We kunnen nu niet gezond eten
"We kúnnen niet eens allemaal overstappen op een gezond voedingspatroon," zegt co-auteur Evan Fraser. "Het huidige wereldvoedselsysteem produceert te veel granen, vetten en suikers, terwijl de productie van groente en fruit en, in mindere mate, eiwitten onvoldoende is om aan de voedingsbehoeften van de huidige wereldbevolking te voldoen."
Voor het onderzoek gingen de wetenschappers uit van de Healthy Eating Plate van Harvard. Volgens die richtlijn zou de helft van wat we dagelijks binnenkrijgen uit groente en fruit moeten bestaan, een kwart uit volkoren granen en een kwart uit eiwit, vet en zuivel. Ze legden dat naast de huidige wereldproductie aan voedsel en rekenden uit wat het zou betekenen als de hele wereldbevolking zou overstappen op zo'n gezond voedingspatroon.
Eenvoudige getallen
Het rekenwerk levert verrassend eenvoudige getallen op. Volgens de richtlijn kunnen we met 8 porties ('servings') granen volstaan. De huidige wereldproductie levert 12 porties per persoon op. Hetzelfde geldt voor olie en vet: er is behoefte aan 1 portie en de wereld produceert er 3. Suiker (van bieten en riet) hebben we helemaal niet nodig maar daar produceert de wereld 4 'servings' van. Daar staat tegenover dat van de 15 porties groente en fruit die we zouden moeten eten de wereld er maar 5 oplevert, en van de nodige 5 porties eiwitten maar 3.
De overproductie aan koolhydraten verklaren de onderzoekers uit het feit dat granen gemakkelijk en goedkoop te telen zijn en veel dieren (vlees, en dus eiwitten en vetten) en mensen kunnen voeden. Daarom is daar door zowel rijke als arme landen veel in geïnvesteerd. Overstappen op de teelt van groente en fruit zou al 51 miljoen hectare landbouwgrond kunnen vrijmaken, omdat granen nu eenmaal meer ruimte innemen.
Vervolgens projecteerden de onderzoekers hun bevindingen naar 2050, als er naar verwachting 9,8 miljard mensen op aarde zullen leven. Als de wereld dezelfde verhoudingen aan voedingsstoffen blijft eten, dan zijn over 30 jaar 12 miljoen hectare extra aan landbouwgrond nodig en minstens 1 miljard hectare meer aan te begrazen land.
Volgens de onderzoekers kun je met één maatregel drie effecten bereiken, namelijk een gezond voedingspatroon voor de hele wereldbevolking, minder landgebruik en lagere broeikasgasuitstoot: "Maak en eet meer groente en fruit en stap over op een voedingspatroon met meer plantaardige eiwitten."
Op 30 november krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
".....meer plantaardige eiwitten", want : "minder landgebruik en lagere broeikasgasuitstoot".
Dat is de vraag.
Vaak wordt plantaardig eiwit gelijk gesteld met dierlijk eiwit: 1 kg planten eiwit = 1 kg dierlijk eiwit. Dat lijkt echter onjuist te zijn. Zoals ik het begrijp, hebben we als mens heel veel soorten eiwit nodig. De meeste soorten kunnen we zelf maken. Een stuk of 9 moeten we via voedsel binnen krijgen.
Dierlijk eiwit en soja zijn "compleet", incl. alle benodigde soorten aminozuren. Andere plantaardige eiwitten moet je aanvullen. Een bekende combi is tarwe en bonen, samen vormen die een compleet palet aan eiwitten.
Voor complete eiwitten moet je bijvoorbeeld én tarwe én bonen verbouwen. Daar heb je land voor nodig en je stoot broeikasgas uit. Volgens dit artikel in Nature is de uitstoot van (compleet) plantaardig eiwit niet lager dan die van dierlijk eiwit. Ook het landgebruik voor plantaardig eiwit komt in de berekeningen niet lager uit. Als je tenminste uitgaat van complete eiwitten, anders ben je eigenlijk met ondervoeding bezig.
Al met al is het inderdaad heel lastig om een compleet en gezond voedselpakket te produceren voor de hele wereldbevolking.
PS: soja is een verhaal apart.
Wil nog even reageren op dit artikel en dan een reactie uit ons kennisnetwerk, hier kom hij.
Tarwe bijv. wordt hier opgevoerd als bron van koolhydraten. Maar dat is maar net hoe je het teelt, verwerkt en bereidt.
Ik kreeg net een artikel uit de VS over tarwe uit Hereford. Hereford is het gebied in Texas waar de mensen aantoonbaar gezonder waren. (5 x meer magnesium in hun botten en in hun tanden: geen gaatjes en geen osteoporose). En extreem gezonde koeien. De boter van dit vee werd door de hele VS geëxporteerd vanwege de bijzondere kwaliteiten.
De tarwe was hier van een superkwaliteit: 20 % eiwit. Kom daar nu maar eens om.
Als je vervolgens die tarwe gaat malen op de gebruikelijke manier, dan worden de kiem en de zemelen verwijderd: resultaat: wittebrood.
Of je verwijdert alleen de kiem, en dan heb je meel voor volkorenbrood.
Als je dit meel verkeerd laat rijzen heb je niets aan alle mineralen omdat deze dan gebonden blijven aan het fytinezuur. Als je het te heet bakt, vervormen de eiwitten (denatureren).
Kortom, bij tarwe kan het vier keer fout gaan:
1. in de teelt: met als resultaat: meer koolhydraten dan eiwitten;
2. Bij het malen: de kiem verwijderen; resp. de zemelen verwijderen;
3. Bij het bakken: te snel, te droog en te heet.
We moeten dus anders bemesten, anders malen (kiem én zemelen behouden), en anders bakken.
Als je een goede kwaliteit tarwe teelt en je zorgt bij het malen dat je de hele tarwekorrel behoudt (kiem; zemelen en de kern) en je bakt langzaam, met veel vocht en bij relatief lage temperaturen, dan krijg je volkoren brood dat én koolhydraten heeft, én eiwitten én beschikbare mineralen plus sporenelementen.
Als je dat verteert, heeft je lichaam bijna alles wat het nodig heeft, en dan is niks mis met de koolhydraten. Koolhydraten zijn alleen een probleem als je het vanwege te weinig macro-elementen en sporenelementen niet goed kunt verteren. En als je in verhouding te weinig eiwitten binnenkrijgt.
Dit geldt voor veel meer producten. Ook voor groenten. Je hebt groenten waar de stikstof en het zwavel niet zijn omgezet in eiwitten. Het ammonium, nitraat en waterstofsulfide vormen dan een belasting.
Dus ja, het ligt gecompliceerder.
#1 De meeste groenten zijn koolhydraatarm, groente bestaat voornamelijk uit water.
Welke plantaardige eiwitten zijn aan te raden?
Op Foodlog 7 juni 2018 schreef Cécile Janssen Foodlog redactie een leuk en nuttig artikel over beige, groene en witte koolhydraten. Ik vond dat heel verhelderend en sindsdien gebruik ik dit onderscheid in mijn voorlichting aan mensen. Men vindt het in alle verwarring rondom koolhydraten (snel - langzaam; goed - slecht) altijd heel nuttig. En dan is dit weer een verwarrend stukje omdat groente en fruit toch ook vooral veel koolhydraten bevatten? Het gaat dus om een teveel aan beige koolhydraten, een tekort aan groene. En de witte zijn geheel overbodig. Of heb ik het nu mis?