkt.
En macht staat in deze gelijk aan marge. Als tijdens een supermarktoorlog gestunt wordt met A-merken, dan maken de supermarkten daar nauwelijks nog winst op, soms zelfs verlies. Als Lidl vindt dat een producent teveel vraagt voor de pindakaas, shopt ze op de wereldmarkt voor een vervanger.
Ik kwam deze machtsstrijd al tegen in mijn afstudeeronderzoek in 1993, o.a. bij een margarinefabriek. Van later datum is volgens mij dat retail investeert in A-kwaliteit (pindakaas van Lidl bevat ongeveer 10% meer pinda's dan AH huismerk en evenveel als Calve).
Ik raak de draad kwijt in het artikel. Heb het nu al een paar keer gelezen. Midden, mainstream, premium, high-end, blurred. En de reacties hieronder maken het niet scherper.
Terwijl we zitten te wachten op de cijfertjes die Hans wil hebben (en die natuurlijk ook best nodig zijn), kunnen we best verder praten over de vraag die op schijnt te doemen: moeten/willen we weer meer aan de geleide economie?
Het fascineert me dat de al veel geconstateerde toename van ongelijkheid in de samenleving ook op zo'n heel voelbare wijze tot uiting komt. Het resoneert heel erg met wat er hier naast ons, in Zuid Afrika, ook heel zichtbaar is geworden: de enorme toename in economische ongelijkheid, met een explosieve groei van de "zwarte" upper middle- en upper class. En dat onder een zelfverklaarde socialistische regering, waarin nota bene de communistische partij en de vakbonden deelnemen!
Eergisteren nog in het nieuws: er zijn steeds meer werkende armen. De steeds verdergaande internationale verknoping van voorheen separate markten, waaronder de arbeidsmarkt, zorgt ervoor dat mensen met weinig bijzondere vaardigheden de waarde van hun arbeidsuren zien afnemen. Voor jou een miljoen anderen.
Dat zorgt voor een groeiende sociale laag van tamelijk arme mensen, ondanks het feit dat door diezelfde marktverknoping de totale welvaart toeneemt: die extra welvaart komt terecht bij de mensen die het al goed hadden. Meer armen én meer rijken (en rijkere rijken) dus. Wie iets van economie weet, herkent hier de klassieke spanning tussen allocatie en verdeling in: een zodanige allocatie van productiemiddelen dat de totale opbrengst van de economie wordt gemaximeerd, leidt gewoonlijk niet tot een verdeling van die opbrengst die we als rechtvaardig beschouwen.
In de FT stond daar recent een goed artikel over, met de Brexit als aanleiding, maar de betekenis is veel breder. Nog wat puntiger staat het verdwijnen van de 'middenklasse' (ik vind het een wat dubieuze vertaling; 'mediane klasse' of 'modale klasse' zou beter zijn maar klinkt zo statistisch) hier in de HBR beschreven. Het is een heftige oproep voor meer rechtvaardigheid bij het verdelen van de opbrengsten van de economie, want anders... Begin maar eens bij het laatste zinnetje.
Tegelijk zorgt die verknoping van markten ook ervoor dat er veel producten van behoorlijk goede kwaliteit voor weinig geld beschikbaar komen, zoals in het artikel ook staat.
Het is niet zo gek dat deze ontwikkeling ook neerslaat in de retailmarkt. Aan de ene kant de Aldi, Lidl en Action, met veel product voor niet veel geld bij grote omzetten, aan de andere kant de Bijenkorf et cetera.
Toch zou ik wel eens wat meer concreetheid willen zien. Hoe ontwikkelt die markt zich nu in cijfers? Het is momenteel een beetje te veel een kwestie van gevoel, heb ik het idee.
#2 :'Da's best goed nieuws voor bijvoorbeeld slimme boeren die zelf iets naar zo'n nieuw of veranderend winkelschap willen brengen."
Dick, schot voor open doel, maar dus nog steeds noodzakelijk.
Jan Peter #1 heeft natuurlijk helemaal gelijk, vandaar mijn duimpje.